Kích hoạt ba trụ đỡ: Cú bứt phá cho doanh nghiệp trong năm 2025

Tín dụng – “dòng máu” nuôi doanh nghiệp

Trong bức tranh tăng trưởng, tín dụng tiếp tục là mạch máu giúp doanh nghiệp duy trì sản xuất - kinh doanh. Sự điều hành linh hoạt của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) tạo nền tảng để dòng vốn chảy vào các lĩnh vực ưu tiên, đồng thời giữ ổn định thị trường tiền tệ. 

Thực tế cho thấy, từ đầu năm đến nay chứng kiến dòng tín dụng chảy mạnh vào nền kinh tế, trở thành nguồn vốn ngắn hạn quan trọng cho doanh nghiệp trong bối cảnh nhu cầu phục hồi sản xuất và mở rộng quy mô. Theo NHNN, đến cuối tháng 8/2025, dư nợ tín dụng toàn nền kinh tế đạt khoảng 17,2 triệu tỷ đồng, tăng 11,1% so với cuối năm 2024. Tín dụng vẫn tập trung vào sản xuất, xuất khẩu, nông nghiệp công nghệ cao và các dự án xanh, góp phần nâng sức chống chịu của doanh nghiệp trước biến động thị trường. Đây là mức tăng khá nhanh, phản ánh cả nhu cầu vốn của doanh nghiệp lẫn chính sách tiền tệ định hướng hỗ trợ tăng trưởng.

Trao đổi với phóng viên, TS. Tô Hoài Nam - Phó Chủ tịch Thường trực kiêm Tổng Thư ký VINASME nhận định, đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME), tín dụng rẻ và dễ tiếp cận hơn có ý nghĩa sống còn. Nhiều doanh nghiệp sản xuất cho biết nguồn vốn vay giúp họ bù đắp chi phí nguyên liệu tăng trong nửa đầu năm, tái cấu trúc dây chuyền và mở rộng đơn hàng xuất khẩu.

Tuy nhiên, tín dụng tăng nhanh cũng tiềm ẩn rủi ro lạm phát và bong bóng tài sản nếu không kiểm soát chặt. Chính vì vậy, NHNN chỉ đạo các ngân hàng thương mại hướng tín dụng vào lĩnh vực sản xuất - kinh doanh, xuất khẩu, nông nghiệp, công nghiệp chế biến, năng lượng tái tạo, đồng thời giám sát chặt tín dụng bất động sản, chứng khoán và tiêu dùng rủi ro cao.

Theo TS. Nguyễn Minh Phong, tăng trưởng tín dụng hiện là cơ hội để doanh nghiệp bù đắp vốn lưu động và tái đầu tư, nhưng ngân hàng cần thẩm định chặt hồ sơ, giám sát sau cấp tín dụng để tránh nợ xấu phát sinh.

Đầu tư công - đòn bẩy trung hạn, cần giải ngân hiệu quả

Song hành cùng tín dụng, đầu tư công đóng vai trò như “mũi khoan” mở đường cho tăng trưởng trung hạn. Đây là công cụ quan trọng giúp Nhà nước kiến tạo hạ tầng, tạo lực kéo cho khu vực tư nhân. Theo báo cáo của Bộ Tài chính, tính đến hết tháng 8/2025, giải ngân vốn đầu tư công ước đạt khoảng 409.174,5 tỷ đồng, tương đương gần 40% kế hoạch năm. Sự tăng tốc giải ngân góp phần kéo cầu cho ngành xây dựng, vật liệu, cơ sở hạ tầng - logistics và lan tỏa sang chuỗi cung ứng. 

Tuy nhiên, tác động của đầu tư công không chỉ ở quy mô chi tiêu mà còn nằm ở “đầu tư vào đâu” và “giải ngân thế nào”. Các chuyên gia nhấn mạnh, nếu vốn được giải ngân nhanh nhưng thiếu hiệu quả – rót vào dự án kém khả thi hoặc chậm tiến độ - hiệu ứng kích thích sẽ giảm. Ngược lại, ưu tiên hạ tầng giao thông kết nối, cảng biển, khu công nghiệp, năng lượng sạch sẽ tạo nền vững chắc cho khu vực tư nhân và FDI mở rộng sản xuất. 

