Gặp lại NSƯT Kim Tiến - 'giọng đọc vàng' của Truyền hình Việt Nam

Tiếp tôi trong căn nhà khang trang nằm nép mình giữa khu đô thị mới Mỹ Đình (Hà Nội), NSƯT Kim Tiến xuất hiện với nụ cười hiền hậu và gương mặt vẫn còn giữ nhiều nét trẻ trung dù bà đã ở độ tuổi "xưa nay hiếm". Ấn tượng đầu tiên khi trò chuyện cùng bà chính là giọng nói trầm ấm, đầy cảm xúc - giọng đọc từng quen thuộc với hàng triệu khán giả Việt Nam trong suốt hơn ba thập kỷ. Qua những lời tâm sự của bà trong cuộc trò chuyện, ký ức về những năm tháng sơ khai của truyền hình Việt Nam như được đánh thức, ùa về vẹn nguyên.

Những ký ức in dấu theo năm tháng

Sinh ra và lớn lên ở Hà Nội, NSƯT Kim Tiến vốn có xuất phát điểm là một nghệ sĩ múa. Thế nhưng, nhân duyên và niềm đam mê cháy bỏng của bà lại là công việc phát thanh - truyền hình. Ít ai biết rằng, con đường đến với nghề của "giọng đọc quốc dân" lại không ít ghập ghềnh. Năm 1970, bà tham gia dự thi làm phát thanh viên cho Đài Tiếng nói Việt Nam nhưng không trúng tuyển. Năm 1971, bà tiếp tục thử sức tại Ban Vô tuyến truyền hình, song vẫn thất bại. Phải đến năm 1973, NSƯT Kim Tiến mới bén duyên, chính thức về công tác tại Ban Văn nghệ của Đài Truyền hình Trung ương. Hai năm sau, bà được chuyển sang làm phát thanh viên của Ban Thời sự - và kể từ đó, cái tên Kim Tiến bắt đầu in dấu trong lòng công chúng.

Với khuôn mặt đầy đặn, sáng sân khấu và chất giọng truyền cảm, ấm áp, bà nhanh chóng trở thành một trong những gương mặt phát thanh viên được yêu mến nhất. Khán giả khi ấy đã ví von giọng đọc của bà "như tách trà sáng của người Hà Nội, như ly cà phê đậm đà của người Sài Gòn, thiếu đi thì cả ngày chẳng còn gì ý nghĩa".

Không chỉ dẫn bản tin Thời sự, NSƯT Kim Tiến còn tham gia thuyết minh nhiều bộ phim truyền hình. Trong đó, dấu ấn đậm nét nhất là bộ phim kinh điển Tây du ký (1986). Thậm chí cho đến nay, mỗi khi nhắc đến "giọng thuyết minh Tây du ký", nhiều khán giả vẫn nhớ ngay đến NSƯT Kim Tiến.

Ngồi bên tách trà, NSƯT Kim Tiến kể lại những kỷ niệm về truyền hình Việt Nam từ thập niên 1970 - thời kỳ mà máy móc, thiết bị còn thiếu thốn, con người gần như phải thay thế tất cả. "Ngày đó chưa có băng từ, chỉ có phim nhựa. Các phóng viên phải vác máy quay nặng, dùng phim 7 ly, rồi mang về tráng rửa mới có hình ảnh để phát. Bản tin Thời sự trực tiếp lúc ấy là sự kết hợp của hàng chục con người, từ phát thanh viên, kỹ thuật viên, đến cả những người chỉ chuyên… giở ảnh minh họa cho đúng nhịp", bà nhớ lại.

Công việc khắt khe và áp lực, nhưng chính môi trường nghiêm ngặt đó đã rèn luyện sự chuyên nghiệp tuyệt đối, sự cẩn trọng với nghề cho thế hệ phát thanh viên đầu tiên. Không ai bảo ai, mọi người đều nghiêm túc tuân thủ kỷ luật trường quay: ăn mặc chỉnh tề, ngồi ngay ngắn, micro đặt ngay giữa ngực… "Nhiều khi tập trung đến mức quên cả ho hay hắt hơi. Đọc sai, đọc vấp một chữ thôi là có thể bị phê bình, kỷ luật", NSƯT Kim Tiến kể và nở nụ cười tự hào: "Điều may mắn là tôi chưa bao giờ bị nhắc nhở vì đọc sai hay nói vấp".

Sau những năm đầu thiếu thốn, khi truyền hình Việt Nam có điều kiện nhập máy móc đồng bộ từ nước ngoài, bản tin thời sự được chuyển sang hình thức ghi băng để tránh sai sót. Nhưng theo NSƯT Kim Tiến, hình thức này cũng có sự hạn chế về sự tươi mới, sống động. Năm 1997, Đài Truyền hình Việt Nam thử nghiệm trở lại việc thực hiện ghi hình bản tin trực tiếp, và bà lại được mời tham gia. Lần này, với sự tự tin của một người dạn dày kinh nghiệm trong nghề, NSƯT Kim Tiến tiếp tục khẳng định dấu ấn một "thế hệ vàng" của truyền hình Việt Nam. Trải qua việc sản xuất bản tin từ phim nhựa 16mm, băng từ U-matic, rồi truyền hình màu…, bà cho rằng mỗi nấc thang công nghệ đều in dấu như những nhịp đập âm thầm nhưng kiên định của VTV, đồng hành cùng bước chuyển mình của đất nước.

