Gỡ bài toán nguyên liệu cho nông sản xuất khẩu

Xuất khẩu nông sản tiếp tục tăng cao

Với đà tăng trưởng mạnh mẽ tại các thị trường trọng điểm và thị trường tiềm năng từ đầu năm, tới thời điểm này, ngành nông, lâm, thủy sản đang từng bước tiến gần đến mục tiêu chinh phục mốc 65 tỷ USD xuất khẩu trong năm nay.

Tính đến hết tháng 7, kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản đạt gần 39,7 tỷ USD, tăng 15% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, nông sản đạt 21,5 tỷ USD. Tiếp theo là lâm sản 10,4 tỷ USD và thủy sản 6,1 tỷ USD. Đáng chú ý, cà phê tiếp tục lập kỷ lục với 6 tỷ USD, tăng tới 65% nhờ giá xuất khẩu cao.

Vựa nông sản lại thiếu nguyên liệu xuất khẩu

Những tháng cuối năm là thời điểm các doanh nghiệp phải tập trung tăng tốc chế biến, xuất khẩu. Tuy nhiên, tình trạng thiếu hụt nguồn nguyên liệu đang khiến không ít nhà máy gặp khó khăn. Và càng bất ngờ hơn tình trạng này đã và đang xảy ra ngay tại Đồng bằng sông Cửu Long - vựa nông sản của cả nước.

Mỗi ngày, nhà máy cần khoảng 20 tấn thủy hải sản để chế biến xuất khẩu. Đơn hàng cuối năm tăng, nhưng nguồn nguyên liệu đạt chuẩn xuất khẩu chỉ đáp ứng khoảng 70% nhu cầu, nên doanh nghiệp gặp không ít khó khăn.

Ông Vũ Mạnh Hiền - Phó Giám đốc Sản xuất Công ty TNHH Huy Nam cho biết: "Nhà máy phải mua hàng từ các đại lý là chính. Nhưng hiện nay, đại lý không thể cung cấp chứng nhận đánh bắt mà phải đi lấy trực tiếp từ người đánh bắt".

Bà Nguyễn Thị Kim Thùy - Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Thủy sản Hà Nội - Cần Thơ chia sẻ: "Nguồn cá tra trong các hộ nông dân không còn nhiều. Sản lượng cá tra không kịp thời đáp ứng cho nhu cầu của các nhà máy chế biến".

Ngoài lý do nguồn lợi cạn kiệt, dịch bệnh tấn công, diện tích sản xuất giảm, nguyên nhân chính còn nằm ở khâu quy hoạch nguyên liệu chưa theo kịp nhu cầu của thị trường. Có nhiều đối tác châu Âu, châu Á, nhưng ngay thời điểm này, nhiều nhà máy nông sản không dám ký thêm các hợp đồng mới vì thiếu nguyên liệu chế biến.

Chị Nguyễn Thị Thúy Kiều - Nhân viên Công ty TNHH MTV Vườn Bà Ba nêu ý kiến: "Nhà máy sản xuất 7-10 tấn/ngày. Nhưng nguồn nguyên liệu đang không cung cấp đủ. Rất mong ngành nông nghiệp có giải pháp để hỗ trợ cung cấp nguồn nguyên liệu để nhà máy có thể sản xuất".

Ông Lê Hữu Toàn - Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh An Giang nhận định: "Chúng tôi đang tập trung khoanh các vùng sản xuất, trong đó là các vùng sản xuất tập trung chuyên canh, nâng cao chất lượng để tạo ra vùng nguyên liệu giá trị lớn, đặc biệt cho thị trường xuất khẩu để đảm bảo trong thời gian tới".

Xuất khẩu ngành nông nghiệp đã vượt xa con số 62 tỷ USD. Để điệp khúc thiếu - thừa không lặp lại như hiện nay, theo các chuyên gia, các Bộ, ngành, địa phương phải tiếp tục quan tâm và làm tốt hơn nữa khâu quy hoạch sản xuất, thích ứng với biến đổi khí hậu, đặc biệt, dự báo thị trường từ xa từ sớm cũng như gắn kết tiêu thụ bền vững.

Gỡ bài toán nguyên liệu cho nông sản xuất khẩu

Cần nhấn mạnh rằng, các nhà máy thiếu là thiếu nguồn nguyên liệu đạt chuẩn để xuất khẩu. Và muốn giải quyết bài toán này hiệu quả, ngoài quy hoạch sản xuất gắn kết tiêu thụ, việc hỗ trợ bà con nông dân có đủ điều kiện tái sản xuất; hay hạn chế tình trạng nhập khẩu nguồn nguyên liệu nước ngoài; đẩy mạnh chế biến các mặt hàng giá trị gia tăng... là các nhóm giải pháp cần được ngành nông sản nước ta tăng cường triển khai.

Ông Long Văn Nghĩa - Phó Giám đốc Ban quản lý Khu Nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao phát triển tôm Bạc Liêu đưa ra ý kiến: "Phải đầu tư đồng bộ và đầu tư cơ bản, khi đó chúng ta vận hành mới đảm bảo các yếu tố về kỹ thuật, môi trường, các quy trình nước tái sử dụng đồng bộ. Để làm được điều đó, người nông dân biết nhưng họ lại không đủ vốn. Sắp tới, chúng ta cần có nguồn vốn hỗ trợ từ ngân hàng".

Ông Hồ Văn Mừng - Chủ tịch UBND tỉnh An Giang nhận định: "Gia tăng giá trị của ngành nông - lâm - thủy sản, trong đó chúng tôi tập trung mở rộng sản xuất, nuôi trồng thuỷ sản, thực hiện tốt Đề án 1 triệu ha lúa, xây dựng các vùng nguyên liệu cho ngành công nghiệp chế biến".

Ông Võ Văn Phục - Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Thủy sản sạch Việt Nam cho biết: "Các doanh nghiệp Việt Nam phải giải quyết được vấn đề nguồn nguyên liệu tốt và cạnh tranh, hạn chế tối đa việc nhập khẩu. Bởi nhập khẩu chỉ giải quyết được vấn đề trước mắt, ngắn hạn. Về lâu dài, chúng ta sẽ rất khó khăn trong việc đáp ứng chiến lược phát triển bền vững".

Ông Phạm Thành Ngại - Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau nhận định: "Tập trung phát triển vùng nuôi, đặc biệt là nuôi tôm chất lượng cao, nuôi tôm sản lượng cao, nuôi tôm sinh thái. Bên cạnh đó, khuyến khích, hỗ trợ cho các doanh nghiệp trên địa bàn chế biến sản phẩm, chế biến sâu, nâng cao chất lượng giá trị gia tăng của từng sản phẩm, đi thẳng vào các thị trường khó tính nhất, đồng thời tìm kiếm những thị trường mới".