Bê bối ô nhiễm hóa chất vĩnh cửu gây chấn động tại Bỉ

Sự phẫn nộ bùng lên từ năm 2023 khi một cuộc điều tra của truyền thông Bỉ tiết lộ chính quyền nước này đã bỏ qua cảnh báo về nồng độ hóa chất vĩnh cửu - còn được gọi là PFAS - cao bất thường. Hiện người dân sống ở một vùng rộng lớn của Bỉ phải khẩn cấp xét nghiệm máu. 

Trong một buổi sáng mùa hè, nhiều người dân Bỉ phải xếp hàng trước trung tâm y tế địa phương chờ tới lượt lấy máu. Người nào cũng đều mang một nỗi lo chung liệu họ đã nhiễm phải hóa chất vĩnh cửu - nhóm hợp chất nhân tạo với khả năng không phân hủy trong môi trường và có thể gây bệnh nghiêm trọng - hay không.

Bà Isabelle Collard - người dân Bỉ - nói: "Tôi nghe về PFAS khá muộn. Tôi từng sống ở các khu vực bị ô nhiễm 12 năm nên đã đồng ý tham gia khảo sát vì muốn đóng góp cho khoa học và cũng tò mò xem bản thân có bị ảnh hưởng không".

Bà Ingrid Ruthy - thuộc Viện Khoa học Công cộng và Môi trường (ISSEP) - cho biết: "Chúng tôi biết người dân có thể đã uống nước chứa quá nhiều PFAS. Đây là chất cơ thể không cần, vì vậy chúng ta không cần chúng trong cơ thể".

Theo ông Yves Coppieters - Bộ trưởng Y tế và Môi trường vùng Wallonia thuộc Bỉ - nói: "Sự xuất hiện của các bệnh lý và ung thư nội tiết như ung thư tuyến giáp cho thấy mối liên hệ rõ với các chất ô nhiễm môi trường, không chỉ riêng PFAS".

Các quan chức y tế Bỉ cho rằng việc xử lý PFAS có thể mất hàng thập kỷ, tương tự như cuộc chiến chống amiăng trước đây, khi thế giới mất hơn 30 năm để chuyển từ bằng chứng khoa học đến hành động chính trị.

Ông Yves Coppieters thông tin: "Chúng tôi đã lập tức ban hành tiêu chuẩn mới: 100 nanogram/lít cho 20 loại PFAS được đo. Hiện tại tôi chỉ 'chữa cháy' - xử lý nước sinh hoạt, khuyến cáo người dân không ăn trứng và rau tự trồng, đặt chuẩn mới cho bùn thải, và có thể cấm dùng đất bị ô nhiễm cho nông nghiệp. Giải pháp lâu dài là phải chặn nguồn ô nhiễm, đây là vấn đề ở tầm Liên minh châu Âu hoặc ít nhất cấp liên bang".

PFAS không chỉ có trong nước mà còn xuất hiện ở đồ gia dụng, bao bì thực phẩm, quần áo chống nước, bọt chữa cháy và hàng nghìn sản phẩm khác. Sự cố ô nhiễm PFAS ở Bỉ là lời cảnh tỉnh cho nhiều quốc gia khi sử dụng loại hóa chất này, hưởng lợi từ chúng, sau đó phải trả giá bằng sức khỏe và môi trường.