Bảo đảm giải ngân 100% vốn đầu tư công trong năm nay

Giải ngân vốn đầu tư công 8 tháng tăng cả số tương đối và tuyệt đối

Đầu tư công là một trong ba động lực tăng trưởng quan trọng của nền kinh tế. Trong đó, giải ngân vốn đầu tư công đóng vai trò then chốt, không chỉ tạo cú hích cho hạ tầng và sản xuất, mà còn lan tỏa, dẫn dắt các nguồn vốn đầu tư tư nhân, góp phần duy trì tăng trưởng một cách bền vững.

Kết quả giải ngân vốn đầu tư công từ đầu năm đến nay đang cao hơn so với cùng kỳ năm trước cả về số tương đối và số tuyệt đối. Cụ thể, trong 8 tháng qua, giải ngân vốn đầu tư công của cả nước đạt 409.000 tỷ đồng, đạt 46,3% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, tăng 5,9% về tỷ lệ và tăng gần 135,3 nghìn tỷ đồng về số tuyệt đối so với cùng kỳ năm 2024.

Vẫn còn những điểm nghẽn

Giải ngân đầu tư công năm 2025 có nhiều tiến bộ, đến nay đạt kết quả cao hơn cùng kỳ năm ngoái. Thế nhưng, vẫn còn những điểm nghẽn, nút thắt, còn khoảng cách so với yêu cầu đặt ra. Tình trạng chậm trễ trong công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, tái định cư, nguồn cung nguyên vật liệu chưa đủ đáp ứng. Công tác đấu thầu và thanh tra, kiểm tra còn nhiều hạn chế. Một số địa phương còn chưa chủ động, chưa quyết liệt, còn lúng túng trong chỉ đạo, điều hành, tinh thần trách nhiệm chưa cao, thậm chí còn chờ đợi trong quá trình sắp xếp, tổ chức bộ máy… Đó là những nút thắt gây cản trở tiến độ hoàn thành của các dự án sử dụng vốn đầu tư công

Chậm giải ngân đầu tư công cũng đồng nghĩa công trình thi công kéo dài gây nhiều phiền phức cho người dân và đóng góp vào tăng trưởng kinh tế chung chưa đạt được như mong muốn. Tình trạng này diễn ra ở khá nhiều địa phương.

Sau hơn ba năm triển khai, dự nâng cấp quốc lộ 6 khu vực Hà Nội mới chỉ thi công được một phần nhỏ. Phần lớn dự án vẫn tiếp tục nằm im, bất động. Nguyên nhân chính vẫn do thiếu mặt bằng thi công.

Ông Dương Đức Hiền - Phó Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình giao thông Thành phố Hà Nội chia sẻ: "Liên quan đến công tác xác định nguồn gốc đất , thứ hai là mặt bằng bàn giao cho ban giao thông vẫn còn xôi đỗ nên để có thể triển khai một cách tổng thể rất khó khăn".

Với dự án đường ven sông nối cao tốc Hạ Long - Hải Phòng, đến nay nhiều gói thầu mới có vật liệu đắp nền. Cùng với thời gian chờ lún theo quy định, nguy cơ chậm tiến độ ngày càng hiện hữu.

Ông Đinh Văn Tuấn - Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng khu vực I tỉnh Quảng Ninh nêu ý kiến: "Giá vật tư vật liệu đều tăng cao dẫn đến nhà thầu thi công cầm chừng, đợi giá vật tư vật liệu xuống nên tiến độ bị kéo dài".

Nằm trong diện giải tỏa cho dự án cao tốc TP. Hồ Chí Minh - Mộc Bài, nhiều tháng nay 1.000 m2 đất của gia đình bà Trang vẫn chưa thỏa thuận được đền bù. Và nghịch lý đã xảy ra: Người dân không được đảm bảo quyền lợi, trong khi đó dự án cần mặt bằng thi công lại không có.

Bà Phạm Thị Trang - Xã Nhuận Đức, TP. Hồ Chí Minh cho biết: "Ban bồi thường đã mời đến xã 4 lần mà chưa áp giá, công tác đền bù phải khẩn trương gấp chừng nào tốt chừng nấy để dân đi chỗ khác".

