2/9/1945 - Ngày lịch sử của dân tộc Việt Nam

Ngày 2/9/1945 - Tuyên ngôn Độc lập trước Quảng trường Ba Đình là kết quả của bao hy vọng, gắng sức, tin tưởng của hơn 20 triệu nhân dân Việt Nam vào sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đó là thời khắc chấm dứt chế độ quân chủ chuyên chế, chấm dứt chế độ thực dân, phát xít; mở ra kỷ nguyên độc lập, tự do và chủ nghĩa xã hội cho dân tộc.

Ngôi nhà số 48 Hàng Ngang, Hà Nội, là nơi Bác Hồ viết Bản "Tuyên ngôn Độc lập" lịch sử. Di tích số 48 phố Hàng Ngang vốn là hiệu buôn tơ lụa Phúc Lợi nổi tiếng những năm 40 thế kỷ trước. Ông Trịnh Văn Bô, chủ hiệu Phúc Lợi là cơ sở cách mạng nội thành. Chủ tịch Hồ Chí Minh lần đầu tiên đặt chân đến Hà Nội đã ở lại đây.

Ông Trịnh Cần Chính (con trai ông Trịnh Văn Bô) chia sẻ: "Bố mẹ tôi cũng như tất cả các gia nhân trong nhà không ai biết ông cụ Ké từ chiến khu về lại là Chủ tịch Hồ Chí Minh, vì sự giữ bí mật. Tối Bác thức khuya để khởi thảo Tuyên ngôn Độc lập, lúc đó mẹ tôi mang đồ ăn, thức uống để Bác thức khuya và làm việc".

Tuyên ngôn Độc lập không những là văn kiện lịch sử, pháp lý và giá trị nhân văn cao cả, chắt lọc những tinh hoa của nhân loại, mà còn là lời tuyên bố đanh thép về một nước Việt Nam tự do, độc lập.

"Tuyên ngôn Độc lập chỉ có 760 chữ, nhưng chứa đựng những tư tưởng rất lớn. Tuyên ngôn Độc lập vĩ đại ở chỗ là không phải quyền một con người, rộng hơn nữa quyền của cả một dân tộc sống trong độc lập, tự do và hạnh phúc", TS. Chu Đức Tính (nguyên Giám đốc Bảo tàng Hồ Chí Minh) nhận định.

Theo Hội nghị Posdam, cuối tháng 8/1945, quân Tưởng sẽ tiếp nhận sự đầu hàng của Nhật ở phần bắc vĩ tuyến 16, quân Anh (theo sau là quân Pháp) ở phía Nam. Vận mệnh dân tộc đòi hỏi Đảng phải hành động kịp thời, khôn khéo và kiên quyết. Ở 48 phố Hàng Ngang, Thường vụ Trung ương Đảng mở rộng đã họp ở căn phòng này. Chủ tịch Hồ Chí Minh đề nghị sớm tổ chức một cuộc mít tinh lớn ở Hà Nội để Chính phủ lâm thời ra mắt Quốc dân. Đó cũng là ngày nước Việt Nam chính thức công bố quyền độc lập và thiết lập chính thể dân chủ cộng hòa.

92 tuổi, nhạc sĩ Doãn Nho hiện là nhân chứng sống hiếm hoi có mặt trong ngày lễ trọng đại. Lúc đó, ông là liên lạc trong mặt trận Việt Minh của một làng nhỏ ở ngoại thành Hà Nội.

Sáng ngày 2/9/1945, trên chiến hạm USS Missouri của Mỹ, Nhật đã ký Hiệp ước chấp nhận đầu hàng chính thức, kết thúc Chiến tranh thế giới lần thứ hai.

Tại Hà Nội, chiều hôm ấy, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời. Toàn thể nhân dân tuyên thệ một lòng ủng hộ Chính phủ và Chủ tịch Hồ Chí Minh, cùng Chính phủ giữ quyền độc lập hoàn toàn cho Tổ quốc, chống mọi mưu mô xâm lược. Lịch sử đất nước bước sang một trang mới.