Giá đậu tương Mỹ sụt giảm do lo ngại nhu cầu từ Trung Quốc

Giá các mặt hàng đậu tương tại thị trường Mỹ đã chứng kiến đà sụt giảm trong các phiên gần đây, khi triển vọng phục hồi nhu cầu nhập khẩu từ thị trường lớn Trung Quốc đang suy yếu.

Theo Bloomberg, giá đậu tương hợp đồng tương lai đã giảm 0,7% trên sàn hàng hóa Chicago, xuống mức thấp nhất trong 1 tuần qua, trong khi giá dầu đậu tương cũng giảm gần 1%. Giới doanh nghiệp Mỹ hiện đang lên tiếng cảnh báo việc các nhà cung cấp đậu tương của nước này đang bị thiệt hại hàng tỷ USD doanh thu, do các đối tác Trung Quốc giảm hoặc dừng đặt hàng. Hiện ngành nông nghiệp Mỹ đang chờ đợi các bước tiến từ đàm phán thương mại Mỹ-Trung và đặt kỳ vọng giới chức nước này tung ra gói hỗ trợ nông dân trong thời gian tới.

Số liệu của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) cho biết tính đến ngày 11/9, gần hai tuần sau khi bước vào niên vụ mới, Trung Quốc chưa ký hợp đồng nào mua đậu tương Mỹ, ghi dấu lần đầu tiên kể từ khi dữ liệu được thống kê vào năm 1999. Năm 2024, Mỹ chiếm khoảng 20% tổng nhập khẩu đậu tương của Trung Quốc, với giá trị hơn 12 tỷ USD, tương đương hơn một nửa kim ngạch xuất khẩu đậu tương của Mỹ.

Nhờ lượng dự trữ lớn, Trung Quốc dường như đang phát đi thông điệp sẵn sàng chờ đợi và coi nông sản là con bài mặc cả trong các cuộc đàm phán thương mại với Mỹ. Chủ tịch Tập Cận Bình dự kiến sẽ điện đàm với Tổng thống Trump ngày 19/9 (theo giờ Mỹ), trong bối cảnh hai bên còn nhiều bất đồng về chất bán dẫn và đất hiếm.

Bà Even Pay, chuyên gia phân tích nông nghiệp tại Trivium Trung Quốc, nhận định chiến lược này tương tự cách Trung Quốc sử dụng đất hiếm. Bà nói: “Đây là kết quả của nhiều năm chuẩn bị sau cuộc chiến thương mại giai đoạn một”.

Trong khi Trung Quốc chủ động “án binh”, nông dân Mỹ –mặc dù được mùa – lại đang phải đối mặt với giá đậu tương xuống mức thấp nhất trong nhiều năm. Hiệp hội Nông dân trồng đậu tương Mỹ đã cảnh báo về một “bờ vực thương mại và tài chính”, đồng thời kêu gọi chính quyền Tổng thống Trump sớm đạt thỏa thuận với Trung Quốc, để dỡ bỏ thuế quan. Hiện tại đậu tương Mỹ vào Trung Quốc phải chịu thuế nhập khẩu hơn 20%.

Ở chiều ngược lại, thị trường nội địa Trung Quốc tỏ ra bình ổn. Các nhà ép dầu, trang trại chăn nuôi lợn và doanh nghiệp sản xuất thức ăn gia súc – những đối tượng chịu tác động nặng nề trong cuộc chiến thương mại trước – đã nhập khẩu lượng lớn đậu tương từ Brazil trong nhiều tháng qua. Một số công ty thậm chí tăng gấp đôi dự trữ, trong khi nguồn dự trữ quốc gia được cho là đủ để đảm bảo an toàn nguồn cung.

Theo giới thạo tin, các nhà nhập khẩu Trung Quốc đã mua đủ cho nhu cầu đến hết năm 2025, nên ít nhất đến quý I/2026 mới cần xem xét mua thêm hàng từ Mỹ. Thông thường, Trung Quốc nhập đậu tương Mỹ từ tháng 10 đến tháng 2, trước khi mùa vụ Nam Mỹ bắt đầu. Tuy nhiên, năm nay, họ chủ động tránh nguồn cung từ Mỹ nhằm giảm rủi ro thuế quan và căng thẳng địa chính trị.

Không chỉ dừng lại ở đậu tương, Trung Quốc còn cắt giảm nhập khẩu ngô, lúa mì và lúa miến từ Mỹ, đồng thời tăng mua từ Brazil, Canada và Australia.

Ông Andy Rothman, cựu nhà ngoại giao Mỹ và hiện là Giám đốc điều hành Sinology LLC, bình luận, nông sản – đặc biệt là đậu tương – sẽ tiếp tục là trọng tâm trong các cuộc đàm phán thương mại song phương Mỹ - Trung. Nông dân Mỹ đã nhiều lần cảnh báo nguy cơ khủng hoảng, trong khi Tổng thống Trump kêu gọi Trung Quốc cần tăng gấp bốn lần đơn hàng đậu tương. Tuy nhiên, ông Rothman cho rằng hai bên khó có thể đạt được thỏa thuận thực chất, nếu chỉ dựa trên cuộc điện đàm của hai nhà lãnh đạo, nhất là khi hai bên đã dự kiến tổ chức gặp mặt trực tiếp vào cuối năm nay.