Trong năm nay, riêng vốn cho công tác giải phóng mặt bằng cho các dự án lớn, trọng điểm của TP. Hồ Chí Minh cần tới gần 41.000 tỷ đồng, chiếm tới hơn 1/3 kế hoạch vốn giao. Tuy nhiên, hai tháng nay, chính quyền ở một số phường, xã gặp khó, khi thực hiện các nhiệm vụ mới được phân quyền như điều chỉnh quy hoạch cục bộ cũng như phải mất một thời gian để thành lập hội đồng đền bù giải phóng mặt bằng tại các địa phương.

Ông Võ Viết Cường - Đại diện Ban Quản lý Dự án Đầu tư xây dựng hạ tầng đô thị TP. Hồ Chí Minh đưa ra ý kiến: "Chính quyền xã, phường cũng đã hỗ trợ rất nhiều trong công tác vận động những hộ còn vướng mắc. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa giải tỏa được, do đó cần có giải pháp căn cơ hơn".

Lãnh đạo TP. Hồ Chí Minh yêu cầu khẩn trương hoàn thiện mô hình chính quyền 2 cấp nhằm tháo gỡ vướng mắc giải phóng mặt bằng ở cơ sở. Song song với việc huy động sở, ngành hỗ trợ phường, xã, Thành phố nhấn mạnh trách nhiệm chủ động và linh hoạt của từng cán bộ, công chức.

Tiến sĩ Trần Du Lịch - Chủ tịch Hội đồng Tư vấn thực hiện cơ chế đặc thù phát triển TP. Hồ Chí Minh nhận định: "Điều quan trọng nhất của bộ máy mới là chúng ta phải xây dựng về đạo đức công vụ. Tức là người công chức ở tất cả các cấp phải biết rõ công việc, chức năng của mình làm gì".

Không chỉ là một trong những động lực tăng trưởng, tạo việc làm, sinh kế, nâng cao đời sống cho nhân dân, vốn đầu tư công còn là vốn mồi kích hoạt, dẫn dắt, huy động mọi nguồn lực xã hội, góp phần thúc đẩy tăng trưởng. Thế nhưng, trong 8 tháng đầu năm, cả nước giải ngân vốn đầu tư công đạt 409.000 tỷ đồng, tương đương 46% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, tuy có tăng so với năm ngoái, nhưng thời gian còn lại không còn nhiều. Đây sẽ là một thách thức để hoàn thành mục tiêu giải ngân 100% vốn đầu tư công trong năm nay.

Ông Đặng Huy Đông - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quy hoạch và Phát triển nêu ý kiến: "Giải ngân đầu tư công hiệu quả là số dương, không phải 1 đồng đầu tư thì ra 1 đồng. Nếu tính tác động lan tỏa thì nó trên 1 đồng. Từ bấy lâu nay, chúng ta nói rất nhiều về hệ số ICO trong đầu tư. Đó chính là sự khẳng định hiệu quả của đầu tư".

Phê bình các Bộ, cơ quan Trung ương và địa phương chậm giải ngân, Thủ tướng yêu cầu xác định kết quả giải ngân đầu tư công là một tiêu chí đánh giá cán bộ, đánh giá kết quả công tác. Đồng thời, khẩn trương rà soát, đánh giá tình hình thực hiện giải ngân đối với từng dự án. Phân loại dự án theo mức độ giải ngân: tốt, chậm, không có khả năng giải ngân. Từ đó xây dựng tiến độ giải ngân cụ thể theo từng tháng, từng quý và phân công cụ thể từng lãnh đạo gắn với từng dự án.

Các địa phương nỗ lực giải ngân đạt kế hoạch

Sau khi sáp nhập tỉnh và thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, mặc dù có sự chỉ đạo quyết liệt của cấp ủy, chính quyền địa phương và sự tham gia tích cực của các đơn vị có liên quan nhưng tiến độ giải ngân vốn đầu tư công tại các địa phương không đồng đều. Trong khi 22 địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt trên bình quân chung của cả nước, vẫn còn 12 địa phương đạt thấp, thậm chí dưới 30% kế hoạch được giao. Chỉ còn hơn ba tháng nữa là hết năm, đòi hỏi nhiều địa phương phải nỗ lực rất nhiều mới có thể đạt được kế hoạch giải ngân 100% vốn đầu tư công như mục tiêu đã được Thủ tướng Chính phủ đề ra.

