Đề xuất phạt tới 100 triệu đồng với loạt vi phạm đường bộ

Bộ Xây dựng đang hoàn thiện dự thảo Nghị định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đường bộ, bổ sung nhiều chế tài mới để tăng cường kỷ cương, minh bạch và bảo đảm an toàn giao thông. Điểm đáng chú ý là mức phạt kỷ lục lên tới 100 triệu đồng cho các hành vi vi phạm nghiêm trọng liên quan đến quản lý tài chính tại trạm thu phí, đồng thời siết chặt hoạt động dịch vụ cho thuê xe tự lái.

Quản lý chặt dịch vụ cho thuê xe tự lái

Để phù hợp với Luật Đường bộ 2024 và Nghị định 158/2024 về vận tải đường bộ, dự thảo đưa ra nhiều mức xử phạt đối với dịch vụ cho thuê xe tự lái. Cá nhân vi phạm có thể bị phạt tới 15 triệu đồng, trong khi tổ chức có thể bị phạt đến 30 triệu đồng.

Cụ thể, mức phạt từ 8 - 10 triệu đồng đối với cá nhân, 16 - 20 triệu đồng đối với tổ chức nếu không ký hợp đồng cho thuê phương tiện tự lái với người thuê. Theo nhiều ý kiến, quy định này giúp minh bạch hơn, tránh tranh chấp pháp lý khi có sự cố phát sinh.

Nặng hơn, mức phạt từ 10 - 15 triệu đồng cho cá nhân và 20 - 30 triệu đồng cho tổ chức sẽ áp dụng với các hành vi:

• Cho thuê xe tự lái nhưng vẫn bố trí lái xe cho người thuê, biến dịch vụ thành vận tải hành khách không phép.
  
• Cho thuê xe cho người không đủ điều kiện lái xe, ví dụ giấy phép không hợp lệ hoặc đã hết điểm.
  
• Cho thuê xe để kinh doanh vận tải nhưng không ký hợp đồng.
  

Liên quan đến đề xuất này, anh Nguyễn Thái Linh (trú tại quận Tây Hồ, TP Hà Nội) chia sẻ, các dịp nghỉ lễ, Tết, gia đình anh thường thuê xe tự lái để chủ động di chuyển về quê thăm gia đình. Mỗi lần thuê xe, anh Thái Linh đều phải xuất trình đầy đủ giấy phép lái xe, căn cước công dân của mình để đơn vị cho thuê xe kiểm tra, xác minh trước khi ký kết hợp đồng cho thuê. "Hợp đồng được soạn thảo rất chi tiết, cụ thể, có quyền và nghĩa vụ của từng bên, giúp cả người cho thuê và người thuê đều yên tâm. Do đó, cần thiết phải quy định và có chế tài về việc ký hợp đồng cho thuê phương tiện để tất cả các đơn vị kinh doanh dịch vụ cho thuê phương tiện đều phải thực hiện nghiêm", anh Thái nói.

Ở góc độ doanh nghiệp, anh Tạ Quang Tú, quản lý vận hành Công ty TNHH Vận tải HiXe (Cầu Giấy, Hà Nội) cho biết, các đề xuất chế tài xử phạt liên quan đến dịch vụ cho thuê phương tiện tự lái tại dự thảo Nghị định hoàn toàn phù hợp.

Theo anh Tú, hiện nay, các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ cho thuê xe tự lái đều phải tuân thủ quy định về ký hợp đồng cho thuê với các điều khoản rõ ràng để đảm bảo quyền lợi của cả bên cho thuê và bên thuê, thuận lợi trong giải quyết khi nảy sinh các vấn đề pháp lý không mong muốn trong quá trình cho thuê phương tiện.

Đồng thời, quy định ký hợp đồng cho thuê cũng đảm bảo tính minh bạch của thị trường.

Đối với hành vi như cho thuê xe tự lái nhưng bố trí lái xe cho người thuê, anh Tú cho rằng mức phạt nặng hơn hành vi cho thuê xe mà không ký hợp đồng là hợp lý.

Bởi hành vi trên làm sai bản chất của dịch vụ cho thuê xe tự lái, thuộc phạm vi của kinh doanh dịch vụ vận tải hành khách bằng ô tô, buộc doanh nghiệp phải có giấy phép kinh doanh vận tải mới được cho thuê cả xe và người lái.

