Ba Lan xây dựng dự án phòng thủ “Lá chắn phía Đông” bảo vệ biên giới NATO

Dự án "Lá chắn phương Đông" - đồng thời cũng là tuyến biên giới phía đông của NATO và Liên minh châu Âu - được kỳ vọng sẽ nâng cao khả năng phòng thủ quốc gia.

Ba Lan hiện là quốc gia đóng góp lớn nhất cho NATO tính theo tỷ lệ GDP và hưởng lợi từ chương trình SAFE của EU nhằm tăng tốc độ sẵn sàng quốc phòng.

Theo ông Jacek Brzozowski, đại diện chính quyền địa phương, "Lá chắn phương Đông" không đơn thuần là hàng rào biên giới mà là một hệ thống phòng thủ tổng hợp, bao gồm đầu tư vào hạ tầng kỹ thuật, công nghệ số và cả việc tận dụng các địa hình tự nhiên. Ông nhấn mạnh: "Dự án mang tính chất phòng thủ, không nhằm vào Nga hay Belarus. Nhưng để duy trì hòa bình, chúng ta phải có khả năng răn đe - muốn hòa bình thì phải chuẩn bị cho chiến tranh".

Ông Brzozowski cũng cảnh báo rằng tình hình hiện nay là "tiền chiến", nhất là sau sự kiện năm 2024, khi một binh sĩ Ba Lan thiệt mạng ở khu vực biên giới Belarus - nơi đã trở thành điểm nóng về di cư, an ninh và nhân đạo từ năm 2021.

Tuy nhiên, dự án này cũng vấp phải nhiều ý kiến trái chiều từ các chuyên gia. Tướng về hưu Jaroslaw Gromadzinski, cựu chỉ huy Eurocorps, cho rằng dự án mang tính chất "PR chính trị" nhiều hơn là hiệu quả quân sự. Theo ông, các chướng ngại vật chống tăng dựng sát biên giới chỉ có thể bị phá hủy trong vài giờ bởi pháo binh đối phương. Ông đề xuất tập trung vào việc bảo đảm khả năng cơ động của quân đội trong phạm vi 100 km tính từ biên giới, đồng thời xây dựng hạ tầng hậu cần và tăng cường bảo vệ dân thường qua giáo dục và công trình phòng hộ.

Đại tá Slawomir Walenczynkowski thuộc Bộ Tổng tham mưu Quân đội Ba Lan cũng bác bỏ cách hiểu rằng "Lá chắn phương Đông" là một tuyến phòng thủ cố định như tuyến Maginot của Pháp trước Thế chiến II. Theo ông, mục tiêu của dự án là kiểm soát hướng di chuyển của đối phương bằng trinh sát và hỏa lực, kết hợp hiện đại hóa cầu đường và lắp đặt hệ thống cảm biến theo dõi Nga - Belarus. Ông lập luận rằng ngay cả khi các rào cản biên giới bị phá hủy trong 2 giờ, chúng vẫn giúp Ba Lan "mua thêm thời gian quý giá" để phản ứng.

Dự án dự kiến ngốn 10 tỷ PLN (2,4 tỷ Euro) từ ngân sách quốc phòng và có thể nhận thêm 20 tỷ Euro vay ưu đãi từ EU. Một phần lớn sẽ dành cho hạ tầng lưỡng dụng, vừa phục vụ quân sự, vừa có ích cho dân sự. Bộ trưởng Quốc phòng Ba Lan Władysław Kosiniak-Kamysz gọi đây là khoản đầu tư lớn nhất vào sườn phía đông NATO kể từ 1945. Ông Michal Litwiniuk, Thị trưởng thành phố Biała Podlaska, hoan nghênh dòng vốn này khi địa phương dự kiến có thêm 6.000 việc làm.