Hộ kinh doanh nên chuyển đổi sớm: Tận dụng chính sách – Bước tiến bền vững cho phát triển

Cải cách chính sách: Áp lực và cơ hội chuyển đổi

Từ đầu năm 2025, nhiều chính sách mới đang định hình lại "sân chơi" cho hộ kinh doanh. Theo Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị, hình thức thuế khoán sẽ được bãi bỏ chậm nhất trong năm 2026; hộ kinh doanh sẽ chuyển sang kê khai doanh thu thực tế và sử dụng hóa đơn điện tử, minh bạch hơn trong nghĩa vụ thuế.

Cùng với đó, ngành thuế tiếp tục đẩy mạnh giám sát, khuyến khích hộ áp dụng hóa đơn điện tử, qua đó giảm thất thu ngân sách và tạo môi trường cạnh tranh công bằng. Theo đánh giá của các chuyên gia kinh tế, những thay đổi trên tạo bước ngoặt và nếu tiếp tục duy trì hình thức "hộ", nhiều chủ thể sẽ khó tiếp cận chính sách hỗ trợ, vốn tín dụng hay các chương trình phát triển của Nhà nước. Việc chuyển đổi thành doanh nghiệp trở thành giải pháp tất yếu để nâng cao tính minh bạch, mở rộng cơ hội kinh doanh.

Theo Tổng cục Thuế, trong nửa đầu năm 2025 có 1.474 hộ kinh doanh hoàn tất chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp, tăng 18% so với cùng kỳ năm trước. Đồng thời, khoảng 110.000 hộ kinh doanh đã đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, cho thấy xu hướng chuẩn hóa hoạt động ngày càng rõ nét.

Trên bình diện rộng, môi trường khởi nghiệp tiếp tục sôi động. Trong 8 tháng đầu năm 2025, cả nước có khoảng 128.000 doanh nghiệp thành lập mới, tổng vốn đăng ký đạt trên 1,25 triệu tỷ đồng, khẳng định thị trường đang đón nhận mạnh mẽ làn sóng chuyển đổi và thành lập doanh nghiệp.

Theo chuyên gia kinh tế TS. Nguyễn Trí Hiếu, việc “lên doanh nghiệp” giúp hộ kinh doanh tiếp cận các gói hỗ trợ tín dụng, thuế, đào tạo; tham gia các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa; đồng thời minh bạch hoạt động từ kê khai thuế, phát hành hóa đơn điện tử đến quản trị tài chính. Qua đó, các đơn vị có thể giảm rủi ro pháp lý, mở rộng quy mô, huy động vốn, vay ngân hàng, kêu gọi đầu tư, tham gia chuỗi cung ứng và tuyển dụng lao động chính thức.

Chia sẻ về vấn đề này, TS Mạc Quốc Anh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa TP Hà Nội, nhận định: "Chuyển đổi không chỉ là thủ tục pháp lý, mà còn là bước chuyển từ kinh doanh nhỏ lẻ sang mô hình quản trị chuyên nghiệp – điều kiện tiên quyết để thu hút vốn và nâng tầm sản phẩm. Những hộ có doanh thu ổn định, dự định mở rộng hoặc cần huy động vốn nên làm thủ tục chuyển đổi ngay trong giai đoạn 2025–2026 để tận dụng ưu đãi."

Từ góc nhìn thị trường, nhiều doanh nghiệp sản xuất cho biết họ ưu tiên ký hợp đồng với các hộ đã chuyển thành doanh nghiệp, nhờ sự minh bạch trong hóa đơn, chất lượng sản phẩm và thanh toán thuận tiện. Ông Nguyễn Văn Thành, Giám đốc Công ty TNHH Thành Công, chia sẻ: "Khi đối tác chuyển thành doanh nghiệp, việc ký kết hợp đồng và xuất hóa đơn VAT trở nên rõ ràng, giúp cả hai bên dễ dàng mở rộng quy mô hợp tác. Điều này cũng hỗ trợ chúng tôi thuận lợi hơn khi làm việc với ngân hàng và cơ quan thuế."

