Cảnh báo nguy cơ khi học sinh lạm dụng AI để giải bài tập

CNN dẫn nguồn tin cho biết, một cuộc khảo sát của Trung tâm nghiên cứu Pew năm 2024 đưa tới kết quả 26% thanh thiếu niên từ 13 đến 17 tuổi đã sử dụng ChatGPT cho việc học tập. Các chatbot AI đã trở nên phổ biến hơn kể từ đó, vì vậy con số này hiện có thể cao hơn.

Từ quan điểm của nhiều giáo viên, sử dụng AI để làm bài tập thay là gian lận đồng thời tước đi cơ hội học tập, trau dồi kiến thức, phát triển năng lực của chính học sinh. Trong khi một vấn đề rất lớn của AI đó là không đáng tin cậy để hoàn toàn giao phó việc học tập.

Robbie Torney, Giám đốc cấp cao phụ trách chương trình AI tại Common Sense Media, một tổ chức phi lợi nhuận ủng hộ các lựa chọn phương tiện truyền thông lành mạnh cho trẻ em, cho biết: "Hãy đảm bảo rằng họ sử dụng AI như một công cụ học tập chứ không phải là một cách làm tắt".

Tờ The New York Times cũng thực hiện việc lấy ý kiến từ nhiều học sinh, chuyên gia xung quanh việc sử dụng AI để hỗ trợ việc học tập. "Một số học sinh phụ thuộc quá nhiều vào AI, đến mức không thể tư duy phản biện và giải quyết vấn đề khi gặp phải những tình huống khó khăn. Sự phụ thuộc này khiến học sinh không biết cách thực hiện những điều cơ bản nhất. Tuy nhiên, tôi tin rằng AI có thể là một công cụ hữu ích. Nó có thể tạo ra hướng dẫn học tập cho hầu hết mọi môn học, và học sinh có thể gợi ý AI phù hợp với nhu cầu của mình. Ngoài ra, học sinh có thể nhờ AI chấm điểm bài tập, nhận xét, tìm kiếm những điểm cần cải thiện. Đây là một cách rất hữu ích để sử dụng AI vì giáo viên không phải lúc nào cũng có mặt để phản hồi cho học sinh" - một người được khảo sát cho biết.

Ý kiến khác thì mong đợi giáo viên cũng là người đồng hành, hướng dẫn cho học sinh cách sử dụng AI đúng mục đích. Tuy nhiên cũng như ý kiến của các chuyên gia, không ít học sinh, sinh viên tham gia khảo sát coi việc sử dụng AI để làm bài tập là hành vi gian lận. Lạm dụng AI để tìm ý tưởng sẽ khiến học sinh tự tước đi cơ hội thử nghiệm và sáng tạo ra những thứ của riêng mình, loại bỏ nhu cầu tư duy.

Robbie Torney tin rằng, AI thực sự hiệu quả để hỗ trợ việc học tập đồng thời đề xuất sử dụng AI như một gia sư. "Nó có thể rất hữu ích trong việc giải thích các khái niệm khó hoặc giúp các em thoát khỏi bế tắc", ông cho biết, AI cũng có thể giúp đưa ra ý tưởng, gợi ý nhưng sau đó học sinh phải tự mình suy nghĩ, viết, thực hiện bài tập. Nên thống nhất về những ranh giới trước khi trẻ em sử dụng AI, nhưng sau đó "kiểm tra thường xuyên" để đảm bảo các công cụ AI không thay thế việc học của trẻ.

Một điều quan trọng, cần lưu ý là không nên mặc nhiên chấp nhận câu trả lời từ AI mà cần dạy trẻ cách kiểm tra thông tin nhận được. Một trong những gợi ý là sử dụng tài liệu học tập ở trường để làm căn cứ soi chiếu thông tin so với những gì các chatbot cung cấp.

Robbie Torney nhắn nhủ các phụ huynh: "Bạn không cần phải là chuyên gia về AI để giúp con sử dụng AI một cách khôn ngoan. Việc tham gia đặt câu hỏi và cùng nhau khám phá có thể dạy cho trẻ em những kỹ năng cần thiết cho tương lai”.

Sự đồng hành, giám sát từ phụ huynh sẽ kiềm chế, nhắc nhở học sinh trong việc chia sẻ (có khi chủ động, có khi vô tình) các thông tin mang tính riêng tư, cá nhân cho AI. Việc làm này có thể mang đến những hậu quả mà học sinh, phụ huynh không lường hết được. Trẻ em dễ quên rằng chatbot AI chỉ là công nghệ, chưa phân biệt rõ ràng giữa tưởng tượng và thực tế dẫn đến có thể tin tưởng AI như bạn bè và có thể dần dần tiết lộ những thông tin nên được bảo mật. Để làm được điều này, các gia đình nên có sự thống nhất về không gian, thời gian phù hợp để sử dụng các thiết bị điện tử có tính năng tiếp cận với AI, giúp trẻ hiểu đúng ý nghĩa, giá trị của việc học tập.