"Ngoài ra, hành vi cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện thuê xe bị phạt mức tiền từ từ 8 – 10 triệu đồng đối với cá nhân, từ 16 – 20 triệu đồng đối với tổ chức, tôi cho rằng cũng hợp lý. Đây là vi phạm nghiêm trọng. Hiện nay, dù người nhà cho nhau mượn xe mà người lái không đủ điều kiện điều khiển cũng đã liên đới về trách nhiệm pháp luật, do đó, với đơn vị kinh doanh dịch vụ cho thuê phương tiện càng phải có ý thức hơn. Vi phạm quy định này không chỉ ảnh hưởng đến doanh nghiệp mà còn tiềm ẩn rủi ro mất an toàn giao thông", anh Tú nhìn nhận.

Một số chuyên gia cho rằng đây là bước đi cần thiết để tăng tính minh bạch và an toàn. Tuy vậy, các đơn vị kinh doanh cũng đề nghị bổ sung chế tài xử lý hành vi vi phạm từ phía người thuê, như cầm cố phương tiện, giả mạo hồ sơ mua bán, hoặc sử dụng xe thuê để kinh doanh trái phép.

Siết chặt quản lý trạm thu phí và thanh toán điện tử

Ngoài dịch vụ cho thuê xe, dự thảo cũng bổ sung chế tài mạnh với các vi phạm liên quan đến thanh toán điện tử và hoạt động trạm thu phí.

Với vi phạm trong thanh toán điện tử, cá nhân có thể bị phạt từ 3 - 5 triệu đồng, tổ chức từ 6 - 10 triệu đồng nếu tự ý chuyển thẻ đầu cuối từ xe này sang xe khác, làm giả dữ liệu, can thiệp phần mềm hoặc mở tài khoản nặc danh.

Tại trạm thu phí, mức phạt 10 - 20 triệu đồng áp dụng với tổ chức không công khai thông tin, bán vé không kịp thời, nhận tiền mặt nhưng không giao vé, hay để phương tiện không mua vé vẫn qua trạm. Nếu không tuân thủ quy trình vận hành, phát hành chứng từ sai đối tượng, xâm nhập, phá hoại hệ thống thu phí hoặc đánh cắp dữ liệu, cá nhân có thể bị phạt đến 20 triệu đồng, tổ chức đến 40 triệu đồng.

Đối với vi phạm về quản lý tài chính và vận hành, mức phạt 30 - 50 triệu đồng áp dụng cho tổ chức không báo cáo hoặc báo cáo sai doanh thu, tự ý thay đổi mức phí, không công khai số thu, hoặc tự ý thanh lý, bán tài sản trạm thu phí.

Mức phạt 50 - 70 triệu đồng được quy định cho các hành vi: để ùn tắc kéo dài hơn 750m tại làn thu phí, để thời gian qua trạm vượt quá 15 phút, gây tai nạn nghiêm trọng, không đồng bộ dữ liệu hoặc không thực hiện đầy đủ quy trình thanh toán.

Đáng chú ý nhất, dự thảo quy định phạt 80 - 100 triệu đồng đối với hành vi không quản lý riêng số tiền trong tài khoản thu phí hoặc sử dụng sai mục đích nguồn tiền này. Đây được xem là biện pháp mạnh nhằm tăng tính minh bạch và trách nhiệm tài chính của các đơn vị quản lý trạm thu phí.

Quyết tâm siết chặt kỷ cương

Theo Bộ Xây dựng, việc bổ sung các chế tài xử phạt không chỉ nhằm triển khai hiệu quả Luật Đường bộ 2024 mà còn nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của cả doanh nghiệp và người dân. Mục tiêu cuối cùng là bảo đảm an toàn giao thông, tạo môi trường minh bạch, công bằng cho hoạt động vận tải, đồng thời bảo vệ quyền lợi chính đáng của hành khách và doanh nghiệp.

Những quy định mới này nếu được thông qua sẽ tạo hành lang pháp lý rõ ràng, xử lý nghiêm hành vi vi phạm, siết chặt quản lý từ dịch vụ thuê xe tự lái cho tới các trạm thu phí trên cả nước. Đây cũng là bước đi thể hiện quyết tâm của Chính phủ trong việc lập lại kỷ cương, xây dựng hệ thống giao thông an toàn, hiện đại và minh bạch.