Giảm số ngày nghỉ lễ và tác động kinh tế

Xu hướng giảm ngày nghỉ lễ ở một số quốc gia

Tháng 7 năm nay, Chính phủ Pháp đã đưa ra một đề xuất gây tranh cãi. Đó là cắt giảm hai trong số 11 ngày nghỉ lễ chính thức, với lý do giảm bớt áp lực về ngân sách và thúc đẩy sản lượng kinh tế. Đề xuất này ngay lập tức đã vấp phải sự phản đối quyết liệt tại Pháp.

Tuy nhiên, Pháp không phải quốc gia đầu tiên cân nhắc ý tưởng này. Trước đó, hồi năm 2023, Đan Mạch đã cắt giảm một ngày nghỉ lễ để cải thiện tình hình ngân sách. Một quốc gia châu Âu khác là Slovakia cũng đã bắt đầu áp dụng biện pháp này trong năm nay với lý do tương tự.

Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng có quan điểm ủng hộ ý tưởng này. Ngày 19/6, ông viết trên trang mạng xã hội rằng việc "có quá nhiều ngày nghỉ không làm việc ở Mỹ" đang khiến đất nước này thiệt hại "hàng tỷ USD".

Kỳ vọng về hiệu quả của việc giảm số ngày nghỉ lễ

Việc cắt giảm ngày nghỉ lễ, tức là tăng thời gian làm việc, tác động thế nào đến nền kinh tế của các quốc gia? Một số nghiên cứu đã cho thấy những tác động tích cực nhất định mà ý tưởng này có thể đem lại.

Ông Jonas là giám đốc điều hành một công ty công nghệ tại Potsdam, Đức là một người có quan điểm ủng hộ việc cắt giảm ngày nghỉ lễ.

Ông Jonas Enderlein - Giám đốc điều hành, Công ty Solutiance, Đức cho biết: "Chúng ta phải nhận thức rõ rằng, Đức không còn là nước dẫn đầu thế giới trong nhiều lĩnh vực. Cần làm thế nào để lấy lại vị thế đó? Làm việc ít đi chắc chắn không phải lựa chọn hay. Chúng ta cần tự hỏi, liệu có thật sự cần giữ tất cả những ngày nghỉ lễ hay không?".

Nhiều doanh nghiệp và hiệp hội ngành nghề tại Đức cũng đang kêu gọi người lao động làm việc nhiều hơn, trong bối cảnh dân số già hóa và kinh tế gặp nhiều khó khăn. Theo Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), một người lao động Đức làm việc trung bình 1.343 giờ trong năm 2023, thấp hơn so với các nước trong khu vực như Áo, Thụy Sĩ, và Italy.

Ông Achim Dercks - Tổng Giám đốc điều hành, Hiệp hội các Phòng Công nghiệp và Thương mại Đức chia sẻ: "Chúng ta rõ ràng là đang ở thế bất lợi và không thể đặt ra bất kỳ giới hạn nào trong việc tìm giải pháp. Đó có thể là giảm ngày nghỉ lễ, nâng tuổi hưu hay tăng thời gian làm việc".

Về lý thuyết, việc giảm số ngày nghỉ lễ sẽ đồng nghĩa với tăng ngày làm việc và sản lượng kinh tế, đồng thời giúp hoạt động kinh doanh, sản xuất ít bị gián đoạn hơn. Theo tính toán của Viện Kinh tế Đức, việc bớt đi một ngày nghỉ lễ mỗi năm có thể giúp sản lượng kinh tế tăng thêm khoảng 0,2%, tương đương 8,6 tỷ Euro.

Còn tại Pháp, Chính phủ nước này kỳ vọng, việc cắt giảm hai ngày nghỉ lễ có thể giúp giảm bớt các khoản chi, từ đó tiết kiệm 4,2 tỷ Euro cho ngân sách Nhà nước. Cơ quan thống kê Insee của Pháp ước tính, mỗi ngày làm việc bổ sung sẽ thúc đẩy tăng trưởng GDP thêm 0,06 - 0,08%.

Bài toán cân bằng thời gian và năng suất lao động

Như vậy, việc gia tăng số ngày làm việc có thể giúp các Chính phủ tiết kiệm ngân sách, tăng nguồn thu thuế và thúc đẩy sản lượng kinh tế. Tuy nhiên, sự đánh đổi này liệu có thực sự hợp lý hay không?

Theo một nghiên cứu của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) với trường hợp của Đan Mạch năm 2023, việc cắt giảm ngày nghỉ lễ có thể tăng số giờ làm việc thực tế thêm khoảng từ 0,14% đến 0,34%. Tuy nhiên, mức tăng sản lượng kinh tế sẽ nhỏ hơn nhiều, chỉ rơi vào khoảng 0,06% và không tương xứng với số giờ làm việc gia tăng.

Bên cạnh đó, cũng cần phải tính đến sự cân bằng giữa thời gian và năng suất lao động

Kênh truyền hình Đức DW trích dẫn ý kiến chuyên gia của Viện Chính sách Kinh tế tại Mỹ cho thấy, làm việc nhiều ngày hơn chưa chắc có lợi cho năng suất, vì việc thiếu các ngày nghỉ lễ gây kiệt sức, ảnh hưởng tiêu cực tới sức khỏe người lao động. Do vậy, nghỉ ngơi đầy đủ là yếu tố quan trọng để nâng cao năng suất bền vững trong dài hạn.

