Đả thiết hoa - Vũ điệu sắt nung thắp sáng văn hóa Trung Hoa

Trong một chuyến công tác ngắn ngày tại Hà Nam (Trung Quốc), tôi được mời ghé thăm một khu du lịch văn hóa - nơi tái hiện không gian cổ trang Trung Hoa lấy cảm hứng từ bức họa Thanh Minh Thượng Hà Đồ. Giữa những hàng đèn lồng đỏ, nhịp chiêng nhẹ nhàng và kiến trúc gỗ mái cong, tôi cảm giác như mình lạc bước vào một thế giới xưa cũ. Nhưng chính tại khung cảnh tưởng chừng yên bình ấy, tôi đã chứng kiến một màn trình diễn rực rỡ, choáng ngợp và xúc động - một nghệ thuật dân gian độc nhất vô nhị mang tên Đả thiết hoa.

Khi ánh sáng sinh ra từ sắt nung

Màn đêm buông xuống, bầu trời đen như nhung trải ra phía trên sân biểu diễn. Nghệ nhân bước ra trong bộ đồ vải dày cộm, tay cầm gáo gỗ chứa đầy sắt nung chảy đỏ rực. Không có sân khấu hiện đại, không có công nghệ đèn chiếu - chỉ có một bức tường đá, một người đàn ông và một dòng lửa. Chỉ một cú hất tay, dòng sắt nóng bay vút lên bùng sáng.

Cả khoảng không phía trước tôi nổ tung trong ánh sáng. Từng tia lửa như hoa kim loại bung nở, xoáy trong không khí, rơi xuống như pháo hoa ngược. Không một ai nói, không một ai rời mắt. Mọi âm thanh như chìm đi để nhường chỗ cho vẻ đẹp thuần khiết đến từ lửa, sắt và bàn tay nghệ nhân.

Người giữ ngọn lửa ký ức

Sau màn biểu diễn, khi đám đông đã thưa dần, tôi có dịp gặp gỡ nghệ nhân Lý, người dành hơn ba thập kỷ gắn bó với Đả thiết hoa. Ông chia sẻ: “Tôi học nghề từ cha tôi, cũng là thợ rèn. Khi tung sắt lên trời, tôi không chỉ tạo ra ánh sáng như đang kể lại câu chuyện của làng quê mình, của những người không có pháo hoa nhưng vẫn làm ra lễ hội”. Giọng ông trầm ấm. Tay ông có rất nhiều vết sẹo do bị thương trong quá trình biểu diễn, nhưng mắt thì sáng rực như chính những bông hoa lửa ông vừa vẽ lên trời.

Nghệ thuật sinh ra từ nghèo khó và lòng kiêu hãnh

Đả thiết hoa ra đời từ sự sáng tạo của người dân lao động hàng thế kỷ trước. Không có tiền mua pháo hoa mừng năm mới, họ nung sắt vụn rồi hất lên tường đá, tạo nên ánh sáng của riêng mình - một truyền thống bắt nguồn từ gian khổ nhưng tỏa sáng bằng niềm tin và kỹ nghệ.

Ngày nay, nghệ thuật này được công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể của Trung Quốc. Số nghệ nhân theo nghề không còn nhiều vì nghề này vất vả, nguy hiểm và không dễ học. Nhưng như nghệ nhân Lý nói: “Chừng nào còn có người đứng xem, tôi còn tung hoa sắt”.

Xúc động trước một nét văn hóa tưởng đã xa

Tôi rời Thanh Minh Thượng Hà Viên trong tĩnh lặng, nhưng trong lòng lại bừng sáng. Không phải vì ánh lửa còn in trong mắt, mà bởi một thứ cảm xúc âm ỉ và sâu lắng hơn - sự xúc động trước một nét văn hóa tưởng đã xa, mà vẫn sống động đến vậy.

Và nếu có ai hỏi tôi mang gì về sau chuyến đi Hà Nam, có lẽ tôi sẽ mỉm cười và nói: “Tôi mang theo một đêm rực rỡ, nơi lửa hóa thành hoa, và quá khứ thì chưa từng nguội tắt - Đả thiết hoa”.

Giữa thế giới hiện đại, có những khoảnh khắc khiến ta nhận ra: văn hóa không nằm trong viện bảo tàng, mà vẫn đang sống, đang thở - ngay trong từng bông hoa lửa bay lên giữa trời đêm.