Giá sầu riêng xuất khẩu tăng trở lại

Theo cập nhật thì hiện sầu riêng Ri6 loại đẹp có giá phổ biến từ 60.000 - 65.000 đồng/kg, Ri6 xô khoảng 25.000 - 30.000 đồng/kg. Sầu riêng Thái loại đẹp duy trì ở mức cao, 75.000 - 95.000 đồng/kg, riêng một số vùng Tây Nam Bộ giá hiện vượt 94.000 đồng/kg.

Trong khi đó, xuất khẩu sang Trung Quốc tiếp tục khởi sắc. Sau khi Tổng cục Hải quan Trung Quốc hoàn tất kiểm tra thực địa, nhiều lô hàng sầu riêng Việt Nam đã được thông quan thuận lợi. Chỉ riêng 7 tháng đầu năm nay, xuất khẩu sầu riêng đạt gần 1 tỷ USD, giữ vai trò chủ lực trong nhóm rau quả xuất khẩu.

Canh tác sầu riêng theo hướng an toàn bền vững

Xuất khẩu sầu riêng đang khởi sắc, nhưng để giữ vững thị trường, chất lượng vùng nguyên liệu là yếu tố then chốt. Đắk Lắk - nơi có 40.000 ha sầu riêng, đang đứng trước yêu cầu cấp bách phải tổ chức lại sản xuất theo hướng an toàn, bền vững, để giữ vững uy tín trên thị trường xuất khẩu.

Canh tác xanh, sạch, sử dụng phân bón theo định hướng kinh tế tuần hoàn, giảm phát thải khí nhà kính và nâng cao sức khỏe đang được Hợp tác xã Nông nghiệp Dịch vụ Đắk Nguyên ở Đắk Lắk áp dụng trên cây sầu riêng.

Thay vì chạy theo số lượng, tỉnh Đắk Lắk đang xác định chất lượng và chuẩn hóa quy trình là con đường duy nhất để phát triển bền vững ngành hàng sầu riêng. Ngành nông nghiệp đã hướng dẫn cho người nông dân, hợp tác xã, doanh nghiệp canh tác sầu riêng bền vững, áp dụng quy trình thực hành nông nghiệp tốt, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật an toàn, cách lấy mẫu đất, lá và tiến hành kiểm tra, phân tích, đánh giá chỉ tiêu liên quan đến quy định chất lượng sầu riêng xuất khẩu...

Song song đó, các mô hình canh tác tiên tiến như hệ thống tưới nhỏ giọt thông minh, nông nghiệp hữu cơ đang được nhân rộng. Đặc biệt, các hợp tác xã kiểu mới đang trở thành cầu nối vững chắc, đứng ra tổ chức sản xuất, giám sát quy trình và ký kết hợp đồng bao tiêu, phá vỡ thế phụ thuộc vào thương lái, hướng đến hợp tác với các doanh nghiệp xuất khẩu trực tiếp và đảm bảo lợi ích hài hòa cho toàn chuỗi giá trị.

Kiểm soát toàn bộ khâu sản xuất sầu riêng

Tuy nhiên, chỉ thay đổi phương thức canh tác thôi là chưa đủ. Để giữ vững thị trường xuất khẩu và đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế, ngành sầu riêng cần kiểm soát chặt chẽ toàn bộ quy trình sản xuất - từ khâu chọn giống, trồng trọt, chăm sóc đến thu hoạch, bảo quản và đóng gói. Đây chính là chìa khóa để đảm bảo an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc và nâng cao giá trị cho trái sầu riêng Việt Nam.

Cây sầu riêng cũng như các loại cây lâu năm đều phải có thời gian chăm sóc rất dài, trung bình từ 4 đến 5 năm, thậm chí từ 5 đến 7 năm mới cho thu hoạch. Vì thế, nếu cây giống không đảm bảo chất lượng sẽ gây thiệt hại kinh tế cho bà con không hề nhỏ. Các cơ quan chức năng địa phương cũng thường xuyên khuyến cáo người dân nên thận trọng khi lựa chọn giống cây trồng.

TS Phan Việt Hà - Phó Viện trưởng Viện Khoa học Kỹ thuật Nông, Lâm nghiệp Tây Nguyên cho biết: "Song song với đó, chúng tôi cũng đưa ra các quy trình để trồng xen cây sầu riêng tại Tây Nguyên với các mật độ phù hợp để đảm bảo vừa phát triển được sầu riêng vừa phát triển được cà phê. Trong bối cảnh hiện nay chúng tôi khuyến cáo bà con tuân thủ các quy trình đó".

Mới đây, Bộ Nông nghiệp và Môi trường Ban hành Quyết định về "Quy trình kiểm soát an toàn thực phẩm đối với quả sầu riêng tươi xuất khẩu". Đây là văn bản hướng dẫn đầu tiên ở cấp quốc gia nhằm kiểm soát đồng bộ và thống nhất toàn bộ quy trình sản xuất, kinh doanh mặt hàng nông sản mang lại giá trị tỷ USD mỗi năm. Việc đưa cả ngành hàng vào khuôn khổ sẽ tạo áp lực lớn cho từng mắt xích trong chuỗi sản xuất.

Bà Nguyễn Thị Thánh Thanh - Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Ban Mê Green Farm chia sẻ: "Mỗi khâu đều có những đối tác rất quan trọng để gắn kết thành một hệ sinh thái. Ví dụ như vùng nguyên liệu chúng tôi kết hợp với hợp tác xã, hộ nông dân. Tôi thấy rằng đây là một điều rất cần để ngày một phát triển hơn nữa".

"Về gốc độ quản lý nhà nước thì Sở sẽ phối hợp với các ngành chức năng tăng cường công tác kiểm tra về các hoạt động mua bán, sử dụng các hóa chất trong quá trình bảo quản, chế biến và sẽ xử lý nghiêm các hành vi vi phạm làm ảnh hưởng tới ngành hành sầu riêng", ông Nguyễn Văn Hà - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đắk Lắk cho hay.

Quy trình mới quy định cụ thể các yêu cầu kiểm soát an toàn thực phẩm từ khâu trồng trọt, thu hoạch, vận chuyển, bảo quản, đóng gói đến khâu xuất khẩu. Tất cả tổ chức, cá nhân tham gia chuỗi - kể cả thương nhân không trực tiếp sản xuất hay đóng gói - đều phải tuân thủ quy trình, đồng thời chịu sự giám sát của cơ quan có thẩm quyền tại địa phương. Đây là điểm mới, nhằm chấm dứt tình trạng né tránh trách nhiệm trong trường hợp hàng hóa bị từ chối nhập khẩu sang nước khác.

Phát triển bền vững ngành hàng sầu riêng đang gặp nhiều thách thức, nhất là hiện nay bà con tự ý mở rộng diện tích, phá vỡ quy hoạch. Để tránh lặp lại tình trạng cung vượt cầu, được mùa - mất giá như nhiều loại cây trồng khác, bà con nông dân, những người trực tiếp sản xuất cần tuân thủ quy hoạch ngành nông nghiệp của địa phương. Đồng thời, không sản xuất theo kiểu tự làm, tự bán mà phải chủ động tham gia vào các chuỗi liên kết phát triển bền vững.