Bất hợp lý trong quy định quản lý hoạt động vận tải hành khách

Kinh doanh vận tải khách bằng ô tô hiện hoạt động theo hai hình thức: tuyến cố định và hợp đồng. Tuy nhiên, những quy định trong quản lý với hai loại hình này đang tồn tại bất hợp lý, không chỉ dẫn đến cạnh tranh không bình đẳng mà còn tiềm ẩn nguy cơ tai nạn giao thông.

Xe khách hoạt động theo tuyến cố định bắt buộc phải tuân thủ luồng tuyến đã quy định. Muốn hoạt động, doanh nghiệp phải được sự chấp thuận từ đơn vị quản lý ở hai đầu tuyến. Khi xe xuất bến, phương tiện còn phải trải qua nhiều khâu kiểm tra như lệnh xuất bến, số lượng hành khách, giấy tờ liên quan đến phương tiện và tài xế… Tuy nhiên, đó vẫn chưa phải là toàn bộ thủ tục cần thiết để tham gia vận tải khách theo tuyến cố định.

Ông Đỗ Văn Bằng, Giám đốc Công ty vận tải hành khách Minh Thành Phát (Hà Nội), cho biết: “Xe khách tuyến cố định phải tuân thủ nhiều thủ tục như xin chấp thuận của cơ quan quản lý ở hai đầu tuyến, kiểm tra lệnh xuất bến, số lượng hành khách, giấy tờ của xe và tài xế. Ngoài ra còn phụ thuộc vào quy hoạch tuyến, số lượng phương tiện, tần suất khai thác. Nhiều địa phương hiện không mở thêm tuyến mới vào bến, đồng nghĩa với việc không cho phát triển thêm xe tuyến cố định".

Trong khi đó, xe khách theo hợp đồng lại được quản lý lỏng lẻo hơn. Cụ thể, quy định hiện nay không yêu cầu đơn vị vận tải phải gửi danh sách khách đi xe, hợp đồng vận chuyển cũng không phải nộp cho cơ quan quản lý mà chỉ do doanh nghiệp tự lưu giữ. Chính sự khác biệt này được cho là nguyên nhân khiến số lượng xe tuyến cố định ngày càng giảm, trong khi xe hợp đồng lại tăng nhanh chóng.

Ông Nguyễn Công Hùng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam, nhận định: “Thực tế, nhiều doanh nghiệp bỏ tuyến cố định để chuyển sang xe hợp đồng. Khi đó, cơ chế quản lý bị nới lỏng, doanh nghiệp dễ chủ quan, lơ là. Điều này tiềm ẩn nguy cơ lớn về mất an toàn giao thông".

Không phủ nhận những tiện ích mà xe hợp đồng mang lại cho hành khách, song với thực tế số lượng xe đăng ký chạy hợp đồng ngày càng tăng trong khi tuyến cố định bị thu hẹp, nhiều ý kiến cho rằng các quy định quản lý cần sớm được sửa đổi. Việc này không chỉ hạn chế cạnh tranh không bình đẳng, mà còn giúp tăng cường kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm để ngăn chặn nguy cơ mất an toàn giao thông.

Minh chứng cụ thể là vụ tai nạn xe khách ở Hà Tĩnh vào cuối tháng 7 khiến 10 người thiệt mạng. Kết quả điều tra cho thấy phù hiệu của xe khách này đã bị thu hồi từ nhiều ngày trước nhưng phương tiện vẫn hoạt động chở khách.