EU chuyển thêm 4,7 tỷ USD cho Ukraine từ tài sản Nga bị phong tỏa

Số tiền - nằm trong gói vay do G7 bảo trợ và được đảm bảo bằng các tài sản Nga đang bị đóng băng - sẽ được sử dụng để đáp ứng nhu cầu ngân sách trong lĩnh vực quốc phòng, an sinh xã hội và tái thiết cho Ukraine.

Theo đó, với khoản giải ngân mới nhất, EU đã cung cấp tổng cộng 14 tỷ Euro (16,4 tỷ USD) cho Kiev trong khuôn khổ sáng kiến Khoản vay tăng tốc doanh thu đặc biệt (ERA). Liên minh EU cam kết gánh vác 18,1 tỷ Euro (21,2 tỷ USD) trong tổng số 50 tỷ USD mà G7 dự kiến huy động nhằm hỗ trợ nỗ lực quốc phòng và tái thiết của Ukraine.

Bộ trưởng Tài chính Ukraine Serhii Marchenko khẳng định EU tiếp tục là nhà tài trợ lớn nhất cho ngân sách trực tiếp của Kiev, với 62,5 tỷ Euro (73,3 tỷ USD) kể từ khi Nga mở rộng chiến dịch quân sự vào tháng 2/2022. Ông nhấn mạnh việc tận dụng các tài sản Nga bị phong tỏa vẫn là vấn đề trọng tâm trong các cuộc thảo luận với đối tác châu Âu.

Từ đầu xung đột, các nước G7 và EU đã phong tỏa khoảng 300 tỷ USD tài sản chủ quyền của Nga, phần lớn (khoảng 2/3) được giữ tại Euroclear - tổ chức lưu ký chứng khoán trung ương có trụ sở ở Bỉ. Đến nay, EU mới chỉ sử dụng phần lợi nhuận phát sinh từ số tiền này, song nhiều lãnh đạo châu Âu kêu gọi tiến xa hơn, trực tiếp huy động nguồn vốn để tài trợ cho Ukraine.

Tại hội nghị thượng đỉnh không chính thức ở Copenhagen (Đan Mạch), lãnh đạo EU đã bàn về kế hoạch "Khoản vay Bồi thường" trị giá 140 tỷ Euro dựa trên tài sản Nga bị đóng băng. Thủ tướng Phần Lan Petteri Orpo và Thủ tướng Thụy Điển Ulf Kristersson đều ủng hộ cách tiếp cận "mạnh mẽ hơn", cho rằng không thể để các tài sản này "nằm yên như vốn sở hữu của Nga". Chủ nhà hội nghị, Thủ tướng Đan Mạch Mette Frederiksen, kêu gọi khối nhanh chóng tăng viện trợ tài chính và quân sự cho Kiev, đồng thời thừa nhận còn những câu hỏi pháp lý cần giải quyết.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen nhấn mạnh: "Chúng ta không tịch thu tài sản. Đây là cách để đảm bảo không chỉ người nộp thuế châu Âu phải chi trả, mà Nga phải chịu trách nhiệm".

Tuy nhiên, lo ngại pháp lý và tài chính vẫn hiện hữu. Bỉ - nơi Euroclear đặt trụ sở - cảnh báo nguy cơ các vụ kiện tụng hàng chục tỷ Euro và tác động tiêu cực đến hệ thống tài chính.

Trong khi đó, Kremlin phản ứng gay gắt, gọi kế hoạch là "hành vi ăn cắp tài sản Nga". Người phát ngôn Dmitry Peskov tuyên bố những người liên quan "sẽ phải chịu trách nhiệm bằng cách này hay cách khác".

Với nhu cầu ước tính 60 tỷ Euro mỗi năm cho giai đoạn 2026 - 2027 để duy trì ngân sách và mua sắm vũ khí, Ukraine đang trông chờ vào các cơ chế tài chính mới của châu Âu. Cuộc tranh luận về cách sử dụng tài sản Nga vì thế tiếp tục là phép thử lớn cho cả tính đoàn kết và năng lực pháp lý của EU trong cuộc khủng hoảng Ukraine.