Nhiều ý kiến từ người lao động và doanh nghiệp cũng cho rằng, việc thúc đẩy năng suất và tăng trưởng kinh tế còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác như số giờ làm việc, đặc điểm doanh nghiệp và môi trường làm việc…, chứ không chỉ đơn thuần dựa vào số ngày nghỉ.

Ông Michel Picon - Chủ tịch Liên đoàn doanh nghiệp U2P, Pháp nêu ý kiến: "Nếu bỏ bớt ngày nghỉ lễ, những công ty có nhiều đơn đặt hàng sẽ được hưởng lợi về mặt kinh tế. Nhưng với những công ty khác có ít đơn hàng hơn và không cần thiết phải tăng thời gian làm việc, việc cắt giảm ngày nghỉ lễ sẽ khiến họ chịu thiệt hại".

Anh Felix - Người dân Pháp cho biết: "Tôi từng làm việc với nhiều công ty nước ngoài và có thể họ có ít ngày nghỉ lễ hơn, nhưng giờ làm việc linh hoạt hơn hoặc ngắn hơn nhiều. Có thể là từ 10 giờ sáng đến 5 giờ chiều thay vì 10 giờ sáng đến 7 giờ tối. Tôi có lúc từng tan làm lúc 9 - 10 giờ tối. Vậy nên chúng tôi có những ngày nghỉ lễ, nhưng điều đó không có nghĩa là chúng tôi không làm việc đủ nhiều".

Một người phụ nữ cho biết thêm: "Tôi không nghĩ vấn đề nằm ở chỗ người lao động làm việc chưa đủ nhiều, mà điều quan trọng hơn là cần tạo điều kiện làm việc tốt hơn để họ có thể làm việc hiệu quả hơn".

Ngày nghỉ lễ tác động tích cực đến chi tiêu tiêu dùng

Mặt khác, nhiều nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, bản thân các ngày nghỉ lễ cũng mang lại những tác động tích cực cho nhiều ngành nghề, đặc biệt là lĩnh vực dịch vụ và du lịch. Điều này sẽ giúp bù đắp cho sự suy giảm hoạt động của các ngành nghề và lĩnh vực khác.

Một ước tính mới đây của cơ quan du lịch quốc gia của Anh cho thấy, hoạt động du lịch, dịch vụ trong ngày nghỉ lễ vào tháng 8 vừa qua đã mang lại khoảng 4,1 tỷ Bảng cho nền kinh tế, thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động của ngành bán lẻ, nhà hàng khách sạn.

Tại Pháp, các doanh nghiệp du lịch, nhà hàng cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của các ngày nghỉ lễ đối với hoạt động kinh doanh.

Ông Jean Virgile Crance - Chủ tịch Liên đoàn Các nhà hoạt động du lịch Pháp tâm sự: "Việc hủy bỏ các ngày nghỉ lễ sẽ trực tiếp làm giảm doanh thu của các doanh nghiệp trong ngành du lịch. Điều này có thể đẩy giá cả tăng cao, vì hoạt động kinh doanh và dòng khách du lịch sẽ đổ dồn vào những khoảng thời gian ngắn hơn. Đó là điều chúng tôi đang cố gắng tránh".

Còn tại Trung Quốc, Chính phủ nước này đã bắt đầu tăng số ngày nghỉ lễ quốc gia thêm hai ngày kể từ năm nay, nhằm trực tiếp thúc đẩy tiêu dùng nội địa trong bối cảnh bất ổn bên ngoài gia tăng. Trong kỳ nghỉ lễ Lao động kéo dài 5 ngày hồi tháng 5, chi tiêu của du khách đã tăng khoảng 8% so với cùng kỳ năm ngoái, thúc đẩy sự phục hồi của ngành dịch vụ.

PGS. Liu Chunseng - Đại học Tài chính và Kinh tế Trung ương, Trung Quốc chia sẻ: "Việc tăng số ngày nghỉ lễ không chỉ đáp ứng nhu cầu có nhiều thời gian giải trí hơn của người dân mà còn giúp thúc đẩy chi tiêu tiêu dùng và ổn định toàn bộ nền kinh tế, bởi nhu cầu chi tiêu trong kỳ nghỉ lễ đã tăng mạnh hơn trong những năm gần đây".

Một quốc gia châu Á khác là Thái Lan cũng đã đưa ra biện pháp tương tự khi bổ sung thêm hai ngày nghỉ lễ trong năm nay. Biện pháp này được kỳ vọng sẽ khuyến khích người dân thực hiện những kỳ nghỉ dài ngày, từ đó thúc đẩy sự phục hồi của ngành du lịch hiện chiếm khoảng 12% GDP và gần 20% số việc làm của Thái Lan.

Việc tăng hay giảm số ngày nghỉ lễ sẽ tiếp tục là chủ đề tranh luận nhận được nhiều sự chú ý, phản ánh nhu cầu cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế và chất lượng cuộc sống của người lao động. Điều này sẽ đòi hỏi các nhà hoạch định chính sách cân nhắc kỹ lưỡng trong từng bối cảnh quốc gia để đạt được một hiệu quả bền vững.