Dự án công trình xây dựng Bệnh viện đa khoa Nam Định, tỉnh Ninh Bình có kế hoạch vốn năm nay 530 tỷ đồng và đã giải ngân đạt 64% kế hoạch. Nhờ vậy, công trình đã triển khai đúng tiến độ và nhiều hạng mục đã đưa vào sử dụng phục vụ nhu cầu khám chữa bệnh của nhân dân trong tỉnh.

Ông Đinh Văn Phương - Giám đốc Ban quản dự án đầu tư xây dựng Nam Định, tỉnh Ninh Bình đưa ra ý kiến: "Lãnh đạo tỉnh cũng giao sát sao chúng tôi nếu không hoàn thành nhiệm vụ này sẽ đánh giá về công tác cán bộ, công tác hoàn thành nhiệm vụ của ban dự án. Chúng tôi đã tập trung tối đa các kỹ sư. Nhà thầu cũng tập trung tối đa về nguồn lực, tập trung thi công, hoàn thành đúng sự chỉ đạo của lãnh đạo tỉnh giao".

Năm nay, tổng kế hoạch vốn Thủ tướng Chính phủ giao cho tỉnh Ninh Bình là gần 31.000 tỷ đồng, đến nay đã giải ngân đạt 86%, đứng thứ ba toàn quốc.

Ông Nguyễn Văn Ngọc - Trưởng ban quản lý dự án đầu tư xây dựng, Sở Xây dựng tỉnh Ninh Bình chia sẻ: "Ba tỉnh sáp nhập với nhau đã có sự chỉ đạo quyết liệt của tỉnh ủy, UBND tỉnh. Các sở ban ngành đã kiện toàn công tác tổ chức và đi vào hoạt động luôn nên công tác triển khai các dự án không bị gián đoạn".

Ông Hoàng Thanh Phong - Quyền Giám đốc Kho bạc Nhà nước Khu vực V cho biết: "Chúng tôi bám sát từng công trình từng dự án phối hợp với các nhà thầu, các đơn vị đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, không để chậm trễ bất cứ hồ sơ thanh toán nào tồn đọng tại kho bạc".

Còn tại TP. Cần Thơ, sau sáp nhập tỉnh, vốn đầu tư công năm 2025 là trên 29.000 tỷ đồng nhưng mới chỉ giải ngân được hơn 30%. Thời gian còn lại không còn nhiều, Cần Thơ đang khẩn trương thực hiện nhiều giải pháp quyết liệt nhằm đẩy nhanh tiến độ các dự án để đạt mục tiêu mà Chính phủ giao.

Ông Phan Minh Trí - Phó Giám đốc Ban quản lý dự án xây dựng Công trình Giao thông và Nông nghiệp TP. Cần Thơ nhận định: "Đối với các vị trí đã có mặt bằng, chúng tôi tăng cường công tác chỉ đạo các nhà thầu thi công, tư vấn giám sát tập trung tăng cường tăng ca tăng kíp để đẩy nhanh thi công, có khối lượng để giải ngân".

Ông Nguyễn Văn Hòa - Phó Chủ tịch UBND TP. Cần Thơ đưa ra nhận định: "Thành lập các tổ đôn đốc, tháo gỡ khó khăn vướng mắc. Hàng tháng phân công cho từng đồng chí chỉ đạo các chủ đầu tư theo dõi tiến độ thực hiện để có chỉ đạo kịp thời. Chúng ta không trông chờ vào việc giải phóng mặt bằng trắng mà có mặt bằng đến đâu thì tiến hành triển khai cuốn chiếu để đảm bảo thời gian hoàn thành dự án cũng như thời gian giải ngân vốn năm 2025".

Sau khi kiện toàn bộ máy tổ chức, các địa phương đang tập trung cao độ triển khai gấp rút các dự án đầu tư công. Với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, nhiều khó khăn vướng mắc đang được tháo gỡ, nhiều cách làm mới được triển khai vào thực tế sẽ là những động lực quan trọng đảm bảo tiến độ giải ngân đầu tư công tại các địa phương năm nay đạt kết quả đã được Chính phủ đề ra.

