Bộ Xây dựng yêu cầu khẩn trương rà soát hệ thống tiêu chuẩn kỹ thuật đường sắt

Bộ Xây dựng đang khẩn trương phối hợp với các cơ quan chuyên môn để rà soát, tổng hợp và hệ thống hóa các tiêu chuẩn kỹ thuật áp dụng cho lĩnh vực đường sắt. Đây là bước đi quan trọng nhằm đảm bảo tính đồng bộ trong triển khai các dự án đường sắt, đặc biệt là dự án đường sắt tốc độ cao trong tương lai.

Theo chỉ đạo của Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh, các tiêu chuẩn kỹ thuật hiện hành cần được phân loại rõ ràng, minh bạch, phù hợp với từng loại hình đường sắt, bao gồm: đường sắt đô thị, đường sắt thông thường (vận tốc dưới 200km/h) và đường sắt tốc độ cao (từ trên 200km/h đến dưới 400km/h).

Phân loại rõ ràng, đánh giá khả năng áp dụng tiêu chuẩn

Căn cứ trên ba nhóm phân loại nêu trên, Bộ Xây dựng yêu cầu Vụ Khoa học công nghệ môi trường và Vật liệu xây dựng (KHCNMT&VLXD) phối hợp với các đơn vị liên quan tiến hành rà soát toàn bộ hệ thống tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN) và tiêu chuẩn quốc tế đang được phép vận dụng trong lĩnh vực đường sắt.

Mỗi tiêu chuẩn cần được phân loại theo danh mục chuyên môn như: kết cấu hạ tầng, thông tin tín hiệu, phương tiện, an toàn vận hành, điều khiển – vận hành hệ thống… Đồng thời, cần đánh giá cụ thể khả năng áp dụng thực tế của từng tiêu chuẩn đối với từng loại hình đường sắt để tránh chồng chéo hoặc thiếu hụt khi triển khai dự án.

Bộ Xây dựng giao Vụ KHCNMT&VLXD chủ trì soạn thảo báo cáo tổng hợp, sau đó gửi Bộ Khoa học và Công nghệ thẩm định để làm căn cứ trình Chính phủ phê duyệt.

Tiêu chuẩn phải đi trước công nghệ

Theo Thứ trưởng Bộ Xây dựng Phạm Minh Hà, việc xác định tiêu chuẩn kỹ thuật cần được thực hiện sớm, nhất là với các dự án sử dụng công nghệ phức tạp, mới mẻ đối với Việt Nam như đường sắt tốc độ cao. Ông nhấn mạnh: "Trong nhiều trường hợp, công tác thẩm định công nghệ cần phải tiến hành trước cả thẩm định dự án. Khi xác định được công nghệ áp dụng, mới có thể xây dựng hệ thống tiêu chuẩn kỹ thuật tương ứng".

Đồng tình với quan điểm trên, Thứ trưởng Nguyễn Danh Huy cho rằng, điều quan trọng hiện nay là xác định các thông số kỹ thuật chủ yếu cho từng loại hình đường sắt. Trên cơ sở đó, đơn vị tư vấn có thể lựa chọn công nghệ phù hợp và đề xuất bộ tiêu chuẩn tương ứng. Ông nhấn mạnh: "Theo quy định hiện hành, dự án có thể đồng thời sử dụng cả tiêu chuẩn Việt Nam và tiêu chuẩn nước ngoài, miễn là đảm bảo phù hợp với công nghệ và điều kiện triển khai thực tế".

117 tiêu chuẩn Việt Nam cho dự án đường sắt tốc độ cao

Thông tin từ Vụ KHCNMT&VLXD cho biết, Việt Nam hiện có 130 tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN) và 11 quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (QCVN) có thể áp dụng trong lĩnh vực đường sắt, bao gồm cả đường sắt điện khí hóa, đường sắt đô thị và đường sắt tốc độ cao. Những tiêu chuẩn này chủ yếu tập trung vào các lĩnh vực như công trình, phương tiện vận tải, hệ thống tín hiệu – điều khiển và cấp điện.

Riêng với đường sắt tốc độ cao, đến nay đã có 81 TCVN được ban hành. Ngoài ra, 36 dự thảo tiêu chuẩn khác đang được xây dựng trên cơ sở kế thừa các tiêu chuẩn quốc tế và châu Âu, có tính tương thích cao với các công nghệ tiên tiến. Khi các dự thảo này hoàn thiện và được thông qua, tổng số TCVN áp dụng cho đường sắt tốc độ cao sẽ đạt 117 tiêu chuẩn.

Tuy vậy, theo đánh giá của Bộ Xây dựng, phần lớn các TCVN hiện nay mới chỉ tập trung cho hạng mục kết cấu hạ tầng, trong khi các nhóm tiêu chuẩn về công nghệ, điều hành, kỹ thuật cao vẫn còn thiếu hoặc chưa được xây dựng đầy đủ.

Hiện nay, công nghệ chính thức cho dự án đường sắt tốc độ cao tại Việt Nam vẫn chưa được lựa chọn. Do đó, sau khi xác định công nghệ, các tiêu chuẩn kỹ thuật liên quan sẽ được nghiên cứu bổ sung và xây dựng mới theo lộ trình, đảm bảo tính khả thi và an toàn khi triển khai thực tế.

Việc hệ thống hóa tiêu chuẩn kỹ thuật là một trong những khâu quan trọng trong tiến trình hiện đại hóa hạ tầng đường sắt quốc gia, tạo nền tảng pháp lý, kỹ thuật để các dự án lớn như đường sắt tốc độ cao có thể sớm được triển khai đúng chuẩn và hiệu quả.