5 năm EVFTA: Thương mại Việt Nam - EU khởi sắc, dư địa khai thác còn lớn

Theo Bộ Công Thương, tỷ lệ tận dụng Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (EVFTA) thời gian qua đạt được nhiều kết quả khá tích cực (trong khoảng từ 24% - 25%), đặc biệt nhiều mặt hàng tận dụng rất tốt, như nông sản, thủy sản, kể cả dệt may, da giày... Điều này cho thấy, Hiệp định EVFTA đang mang lại lợi ích tốt cho trao đổi thương mại hai chiều và cho hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam.

Về kết quả 5 năm thực thi EVFTA có một số điểm nổi bật. Xét về kim ngạch trao đổi thương mại hai chiều, kể từ năm 2020 (khi EVFTA có hiệu lực), kim ngạch hai chiều đã tăng mạnh, từ 55,4 tỷ USD lên 68,3 tỷ USD vào cuối năm 2024, trong đó kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang EU đạt khoảng 40,1 tỷ USD năm 2020 tăng lên 51,6 tỷ năm 2024.

Tuy nhiên cũng có một điểm cần lưu ý. Mặc dù về giá trị tuyệt đối tăng lên, thế nhưng xét về góc độ tỷ trọng của thị trường EU trong tổng xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam chưa tăng nhiều như chúng ta mong đợi.

Cụ thể, có năm tăng nhẹ, có năm thậm chí không tăng và có năm lại giảm. Đây là điểm cần chú ý bởi EU là một thị trường truyền thống lớn. Hiện nay thị phần của nhiều mặt hàng chúng ta còn tương đối khiêm tốn, kể cả những mặt hàng chủ lực như rau quả, thủy sản, dệt may, da giày... những ngành đó dư địa để tăng trưởng còn rất nhiều.

Do vậy, theo các chuyên gia cần phải có một định hướng hỗ trợ, thay vì phân tán thì hướng đến những doanh nghiệp mà họ đang có khả năng xuất khẩu hay xuất khẩu tốt rồi phải xác định các biện pháp hỗ trợ, ví dụ hỗ trợ liên quan đến tiếp cận thị trường, hỗ trợ liên quan đến bảo vệ trí tuệ… và hướng trọng tâm, trọng điểm hơn.

Đồng thời, cần giúp cho các doanh nghiệp xây dựng kế hoạch, xây dựng chiến lược tiếp cận thị trường, hỗ trợ khách hàng… để làm sao các doanh nghiệp lớn lên và có thương hiệu tại thị trường EU, từ đó những doanh nghiệp lớn đấy có thể kết nối với doanh nghiệp nhỏ hơn để xây dựng một chuỗi cung ứng.