Hơn 4.000 công chức bị sa thải kể từ khi chính phủ Mỹ đóng cửa

Theo hồ sơ đệ trình lên tòa án liên bang, Bộ Tư pháp Mỹ cho biết con số này đã được điều chỉnh giảm so với ước tính 4.278 người trong báo cáo tuần trước. Dù chỉ chiếm một phần nhỏ trong tổng số hơn 2 triệu nhân viên dân sự liên bang, việc sa thải hàng nghìn công chức ngay giữa thời điểm chính phủ tê liệt được xem là chưa từng có tiền lệ trong lịch sử nước Mỹ hiện đại.

Tổng thống Trump đã quy trách nhiệm cho Quốc hội, đặc biệt là phe Dân chủ, về tình trạng tê liệt ngân sách. Ông cáo buộc các nghị sĩ đối lập đã "từ chối chi tiêu cho các chương trình quan trọng" và tuyên bố việc cắt giảm nhân sự là "cách duy nhất để buộc họ phải hành động".

Từ đầu tháng 10, hàng loạt cơ quan liên bang, trong đó có Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh, Cơ quan Bảo vệ Môi trường và Cục Quản lý Thực phẩm & Dược phẩm (FDA), đã buộc phải đình chỉ phần lớn hoạt động, ảnh hưởng trực tiếp đến công tác nghiên cứu, giám sát dịch bệnh và cấp phép giáo dục.

Cùng lúc, hàng loạt công đoàn đại diện cho người lao động liên bang, bao gồm Liên đoàn Nhân viên Chính phủ Mỹ (AFGE), đã khởi kiện chính quyền Tổng thống Trump, cáo buộc việc sa thải vi phạm luật ngân sách liên bang, vốn chỉ cho phép duy trì "các dịch vụ thiết yếu" trong thời gian chính phủ đóng cửa. Chủ tịch AFGE Everett Kelley cảnh báo rằng việc "thanh lọc" bộ máy hành chính bằng biện pháp ép buộc - sẽ để lại hậu quả khôn lường cho hàng triệu người dân phụ thuộc vào một chính phủ ổn định.

Căng thẳng càng gia tăng từ ngày 30/9 khi chính quyền Tổng thống Trump triển khai chương trình "từ chức hoãn" - một kế hoạch cắt giảm quy mô lớn, cho phép hơn 100.000 công chức liên bang tự nguyện nghỉ việc có lương trong tối đa 8 tháng. Theo báo cáo của phe Dân chủ tại Thượng viện, chương trình này tiêu tốn 14,8 tỷ USD, nhưng Nhà Trắng khẳng định có thể giúp tiết kiệm 28 tỷ USD mỗi năm nhờ tinh giản bộ máy. Nếu tính cả nghỉ hưu sớm, sa thải và từ chức tự nguyện, tổng số nhân viên rời nhiệm sở năm 2025 có thể lên tới 275.000 người - mức giảm mạnh nhất tại Mỹ kể từ sau Thế chiến II.

Tại cuộc biểu tình gần Nhà Trắng sáng 14/10, các nghị sĩ từ bang Maryland và Virginia lên án các quyết định sa thải, cho rằng chính phủ đang "phá hủy sinh kế của các gia đình công chức". Hạ nghị sĩ Don Beyer (Đảng Dân chủ, Virginia) tuyên bố: "Chúng ta sẽ không bị định nghĩa bởi những người thiếu lòng trắc ẩn".

Trong bối cảnh tỷ lệ thất nghiệp tăng lên 4,3% vào tháng 8/2025, làn sóng sa thải và từ chức hàng loạt trong khu vực công không chỉ làm tê liệt bộ máy hành chính liên bang Mỹ, mà còn đặt ra tranh cãi sâu sắc về giới hạn quyền lực hành pháp, đặc biệt khi Tổng thống Trump coi việc tái cấu trúc hệ thống công vụ là "nhiệm vụ trung tâm" trong nỗ lực củng cố quyền lực nhiệm kỳ hai của mình.