IPO bùng nổ - “Kho hàng mới” đón vốn ngoại

Khối ngoại tiếp tục giảm bán ròng trong tháng 10

Sau cao điểm bán ròng của khối ngoại vào tháng 8, xu hướng này bắt đầu hạ nhiệt vào tháng 9 và đang tiếp tục giảm trong tháng 10, theo số liệu mới nhất của WiGroup. Việc FTSE Russell mới đây có quyết định nâng hạng thị trường Việt Nam từ cân biên lên mới nổi, cũng như hàng loạt câu chuyện IPO đang tạo nên sức hút mới cho thị trường giai đoạn tới.

Thực tế là trong một những phiên giảm điểm kỷ lục của thị trường vào đầu tuần này, khi VN-Index mất gần 95 điểm thì khối ngoại lại có phiên mua ròng mạnh nhất kể từ đầu năm, với giá trị mua ròng hơn 2.400 tỷ đồng, chỉ tính riêng trên sàn HOSE. Điều này phần nào cho thấy dòng tiền ngoại vẫn đang trực chờ để nắm bắt những cơ hội mới.

Đại diện một quỹ đầu tư với tỷ trọng vốn ngoại lên tới hơn 37% cho biết, một số nhà đầu tư nước ngoài đang cân nhắc giải ngân và xu hướng mua ròng sẽ sớm quay trở lại. Khối ngoại bán ròng không có nghĩa là rút tiền hẳn ra khỏi thị trường Việt Nam.

Ông Nguyễn Nghĩa Tuấn - Phó Giám đốc Phát triển Kinh doanh Công ty Quản lý Quỹ SSI (SSIAM) đánh giá: "Trong nhóm bán ròng có nhiều quỹ Vietnam Focus, tức chỉ tập trung vào thị trường Việt Nam. Việc bán ròng không đồng nghĩa với rút tiền đi nơi khác, mà đơn giản là họ hiện thực hoá lợi nhuận của quỹ và sẵn sàng quay trở lại với những điểm mua phù hợp".

Chênh lệch tỷ giá trong khi thị trường nội chưa có đủ công cụ phòng hộ được cho là nguyên nhân chính khiến khối ngoại rút tiền. Đặc biệt là sau giai đoạn VN-Index tăng hơn 50% từ đáy, định giá thị trường đã trở về mức trung tính, không còn hấp dẫn như giai đoạn tháng 4. Tuy nhiên, đà tăng của VN-Index giai đoạn qua cũng chủ yếu mới chỉ tập trung vào một số nhóm cổ phiếu nhất định.

"Nền định giá hiện tại bị tác động bởi một nhóm cổ phiếu đưa VN-Index lên đỉnh giai đoạn gần đây. Nếu loại đi những cổ phiếu đấy thì định giá chung của những cổ phiếu còn lại đâu đó nó vẫn sẽ ở mức hấp dẫn hơn so với mặt bằng định giá chung", bà Đỗ Hồng Vân - Khối Dịch vụ Thông tin Tài chính, FiinGroup nhận định.

Triển vọng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) tiếp tục hạ lãi suất thêm 1-2 lần nữa từ nay tới cuối năm được kỳ vọng cũng sẽ giảm chênh lệch lãi suất giữa tiền đồng và USD, qua đó góp phần giảm áp lực bán ròng.

Các thương vụ IPO tập trung vào ngành tài chính

Khi giá trị bán ròng của khối ngoại đang có xu hướng giảm dần và có triển vọng sớm quay trở lại mua ròng thì cũng là thời điểm không ít doanh nghiệp Việt lựa chọn IPO. Có thể hiểu việc chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng sẽ giúp gia tăng lượng cung hàng hoá trên thị trường. Làm sao để lượng cung này vừa đa dạng, vừa chất lượng, cũng sẽ là nhân tố then chốt để thu hút vốn ngoại.

Nếu nhìn vào số lượng IPO trên thị trường Việt Nam những năm qua, không ít thành viên thị trường kỳ vọng, cú hích nâng hạng có thể giúp chúng ta sớm gia tăng mạnh các thương vụ giống như giai đoạn năm 2016-2017.

Tuy nhiên, có một thực tế là đa phần các thương vụ phát hành lớn gần đây tại Việt Nam vẫn chủ yếu vẫn tập trung vào các lĩnh vực tài chính, ngân hàng, hoặc bất động sản. Trong khi trên thị trường quốc tế, trong năm nay, tổng số thương vụ IPO của cả lĩnh vực tài chính và bất động sản cũng chỉ chiếm chưa tới 1/5. Các ngành hàng công nghiệp, tiêu dùng, hay vật liệu vẫn là ưu tiên của các quỹ đầu tư lớn.

Thúc đẩy giải pháp thu hút nhà đầu tư nước ngoài

Tăng chất lượng và mở rộng "kho hàng" để đáp ứng dòng tiền lớn và "khẩu vị" của nhà đầu tư chuyên nghiệp đang là câu chuyện cần đặt ra sau dấu mốc thị trường chứng khoán Việt Nam được FTSE Russell nâng hạng.

"Kho hàng" đáng chờ đợi chính là các doanh nghiệp tư nhân lớn sẽ lên sàn; các doanh nghiệp đã niêm yết sẽ phát hành cổ phiếu mới và khối doanh nghiệp nhà nước sẽ thúc đẩy cổ phần hoá, tăng cơ hội cho nhà đầu tư. Đây cũng là nội dung được thảo luận tại buổi đối thoại "Tiền mới, hàng mới, và cơ hội trên thị trường mới nổi" do Câu lạc bộ Nhà báo Chứng khoán tổ chức mới đây.

