Áp dụng số hóa trong truy xuất nguồn gốc nông sản

Nông dân ý thức về truy xuất nguồn gốc nông sản

Nguồn gốc nông sản bị nhập nhằng. Chất lượng nông sản không minh bạch. Đây là những rào cản kéo giảm cả sức tiêu thụ lẫn giá trị của nhiều nông sản Việt. Câu chuyện này đã được nói nhiều, cả người sản xuất, kinh doanh lẫn người tiêu dùng, hầu như ai cũng biết, nhưng để thay đổi lại không dễ. Vậy phải bắt đầu từ đâu để có thể truy xuất nguồn gốc nông sản, khẳng định được chất lượng? Một trong những cách tiếp cận và thay đổi từ những người nông dân tỉnh Khánh Hòa.

Điều ưng ý nhất khi anh Lễ có mặt ở vườn nho là biết được vườn nho canh tác ra sao. Vậy là có thể ăn nho ngay tại vườn và mạnh dạn mua nho về làm quà cho người thân. Rất nhiều người như anh Lễ thích ăn nho nhưng lại ngại ngần mỗi khi ra chợ. Bởi lâu nay, nho bày bán trên thị trường khi đến tay người tiêu dùng, khó mà biết được xuất xứ nguồn gốc.

Anh Lê Văn Lễ - Du khách tâm sự: "Trái cây mình không trồng ở nhà được ví dụ như nho. Mình phải lựa người bán uy tín, biết nguồn gốc và sử dụng".

Đó là lý do mà anh Trí suốt nhiều năm qua vừa tuân thủ quy trình canh tác an toàn vừa tìm cách để khi đưa sản phẩm nho tươi ra thị trường, người tiêu dùng biết được, đây là nho từ khu vườn của anh. Anh Trí gắn kết với 10 nông hộ trong vùng, lập ra tổ hợp tác với diện tích trồng nho hơn 4 ha. Cũng từ đây, nông dân bắt đầu quan tâm đến truy xuất nguồn gốc.

Anh Nguyễn Đình Trí - Vườn nho Trí Hà, tỉnh Khánh Hòa chia sẻ: "Trước tiên mình phải làm chất lượng, tư vấn, liên kết bà con để trái nho an toàn".

Nho và táo là hai nông sản đặc thù ở tỉnh Khánh Hòa. 1.300 ha táo, cho sản lượng mỗi năm 60.000 tấn táo tươi, hơn 1.000 ha nho, tương ứng với sản lượng khoảng 28.000 tấn nho tươi mỗi năm. Cùng với xây dựng chuỗi liên kết, trong năm nay, bước đầu có 80 nông hộ trồng nho và táo ở tỉnh Khánh Hòa thực hiện truy xuất nguồn gốc nông sản.

TS. Phan Công Kiên - Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu bông và Phát triển nông nghiệp Nha Hố cho biết: "Để xây dựng được truy xuất nguồn gốc, người sản xuất phải minh bạch sản phẩm từ khâu giống đến mã số vùng trồng, quy trình kỹ thuật canh tác".

Không chỉ xuất khẩu mà ngay tại thị trường trong nước, thực tế đòi hỏi phải thực hiện truy xuất nguồn gốc nông sản để khẳng định chất lượng và nâng cao giá trị thương hiệu. Riêng đối với người sản xuất, cùng với chuyển hướng canh tác an toàn, điều cần nhất lúc này là được hỗ trợ giải pháp công nghệ để thực hiện truy xuất nguồn gốc thuận tiện hơn và minh bạch hơn.

Áp dụng số hóa trong truy xuất nguồn gốc nông sản

Hiện Việt Nam có 8 nhóm mặt hàng đạt kim ngạch xuất khẩu trên 1 tỷ USD/năm. Cuối tháng 8 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ đã có công điện về tăng cường truy xuất nguồn gốc, đảm bảo chất lượng và uy tín sản phẩm nông lâm thủy sản Việt Nam xuất khẩu. Nhiều giải pháp đang được triển khai để truy xuất nguồn gốc, trong đó công cụ hỗ trợ đắc lực chính là công nghệ số.

Một ứng dụng được cài đặt trên điện thoại, chọn một vườn bất kỳ, nhìn vào đây, dễ dàn biết được vườn măng tây nằm ở đâu. Chọn một vườn bất kỳ, ngay lập tức, thông tin hiện ra: đây là vườn của gia đình nào, diện tích bao nhiêu, quy trình canh tác ra sao. Nhật ký canh tác hàng ngày của nông dân cũng thể hiện rõ trên điện thoại.

Anh Nguyễn Văn Tuấn Kiệt - Công ty TNHH Linh Đan Ninh Thuận, tỉnh Khánh Hòa chia sẻ: "Quản lý được nông dân, nông hộ, quản lý chất lượng sản phẩm tốt hơn, chúng tôi có thể biết được nông dân sử dụng thuốc thế nào".

Doanh nghiệp liên kết với 600 nông hộ ở khu vực Nam Khánh Hòa để trồng măng tây. Tương ứng với diện tích 160 ha, mỗi ngày, doanh nghiệp bao tiêu cho nông dân khoảng 6 tấn măng tây, phần lớn xuất khẩu sang thị trường Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc. Cùng với giải pháp kỹ thuật chuyển giao cho nông dân, phía doanh nghiệp cũng hỗ trợ, khuyến khích nông dân tuân thủ quy định truy xuất nguồn gốc.

Ông Nguyễn Hữu Tuấn - Giám đốc Công ty TNHH Linh Đan Ninh Thuận, tỉnh Khánh Hòa cho biết: "Hàng ngày, tôi dùng ứng dụng báo với công ty, đội ngũ kỹ sư văn phòng kiểm tra lại. Nếu hộ nông dân tuân thủ quy định công ty thì công ty sẽ cộng giá xuất khẩu từ 8.000 - 10.000 đồng/kg".

Ở tỉnh Lâm Đồng, trang trại đã xuất khẩu rau ăn lá từ nhiều năm qua. Trên mỗi gói rau, khi đưa ra thị trường, đều gắn mã QR. Người tiêu dùng chỉ cần quét mã là biết được nguồn gốc, chất lượng rau.Trước đó, toàn bộ quá trình, từ lúc bắt đầu canh tác đến khi thu hoạch, đóng gói đều được lưu lại trên ứng dụng. Số hóa trong truy xuất nguồn gốc nông sản đang được cả doanh nghiệp và nông dân quan tâm. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều trở ngại để có thể thực hiện trên diện rộng, nhất là khi đa phần nông dân chưa rành rẽ về công nghệ. Đó là chưa nói khó khăn về chi phí chuyển đổi số. Nếu gỡ những nút thắt này thì sẽ thúc đẩy ứng dụng công nghệ số vào truy xuất nguồn gốc nông sản, khi đó mang lại lợi ích nhiều mặt.

Khi ngành nông nghiệp Việt Nam tiếp tục hành trình chuyển đổi số, truy xuất nguồn gốc đang nhanh chóng trở thành nền tảng của an toàn thực phẩm, tuân thủ tiêu chuẩn xuất khẩu và niềm tin của người tiêu dùng. Bộ Nông nghiệp và Môi trường đặt mục tiêu đến hết năm nay, có ít nhất 30% doanh nghiệp Việt Nam áp dụng các tiêu chuẩn truy xuất nguồn gốc quốc gia hoặc quốc tế, đồng thời xây dựng một cổng thông tin truy xuất nguồn gốc quốc gia thống nhất để kết nối các Bộ, ngành liên quan.