Bảo đảm giải ngân 100% vốn đầu tư công trong năm nay

Có thể nói, xác định giải ngân đầu tư công là một động lực tăng trưởng quan trọng cho nền kinh tế năm nay, nên ngay từ đầu năm Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã lãnh đạo, chỉ đạo thường xuyên, quyết liệt, sát sao công tác giải ngân vốn đầu tư công. Tại Hội nghị toàn quốc thúc đẩy đầu tư công lần thứ ba trong năm 2025 diễn ra cách đây hai ngày, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính lại tiếp tục yêu cầu bảo đảm giải ngân 100% vốn đầu tư công năm 2025, nâng cao chất lượng đầu tư và không để xảy ra tham nhũng, tiêu cực, lãng phí. Thủ tướng Chính phủ đã giao nhiều nhiệm vụ cụ thể cho các Bộ, cơ quan Trung ương và địa phương. Trong đó, cần khẩn trương phân bổ 38,4 nghìn tỷ đồng kế hoạch vốn đã được giao trong tháng 9; rà soát, đánh giá tình hình thực hiện giải ngân đối với từng dự án.

Chính phủ đã chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương khẩn trương rà soát, đánh giá tình hình thực hiện giải ngân đối với từng dự án; phân loại dự án theo mức độ giải ngân (tốt, chậm, không có khả năng giải ngân…); từ đó xây dựng tiến độ giải ngân cụ thể theo từng tháng, quý và có giải pháp cụ thể, phù hợp, thúc đẩy giải ngân đạt mục tiêu đề ra. Phân công cụ thể lãnh đạo của Bộ, cơ quan, địa phương phụ trách, theo dõi giải ngân từng dự án, nhóm dự án gắn với đánh giá kết quả công tác.

Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ đạo: "Tôi đề nghị Bộ Tài chính có thống kê của kho bạc, báo cáo cho Thường trực Chính phủ từng tuần, đồng thời thông báo cho các Bộ trưởng, trưởng ngành, Chủ tịch UBND các tỉnh, thành để các đồng chí biết xem mình đang đứng ở đâu trong hàng ngũ này. Anh nào đang đứng lạc lõng, đứng xa hàng ngũ quá thì anh phải rút kinh nghiệm, phải chạy nhanh lên. Tinh thần chung, tôi đề nghị kịp tiến độ, hiệu quả, song song với đó là nâng cao chất lượng công trình để đảm bảo đúng quy trình thủ tục, tinh thần là chống tiêu cực, tham nhũng".

Thủ tướng Chính phủ ghi nhận, biểu dương, đánh giá cao những kết quả mà các Bộ, ngành, địa phương đã nỗ lực đạt được. Đồng thời, thẳng thắn phê bình và yêu cầu 29 Bộ, cơ quan và 12 địa phương có tỷ lệ giải ngân dưới mức trung bình cả nước.

 "Tôi nghiêm khắc phê bình các Bộ, cơ quan Trung ương và địa phương, đề nghị các đồng chí về rút kinh nghiệm, kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm tập thể, cá nhân liên quan. Trên cơ sở đó, đề ra các giải pháp phù hợp và đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công trong thời gian tới", Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh.

Thủ tướng yêu cầu thường xuyên rà soát, kịp thời điều chỉnh vốn từ dự án giải ngân chậm, hoặc không có khả năng giải ngân sang các dự án có khả năng giải ngân tốt và có nhu cầu bổ sung vốn. Đề xuất điều chỉnh kế hoạch vốn đầu tư công của Bộ, cơ quan Trung ương và địa phương mình (nếu có), gửi Bộ Tài chính trước ngày 20/9.

Huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc, quyết liệt giải phóng mặt bằng, tháo gỡ vướng mắc về khai thác khoáng sản, nguyên vật liệu xây dựng, điều chỉnh nguồn vốn. Xử lý nghiêm các chủ đầu tư, ban quản lý cố tình gây khó khăn, cản trở làm chậm tiến độ giao vốn, giải ngân vốn và thay thế nhà thầu không đạt yêu cầu; kiểm điểm, xử lý kịp thời các cán bộ yếu kém, tiêu cực, không hoàn thành nhiệm vụ.

Trên con đường tiến tới mục tiêu tăng trưởng 8,3-8,5% của năm nay có sự đóng góp rất lớn của việc thành công giải ngân 100% vốn đầu tư công. Sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ đã cho thấy rõ điều đó khi tiếp tục huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc với các giải pháp mạnh mẽ. Quý IV đang tới gần, đó cũng là giai đoạn phải cố gắng nỗ lực hơn nữa, khi hết quý III, chúng ta mới giải ngân được gần 50% vốn được giao từ đầu năm.