Về vấn đề này, ông Nam nhận định, cộng đồng doanh nghiệp mong chờ vốn công được giải ngân nhanh, minh bạch - điều đó không chỉ giúp ngành xây dựng mà còn hạ chi phí sản xuất toàn nền kinh tế. Điều này không chỉ hỗ trợ ngành xây dựng mà còn giảm chi phí sản xuất chung, khơi thông niềm tin cho khu vực tư nhân tham gia các dự án hạ tầng lớn.

Để đạt hiệu quả cao, nhiều ý kiến cũng đề nghị áp dụng cơ chế "giải ngân gắn với kết quả", tăng trách nhiệm của chủ đầu tư; tháo gỡ nhanh vướng mắc về thủ tục phê duyệt, giải phóng mặt bằng, định mức giá vật liệu. Đồng thời, cần đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý dự án, công khai tiến độ trực tuyến để giảm độ trễ, ngăn ngừa tiêu cực. 

Lãi suất - cân bằng giữa kích thích và ổn định

Một môi trường lãi suất thuận lợi là “tấm đệm” giúp doanh nghiệp an tâm lên kế hoạch kinh doanh dài hơi. NHNN cho biết lãi suất cho vay bình quân tháng 8/2025 phổ biến ở mức 7,7 - 7,9%/năm, trong khi lãi suất liên ngân hàng giữ ở 4,3 - 4,7%/năm. Việc mặt bằng lãi suất được duy trì ở mức hợp lý đã hỗ trợ doanh nghiệp giảm gánh nặng chi phí, đồng thời khuyến khích mở rộng đầu tư trong bối cảnh nhu cầu thị trường toàn cầu đang dần phục hồi.

Tuy nhiên, trong bối cảnh CPI 8 tháng tăng 3,47% so với cùng kỳ, tỷ giá VND/USD có biến động cục bộ, chính sách lãi suất cần điều hành linh hoạt để vừa kích thích tăng trưởng, vừa đảm bảo ổn định vĩ mô.

Ông Ngô Hữu Định – Giám đốc Công ty sản xuất và chế biến xuất khẩu Ngô Việt chia sẻ, lãi suất giảm là tín hiệu tích cực, nhưng SME vẫn gặp khó về tài sản thế chấp và thủ tục vay vốn, nên hiệu quả chính sách cần song hành cải cách thủ tục ngân hàng.

Ba trụ đỡ tương tác - tận dụng thời cơ, quản trị rủi ro

Theo các chuyên gia, ba yếu tố là tín dụng dồi dào – đầu tư công bứt tốc – lãi suất ổn định khi vận hành đồng bộ sẽ tạo xung lực tăng trưởng. Thực tế, GDP 6 tháng 2025 tăng 7,52% – mức cao nhất từ 2022 đến nay, trong đó một phần nhờ sự cộng hưởng của các "dòng chảy" chính sách này. Song, rủi ro không nhỏ như tín dụng tăng nóng có thể gây áp lực lạm phát; giải ngân đầu tư công kém hiệu quả dễ dẫn tới lãng phí; lãi suất duy trì thấp quá lâu có thể xói mòn kỷ luật thị trường. Do đó, chìa khóa nằm ở quản trị: thẩm định tín dụng nghiêm ngặt, chọn dự án công khả thi, giám sát sử dụng vốn, và điều hành lãi suất linh hoạt.

Từ thực tế đó, TS. Nguyễn Minh Phong đề xuất cần dữ liệu tín dụng theo ngành, công cụ phân loại nợ rủi ro, tiêu chí đánh giá hiệu quả đầu tư công để bảo đảm ba trụ này thực sự nâng đỡ tăng trưởng bền vững.

Về trung hạn, song song với chính sách tiền tệ và tài khóa, Việt Nam cần hoàn thiện thị trường vốn – phát triển trái phiếu doanh nghiệp minh bạch, tăng vai trò thị trường chứng khoán – để giảm phụ thuộc tín dụng ngân hàng và nâng cao sức chống chịu của hệ thống.

Năm 2025 mở ra cơ hội cho một chu kỳ tăng trưởng mới nếu ba trụ đỡ – tín dụng, đầu tư công, lãi suất – được vận hành hài hòa. Sức mạnh chính sách có thể đem lại cơ hội bứt phá, nhưng chỉ khi đi kèm quản trị rủi ro chặt chẽ, cải thiện hiệu quả giải ngân và nâng cao chất lượng thể chế. Thực thi đồng bộ chính sách tài khóa – tiền tệ, song hành cải cách thị trường vốn và dữ liệu giám sát sẽ là "điểm then chốt" quyết định tính bền vững của đà tăng trưởng 2025./.