Đình công tại 15 sân bay ở Hàn Quốc, hơn 2,4 triệu hành khách bị ảnh hưởng

Hệ thống hàng không chịu áp lực cực đại trong giai đoạn cao điểm

Kỳ nghỉ lễ kéo dài từ ngày 2/10 - 12/10, bao gồm các ngày lễ quan trọng như Lễ Lập quốc, Tết Trung Thu (Chuseok) và Ngày chữ Hàn (Hangeul), vốn là thời điểm người dân Hàn Quốc di chuyển cao điểm nhất trong năm. Tuy nhiên, thay vì những chuyến sum họp và du lịch vui vẻ, hàng nghìn hành khách đã phải đối mặt với nỗi lo mắc kẹt tại sân bay khi Liên minh Lao động Hàng không Hàn Quốc phát động đình công vô thời hạn từ ngày 1/10.

Khoảng 2.000 nhân viên từ 15 sân bay trên toàn quốc đã tham gia vào phong trào này. Lực lượng đình công là nhóm nhân sự cốt lõi, đảm bảo hoạt động hàng ngày của sân bay, bao gồm nhân viên vệ sinh, bảo trì kỹ thuật, lực lượng an ninh, phòng cháy chữa cháy và nhân viên quản lý giao thông trong khu vực vận hành.

Áp lực lên hệ thống vận hành càng tăng cao khi cuộc đình công diễn ra theo nhiều hình thức khác nhau. Dù một số nhóm lao động như nhân viên an ninh bị luật pháp Hàn Quốc cấm đình công trực tiếp, họ vẫn thực hiện hình thức "đình công mềm" bằng cách kiên quyết từ chối làm thêm giờ. Trong điều kiện cao điểm, việc cắt giảm giờ làm thêm đồng nghĩa với việc năng lực phục vụ của các sân bay lớn như Incheon và Gimpo giảm đáng kể, khiến hệ thống an ninh và kiểm soát giao thông bị kéo căng đến mức căng thẳng tột độ.

Theo thống kê sơ bộ, hơn 2,45 triệu hành khách bị ảnh hưởng trực tiếp. Tình trạng này không chỉ dẫn đến sự chậm trễ và hủy chuyến mà còn gây ra tình trạng quá tải tại các khu vực làm thủ tục và kiểm tra an ninh, biến sân bay thành nơi chờ đợi mệt mỏi và bức bối.

Từ kiệt sức đến bất công lao động

Nguyên nhân cốt lõi thúc đẩy làn sóng đình công là sự bất mãn tích tụ kéo dài liên quan đến điều kiện làm việc quá tải và chế độ nhân sự thiếu hụt.

Các công đoàn đã chỉ ra rằng hệ thống làm việc "3 ca 2 kíp" (3 ca luân phiên, 2 đội làm việc) hiện tại đã đẩy người lao động vào tình trạng kiệt sức. Việc phải làm các ca đêm liên tục mà không có đủ thời gian phục hồi đã làm suy giảm nghiêm trọng sức khỏe thể chất và tinh thần, gây mất cân bằng cuộc sống. Yêu cầu chính mà họ đưa ra là chuyển đổi sang mô hình "4 ca 2 kíp" để đảm bảo thời gian nghỉ ngơi tiêu chuẩn và sự cân bằng hợp lý hơn.

Vấn đề thiếu hụt nhân sự chính thức càng làm tình hình thêm trầm trọng. Sau khi sân bay quốc tế Incheon hoàn thành giai đoạn mở rộng thứ tư, lượng hành khách và chuyến bay tăng vọt, nhưng biên chế nhân lực lại không được bổ sung tương ứng. Các công đoàn lo ngại điều này dẫn đến nguy cơ mất an toàn vận hành cao, đặc biệt trong các tình huống khẩn cấp. Họ yêu cầu chính phủ và các doanh nghiệp quản lý sân bay phải tăng số lượng nhân sự chính thức, chấm dứt việc phụ thuộc vào các hợp đồng thuê ngoài giá rẻ và thiếu bền vững.

Ngoài ra, còn tồn tại sự bất công sâu sắc trong cấu trúc lao động. Nhiều nhân viên làm việc cho các công ty con hoặc đơn vị thầu phản ánh họ bị buộc phải làm việc trong các ca ngắn 4 - 7 giờ, dẫn đến thu nhập thấp không đủ trang trải chi phí sinh hoạt cơ bản. Nhân viên an ninh, dù là lực lượng tuyến đầu, cũng chịu chung số phận khi khối lượng công việc tăng nhanh sau đại dịch nhưng nhân lực không được bổ sung, khiến họ phải liên tục làm thêm giờ để bù đắp.

Các yêu cầu chung mà Liên minh Lao động Hàng không Hàn Quốc đưa ra rất rõ ràng: bảo đảm 8 giờ làm việc tiêu chuẩn mỗi ngày, chấm dứt các hợp đồng thầu lao động bị cho là bóc lột và cam kết chấm dứt mọi hình thức trù dập hoặc đàn áp hoạt động công đoàn.

Phương án khẩn cấp và hậu quả lâu dài

Trước nguy cơ khủng hoảng hàng không lan rộng, Incheon Airport Corporation (IAC) và Korea Airports Corporation (KAC) đã phải triển khai hàng loạt biện pháp khẩn cấp để duy trì hoạt động tối thiểu. Hơn 400 nhân sự tạm thời đã được huy động gấp rút để đảm nhận các vị trí quan trọng trong khâu vận hành và dịch vụ hành khách. Các sân bay cũng điều chỉnh thời gian mở cửa sảnh đi sớm hơn, tăng cường thiết bị kiểm tra an ninh và khuyến nghị hành khách phải có mặt tại sân bay sớm hơn thường lệ ít nhất 3-4 tiếng để tránh ùn tắc và nguy cơ lỡ chuyến.

Tuy nhiên, dù các biện pháp ứng phó đã được triển khai, tình hình vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt. Đại diện công đoàn đã cảnh báo rằng nếu chính phủ và ban quản lý sân bay không đưa ra phản hồi cụ thể và cam kết giải quyết triệt để các yêu cầu cải thiện điều kiện làm việc, cuộc đình công có thể kéo dài, tiếp tục gây ảnh hưởng nặng nề đến toàn ngành hàng không trong suốt kỳ nghỉ lễ và sau đó.

Các chuyên gia lao động nhận định, trong bối cảnh ngành hàng không Hàn Quốc đang trên đà phục hồi mạnh mẽ sau đại dịch, cuộc khủng hoảng nhân sự này là bài thử lớn đối với năng lực điều hành và quản lý xung đột lao động của chính phủ. Nếu khủng hoảng tại các sân bay không được giải quyết kịp thời và thỏa đáng, hậu quả sẽ không chỉ dừng lại ở việc gián đoạn chuyến bay mà còn làm suy giảm uy tín và ảnh hưởng tiêu cực đến hình ảnh của Hàn Quốc trong mắt du khách và đối tác quốc tế. Vấn đề nhân sự cần được nhìn nhận không chỉ là chi phí mà còn là nền tảng cốt lõi của an toàn và chất lượng dịch vụ hàng không quốc gia.