Bà Lê Thu Hà, Giám đốc một doanh nghiệp dệt may, bổ sung: "Khách hàng quốc tế luôn yêu cầu chứng từ hợp pháp và minh bạch. Do vậy, khi các hộ kinh doanh trở thành doanh nghiệp, chúng tôi yên tâm hơn trong việc xây dựng chuỗi cung ứng dài hạn, đồng thời mở ra cơ hội tiếp cận vốn rẻ từ ngân hàng hoặc quỹ đầu tư."

Gỡ rào cản, tạo đà để hộ kinh doanh mạnh dạn "lên doanh nghiệp"

Dù xu hướng chuyển đổi đang gia tăng, thực tế vẫn còn nhiều rào cản khiến không ít hộ e dè trước quyết định chuyển lên doanh nghiệp. Nổi bật nhất là hạn chế về công nghệ và nghiệp vụ – nhiều hộ chưa quen sử dụng phần mềm kê khai, chữ ký số hay hệ thống sổ sách kế toán chuẩn. Không ít người lo lắng về chi phí đăng ký, phí dịch vụ kế toán và nghĩa vụ thuế; bên cạnh đó, thủ tục hành chính – dù đã cải thiện – đôi khi vẫn mất thời gian nếu thiếu sự hướng dẫn, hỗ trợ trực tiếp.

TS Mạc Quốc Anh cho rằng, để thúc đẩy quá trình chuyển đổi, cần đồng bộ nhiều giải pháp: cải cách mạnh hơn về thủ tục, áp dụng cơ chế "một cửa" điện tử cho phép hộ kinh doanh hoàn tất hồ sơ trong 1–2 ngày; đồng thời thiết kế các gói hỗ trợ tài chính như quỹ nhỏ hoặc ưu đãi lãi suất dành cho hộ mới chuyển đổi trong 12–24 tháng đầu, giúp họ vững vàng khi bước vào sân chơi mới.

Bà Lê Thu Hà nhấn mạnh thêm vai trò đào tạo và tập huấn, việc tổ chức các lớp miễn phí hoặc được đồng tài trợ về kế toán, thuế, hóa đơn điện tử – đặc biệt tại khu vực nông thôn, vùng sâu – sẽ giúp các chủ hộ tự tin tiếp cận phương thức quản trị hiện đại. Cùng với đó, truyền thông tích cực, chia sẻ các câu chuyện thành công từ những hộ đã "lên doanh nghiệp" sẽ góp phần xóa bỏ tâm lý ngần ngại, tạo cảm hứng khởi nghiệp và mở rộng sản xuất.

Ngoài ra, một số ý kiến đề xuất Chính phủ áp dụng lộ trình mềm cho những hộ quy mô lớn, cho phép chuyển đổi theo từng giai đoạn. Cách làm này giúp giảm áp lực về chi phí và nghĩa vụ, đồng thời bảo đảm sự thích nghi tự nhiên của mô hình kinh doanh trong bối cảnh mới.

Chuyển đổi từ "hộ" sang "doanh nghiệp" là một khoản đầu tư chiến lược, giúp các chủ thể tận dụng ưu đãi chính sách, giảm rủi ro pháp lý, nâng cao uy tín và mở rộng thị trường. Trong bối cảnh cải cách thuế (bỏ khoán, đẩy mạnh hóa đơn điện tử, kê khai doanh thu) cùng nhiều chương trình hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, thời điểm hiện tại là cơ hội "vàng" để hộ kinh doanh cân nhắc bước đi này.

"Khi Nhà nước tiếp tục cải cách thủ tục, đẩy mạnh chuyển đổi số và khuyến khích tài chính... thì hộ kinh doanh cũng nên chủ động chuẩn bị sổ sách, định hướng phát triển và lựa chọn loại hình doanh nghiệp phù hợp. Sự đồng hành của cả hai phía sẽ tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển ổn định và lâu dài của khu vực kinh tế tư nhân Việt Nam", TS Mạc Quốc Anh nhấn mạnh thêm./.