Theo thống kê từ Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, hiện có khoảng 400 trên tổng số hơn 1.600 doanh nghiệp niêm yết trên sàn chứng khoán Việt Nam, tức là khoảng 25%, có giới hạn tỷ lệ sở hữu nước ngoài bằng 0. Trong khi theo tiêu chí nâng hạng của MSCI, dù chỉ giới hạn 1% với nhà đầu tư nước ngoài, cũng bị xem là điểm trừ.

Ông Nguyễn Minh Tuấn - Tổng Giám đốc AFA Capital cho biết: "Có thể nghiên cứu những sản phẩm mới, ví dụ những chứng chỉ lưu ký không có quyền biểu quyết. Việc đó giúp cho nhà đầu tư nước ngoài có thể sở hữu cổ phiếu của Việt Nam. Tuy nhiên, họ cũng không làm mâu thuẫn với chính sách của doanh nghiệp chúng ta. Chúng ta cần phải giữ được quyền chủ động và tự chủ trong những lĩnh vực sản xuất kinh doanh đặc biệt quan trọng".

Thực tế không ít doanh nghiệp chủ động đăng ký thêm những ngành nghề thuộc diện hạn chế sở hữu nước ngoài nhằm giữ quyền kiểm soát. Đại diện cơ quan quản lý cho biết sẽ tiếp tục rà soát để tiến tới loại bỏ những ngành nghề giới hạn với nhà đầu tư nước ngoài.

Ông Bùi Hoàng Hải - Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Bộ Tài chính cho hay: "Ví dụ, ngành nhân giống trâu bò hạn chế sự tiếp cận của nhà đầu tư nước ngoài. Trước đây, sức kéo đối với chúng ta vô vùng quan trọng. Nhưng giờ, điều này không còn quan trọng nữa. Cho nên phải rà soát lại những ngành nghề kiểu như vậy để tạo điều kiện cho các nhà đầu tư nước ngoài tham gia. Đây là điều vô cùng quan trọng để hướng tới xếp hạng cao hơn".

Đại diện Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cũng kỳ vọng thời gian tới các doanh nghiệp FDI cũng có thể niêm yết, gia tăng nguồn cung cho thị trường. Không chỉ tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp có thể niêm yết và bán vốn lần đầu ra công chúng, mà theo các quỹ đầu tư, còn cần có cơ chế khuyến khích.

Theo ông Nguyễn Duy Anh - Giám đốc Quản lý danh mục đầu tư, Công ty Quản lý Quỹ Vietcombank (VCBF): "Làm thế nào để khuyến khích được thêm các doanh nghiệp tốt lên sàn. Có thể nghĩ đến những chính sách liên quan đến ưu đãi thuế cho những doanh nghiệp mới lên sàn. Ví dụ, ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp trong 1-2 năm, thậm chí 5 năm đầu khi họ bắt đầu lên sàn. Những chính sách như thế có thể thu hút được doanh nghiệp tốt niêm yết trên sàn để được hưởng các ưu đãi thuế".

Đại diện Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cũng cho biết, cơ quan này đang phối hợp với Bộ Khoa học Công nghệ để thiết kế ra sàn giao dịch dành riêng cho khối doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, thay vì đòi hỏi có lợi nhuận mới được niêm yết thì sẽ quy định về doanh thu và số người dùng, để phù hợp với đặc thù của khối doanh nghiệp này.

Nói nhiều tới các nhà đầu tư ngoại thì chắc chắn cũng không thể không nhắc nhắc tới nhà đầu tư nội. Bởi xét cho cùng, tính từ đầu năm, khối ngoại cũng chỉ đóng góp khoảng 10% tổng giá trị giao dịch khớp lệnh trên sàn HOSE. Bất chấp đà bán ròng của các nhà đầu tư nước ngoài, VN-Index thời gian qua vẫn liên tiếp lập các mốc cao.

Số lượng tài khoản mở mới trên thị trường chứng khoán Việt Nam liên tục tăng trong năm nay. Tuy nhiên, tỷ lệ các nhà đầu tư cá nhân tham gia vào các quỹ đầu tư chuyên nghiệp lại rất khiêm tốn. Theo chuyên gia, đó cũng là lý do mà thị trường Việt Nam vẫn có mức biến động tăng giảm lớn hơn so với các quốc gia trong khu vực như Trung Quốc, Indonesia, Philippines hay Thái Lan.

Có thể nói, sự chuyên nghiệp hoá của các nhà đầu tư cá nhân, hay sự phát triển của ngành quỹ tại Việt Nam sẽ là tiền đề cho dòng tiền nội trong giai đoạn tới. Cùng với dòng vốn ngoại, dự kiến lên tới 5-6 tỷ USD sẽ rót thêm vào thị trường chúng ta nhờ việc nâng hạng, thị trường chứng khoán sẽ từng bước nâng tầm vị thế là kênh dẫn vốn trung và dài hạn cho nền kinh tế, giảm sự phụ thuộc của thị trường vốn vào kênh tín dụng truyền thống. Có như vậy mới đáp ứng được đà tăng trưởng kinh tế bứt phá trong những năm tới đây.