Bút sắc, lòng son chốn “địa ngục trần gian”

Trưng bày diễn ra tại Di tích Nhà tù Hỏa Lò (Hà Nội), nhân kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ (27/7/1947 - 27/7/2025), chào mừng 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9.

Người xem ngược dòng thời gian, chứng kiến những hình ảnh về khí phách kiên cường, tinh thần bất khuất của người chiến sĩ cộng sản giữa chốn địa ngục trần gian. Mỗi hình ảnh là một thông điệp về tinh thần yêu nước gửi đến thế hệ hôm nay, đặc biệt là những người trẻ.

Những hình ảnh trong chốn lao tù cho khách tham quan nhìn lại cảnh thực dân Pháp áp dụng những quy định khắt khe nhằm ngăn cản mọi sinh hoạt văn hóa, tinh thần của tù nhân. Thế nhưng, dù kẻ thù có thể giam cầm được thể xác thì cũng không thể trói buộc được tinh thần yêu nước, chí khí quật cường của người tù.

Ở nơi "địa ngục trần gian", bao quanh là gông cùm và xiềng xích, những người chiến sĩ kiên trung vẫn sáng tác thơ thể hiện niềm tin, sức sống mãnh liệt. Họ vẫn nhắn gửi về gia đình những lá thư cảm động, với tinh thần kiên trung.

Người xem cũng được thấy lại hình ảnh một số nhà tù mà kẻ địch từng sử dụng giam cầm các chiến sĩ yêu nước như: Nhà tù Hỏa Lò, Nhà tù Côn Đảo, trại giam Chín Hầm, nhà đày Buôn Ma Thuột…

Trong cảnh tù đày, những chiến sĩ cách mạng vẫn sắt son một niềm tin, tôi luyện tinh thần và ý chí kiên cường.

Nội dung mang chủ đề của trưng bày- Bút sắc, lòng son với nhiều hình ảnh truyền lửa tinh thần yêu nước. Dù trên chiến trường khói lửa hay nơi tù ngục, người chiến sĩ cách mạng vẫn luôn giữ vững tinh thần lạc quan. Bằng những vật dụng thô sơ, người tù vẫn sáng tác thơ, viết thư, bí mật làm báo.

10 chiến sĩ yêu nước, cách mạng tiêu biểu được giới thiệu trong phần này. Người xem dừng bước, nghẹn ngào trước những hình ảnh các đồng chí Nguyễn Thị Quang Thái, người vợ đầu tiên của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, em gái đồng chí Nguyễn Thị Minh Khai; đồng chí Phạm Hướng; đồng chí Nguyễn Minh Vân…

Vượt trên hoàn cảnh, họ đã sử dụng ngòi bút của mình để phản ánh hiện thực cuộc sống, những khắc nghiệt của chế độ tù đày và tình yêu quê hương, đất nước.

Người xem cũng được gặp lại các hiện vật là những dòng thư, câu thơ - nguồn sức mạnh tinh thần giúp người chiến sĩ vượt qua khó khăn, gian khổ, minh chứng cho tinh thần lạc quan và ý chí kiên cường.

Đỗ Phương Linh (phường Sơn Tây, Hà Nội) bày tỏ, tình cờ đưa người bạn Hàn Quốc đến tham quan di tích Nhà tù Hỏa Lò, những người bạn trẻ đã có cơ hội được tiếp cận những tư liệu, hình ảnh, hiện vật lịch sử vô giá.

Câu chuyện về đồng chí Phạm Hướng - cán bộ Đoàn chuyên trách của phong trào học sinh, sinh viên kháng chiến Hà Nội trong thời gian bị địch bắt, giam tại Nhà tù Hỏa Lò năm 1949 - 1950 được tái hiện đã khiến người xem không khỏi rơi nước mắt. 

"Khoảnh khắc hội ngộ khi đồng chí gặp lại những người bạn cũ trong trại giam, đến giây phút nghẹn ngào gặp người thân trong lần thăm nuôi ngắn ngủi, kết thúc bằng cảnh chia ly xé lòng khi đồng chí bị đày ra Côn Đảo. Sự chân thực đến xót xa khiến người xem thấm thía những bài học, thông điệp từ biết bao hi sinh của thế hệ cha ông đi trước", Đỗ Phương Linh bộc bạch.

Con trai Đại tướng Võ Nguyễn Giáp, ông Võ Điện Biên xúc động: "Những đau khổ, mất mát trong chiến tranh là bài học vô giá để thế hệ sau thêm trân trọng giá trị của cuộc sống hòa bình, lan tỏa tinh thần yêu nước, sống có trách nhiệm với Tổ quốc…".

Trưng bày diễn ra đến hết ngày 31/8/2025, tại Di tích lịch sử Nhà tù Hỏa Lò (Hà Nội).