Chính phủ Mỹ đứng trước nguy cơ đóng cửa khi lưỡng đảng bế tắc ngân sách

Phát biểu tại Phòng Bầu dục hôm 19/9, ông Trump cho biết: "Chúng tôi sẽ tiếp tục đối thoại với đảng Dân chủ, nhưng tôi nghĩ nhiều khả năng chính phủ sẽ phải đóng cửa trong một khoảng thời gian".

Nguy cơ này trở nên rõ rệt hơn sau khi Thượng viện Mỹ lần lượt bác bỏ hai dự luật ngân sách đối lập do mỗi bên đề xuất hôm 19/9. Ngay sau đó, Thượng viện bước vào kỳ nghỉ kéo dài đến ngày 29/9, còn Hạ viện nghỉ đến tận 7/10 - chỉ để lại một ngày duy nhất trước thời hạn chót để tìm kiếm thỏa hiệp.

Dự luật do đảng Cộng hòa đưa ra nhằm kéo dài chi tiêu chính phủ đến ngày 21/11, nhưng chỉ nhận được 44 phiếu thuận, thấp hơn ngưỡng 60 phiếu cần thiết. Phía đảng Dân chủ đề xuất ngân sách 1.500 tỷ USD để tài trợ chính phủ đến hết tháng 10, đồng thời gia hạn trợ cấp bảo hiểm y tế theo Đạo luật Chăm sóc sức khỏe hợp túi tiền (ACA) và đảo ngược gần 1.000 tỷ USD cắt giảm chương trình bảo hiểm Medicaid - vốn được thông qua trong gói thuế của ông Trump mùa hè này. Tuy nhiên, kế hoạch này cũng thất bại với tỷ lệ 47 - 45.

Lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện, Thượng nghị sĩ John Thune (đảng Cộng hòa tại Nam Dakota), khẳng định: "Sự lựa chọn rất rõ ràng, hoặc thông qua một nghị quyết tạm thời để duy trì hoạt động của chính phủ, hoặc là đối mặt với việc đóng cửa. Đó là lựa chọn của đảng Dân chủ".

Trong khi đó, lãnh đạo phe Dân chủ Chuck Schumer nhấn mạnh, dự luật của họ là cần thiết để ngăn chặn việc tăng phí bảo hiểm dự kiến công bố ngày 1/11, đồng thời chỉ trích kế hoạch của Cộng hòa duy trì "tình trạng cắt giảm y tế và chi phí cao" do ông Trump áp đặt.

Hạ viện do đảng Cộng hòa kiểm soát đã thông qua dự luật chi tiêu tạm thời, với chỉ một nghị sĩ Dân chủ ủng hộ. Dự luật này bổ sung 88 triệu USD cho an ninh của các nghị sĩ, quan chức tòa án tối cao và nhánh hành pháp, trong bối cảnh vụ ám sát nhà hoạt động bảo thủ Charlie Kirk gây chấn động dư luận.

Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson khẳng định: "Quả bóng hiện ở sân của ông Schumer. Tôi hy vọng ông ấy sẽ không chọn con đường đóng cửa chính phủ và gây tổn hại cho người dân Mỹ".

Trong khi đó, phe Dân chủ cáo buộc đảng Cộng hòa sử dụng chiêu trò chính trị để buộc họ chịu trách nhiệm. Lãnh đạo phe Dân chủ tại Hạ viện Hakeem Jeffries tuyên bố: "Với việc đảng Cộng hòa kiểm soát cả Nhà Trắng lẫn Quốc hội, nếu chính phủ đóng cửa thì đó hoàn toàn là trách nhiệm của họ".

Theo phân tích của Bloomberg, một đợt đóng cửa ngắn hạn có thể không gây tác động lớn đến thị trường chứng khoán và các tập đoàn lớn. Tuy nhiên, nếu kéo dài 1 tháng, GDP quý có thể giảm 0,4 điểm phần trăm.

Theo dự đoán của giới phân tích, với hạn chót 1/10 đang đến gần, viễn cảnh chính phủ Mỹ phải đóng cửa một phần là hoàn toàn có thể xảy ra.