Truyền lửa cho thế hệ kế cận

Trong suốt 26 năm, cái tên Kim Tiến gần như gắn bó với khung "giờ vàng" của bản tin Thời sự 19h. Từ tháng 5/2001, bà bắt đầu dừng công việc phát thanh viên Thời sự, chuyển sang công tác ở Ban Chương trình và dẫn Hộp thư truyền hình. Năm 2002, NSƯT Kim Tiến chính thức nghỉ hưu, khép lại chặng đường hơn ba thập kỷ gắn bó với sóng truyền hình quốc gia.

Thế nhưng, sức hút từ giọng nói vàng vẫn chưa bao giờ vơi đi. Sau khi nghỉ hưu, bà tiếp tục cộng tác với nhiều chương trình, tham gia lồng tiếng, thuyết minh phim và đặc biệt là mở lớp đào tạo cho thế hệ trẻ. "Ban đầu tôi không định mở lớp. Nhưng nhiều người quen gửi con cháu đến học, lâu dần thành lớp, thành trò. Giờ về hưu, được truyền đạt kinh nghiệm cho các em, tôi thấy ấm áp và hạnh phúc", bà tâm sự.

Phía sau hình ảnh một phát thanh viên nghiêm trang trên màn ảnh nhỏ, cuộc đời NSƯT Kim Tiến từng trải qua nhiều nỗi buồn riêng. Có những giọt nước mắt rơi lặng lẽ sau cánh gà, có những giai đoạn sóng gió trong cuộc sống cá nhân mà khán giả không bao giờ biết tới. Nhưng tất cả giờ đã lùi vào dĩ vãng. Ở độ tuổi ngoài 70, bà tìm được sự bình an bên người chồng - một tiến sĩ hóa học, cùng tổ ấm rộn ràng tiếng cười con cháu.

Đức tin từ đạo Tin Lành mang đến cho NSƯT Kim Tiến sự thanh thản trong tâm hồn. Bà đọc nhiều sách, duy trì cuộc sống bận rộn, đi dạy, đi lồng tiếng, đôi khi vẫn tự chạy xe máy ra ngoài. "Tôi không có bí quyết giữ giọng gì đặc biệt. Đó là do ông Trời ban cho. Điều quan trọng là giữ tinh thần minh mẫn, sống an yên", bà chia sẻ.

Ngôi nhà nhỏ của bà ở Mỹ Đình luôn rộn ràng tiếng cười nói của các học trò trẻ. Những lớp học phát thanh, dẫn chương trình được bà tổ chức giản dị, không bảng hiệu, không quảng cáo, nhưng luôn thu hút đông đảo bạn trẻ. "Các em đến học không chỉ học cách phát âm, cách ngắt nghỉ, mà quan trọng hơn là học tinh thần trách nhiệm, sự nghiêm túc và lòng đam mê với nghề", bà nói.

Ở tuổi thất thập cổ lai hy, NSƯT Kim Tiến vẫn giữ được sự minh mẫn và nguồn năng lượng dồi dào. Với bà, việc dạy học còn là cách để duy trì niềm vui sống, để truyền lại "chất lửa" của thế hệ vàng cho những người kế cận.

Giọng nói ấm áp mang thương hiệu "Kim Tiến" đã in sâu trong tâm thức của hàng triệu khán giả Việt Nam. Bởi vậy, không ít lần ra đường, khi bà cất giọng, rất nhiều người lập tức nhận ra. Đó cũng là niềm hạnh phúc đặc biệt của một phát thanh viên: không cần xuất hiện trên màn hình, chỉ với giọng nói cũng đủ để công chúng nhớ mãi.

Trò chuyện với NSƯT Kim Tiến, dễ dàng nhận ra niềm tự hào xen lẫn sự khiêm nhường của một thế hệ đi trước. Bà tự nhận mình "may mắn được sống đúng nghĩa với nghề, được chứng kiến sự trưởng thành của truyền hình Việt Nam đồng hành cùng mọi chặng đường phát triển của đất nước - từ những năm tháng gian khó đến thời kỳ hội nhập, đổi mới hôm nay".

"Ngày nay, với sự bùng nổ của công nghệ hiện đại, cách làm truyền hình cũng khác. Sự phát triển của công nghệ đã mang đến cho truyền hình những bước tiến vượt bậc, giúp chương trình ngày càng sinh động, hấp dẫn và gần gũi hơn với khán giả. Nhưng điều quan trọng nhất vẫn là yếu tố con người, là cái tâm và trách nhiệm của người lên sóng. Tôi mong thế hệ trẻ sẽ luôn giữ được điều đó", NSƯT Kim Tiến nhắn nhủ.

Bước sang tuổi 77, NSƯT Kim Tiến đã đi qua mọi thăng trầm của cuộc đời. Bà không còn xuất hiện hàng ngày trên màn ảnh nhỏ, nhưng "giọng đọc vàng" vẫn còn vang vọng trong ký ức của hàng triệu người. Với thế hệ khán giả truyền hình Việt Nam, cái tên Kim Tiến không chỉ là một phát thanh viên, mà còn là một biểu tượng của sự chuyên nghiệp, tận tâm và niềm tin yêu dành cho nghề truyền hình.