Phụ tùng nón bảo hiểm giả nỗi đau thật

Các diễn giả tại buổi Tọa đàm "Hiểm họa từ mũ bảo hiểm và phụ tùng xe máy giả" tại VTV9.

Mũ bảo hiểm giả: lá chắn mong manh

Hàng triệu chiếc xe máy lăn bánh trên đường phố Việt Nam mỗi ngày, mang theo những chiếc mũ bảo hiểm, tưởng chừng là lá chắn bảo vệ tính mạng. Nhưng tại trường quay VTV9 ngày 25/6/2025, một nhát búa của đại diện một hãng xe máy đã phơi bày sự thật thật: chiếc mũ giả vỡ nát chỉ sau một cú đập, không hơn gì một món đồ trang trí. Tọa đàm "Hiểm họa từ mũ bảo hiểm và phụ tùng xe máy giả" không chỉ là một cuộc thảo luận, mà là tiếng chuông cảnh tỉnh về cái giá của thói quen không cẩn trọng khi mua hàng, mua hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ của người tiêu dùng.

Nguyễn Tiến Đạt, Phó Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường TP Hồ Chí Minh, mở đầu bằng một thực trạng đáng báo động: "Mũ giả được làm tinh vi, dán tem CR, in mã QR, trộn lẫn hàng thật để lừa cơ quan chức năng." Với hơn 20 năm truy quét hàng giả, ông mô tả những nhà xưởng hẻo lánh, nơi mũ giả được sản xuất từng phần, lắp ráp theo đơn hàng để né kiểm tra. "Lợi nhuận khổng lồ khiến họ bất chấp pháp luật," ông nói, giọng đầy bất lực trước sự tinh vi của các đường dây.

Bà Đại Khả Quỳnh, Trưởng ban Sở hữu Trí tuệ của Hiệp hội Các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM), giải thích tại sao mũ giả lại nguy hiểm: "Mũ đạt chuẩn có lớp xốp EPS dày, hấp thụ lực va đập. Mũ giả chỉ là nhựa rỗng, vỡ ngay khi tai nạn xảy ra." Bà kể về những chiếc mũ "trá hình", dán nhãn "không dành cho xe máy" để đối phó, nhưng vẫn được bán tràn lan ở vỉa hè, chợ, và cả trên mạng. "Người dân bị lừa vì thiếu thông tin," bà nhấn mạnh.

Thượng tá Nguyễn Văn Bình, Phó trưởng Phòng Cảnh sát giao thông Công an TP Hồ Chí Minh, bổ sung một con số đáng sợ: 80% ca chấn thương sọ não tại Bệnh viện Nhân dân 115 liên quan đến mũ giả. "Kiểm tra mũ không đạt chuẩn trên đường rất khó, vì chúng trông giống hệt mũ thật," ông thừa nhận. Mức phạt 400.000-600.000 đồng dường như chưa đủ răn đe, khi nhiều người vẫn đội mũ giả để "đối phó" công an.

Bác sĩ Nguyễn Văn Tuấn, Trưởng khoa Ngoại thần kinh Bệnh viện Nhân dân 115, khiến khán phòng lặng đi khi mô tả: "Mũ giả truyền lực va đập trực tiếp vào sọ, gây lún sọ, dập não, liệt nửa người, thậm chí tử vong." Ông dẫn chứng: đội mũ đạt chuẩn giảm 70-80% nguy cơ biến chứng nặng. Một phóng sự tại Tiền Giang kể về người cha ra đi vì tai nạn, để lại năm đứa con thơ, khiến nhiều khán giả không cầm được nước mắt. Chị Lê Thị Phương Dung, cháu nạn nhân, nghẹn ngào: "Chỉ 10 phút trước, ông còn cười với tôi. Ai ngờ mũ giả cướp mạng ông."

Chung tay triệt phá hàng giả để bảo vệ cộng đồng

Nếu mũ bảo hiểm giả là mối đe dọa trực tiếp, thì phụ tùng xe máy giả – từ lốp, má phanh đến dầu nhớt – là những "ẩn họa dưới bánh xe". Ông Nguyễn Tiến Đạt cho biết: "Một đường dây sản xuất dầu nhớt giả vừa bị triệt phá tháng 6/2025, nhưng phụ tùng giả vẫn tràn lan ở TP Hồ Chí Minh và các tỉnh lân cận." Ông chỉ ra các "điểm nóng" như chợ Tân Thành, các cửa hàng nhỏ lẻ, và cả sàn thương mại điện tử, nơi hàng giả được xé nhỏ, trà trộn với hàng thật.

Bà Đại Khả Quỳnh bổ sung: "Phụ tùng giả không chỉ gây tai nạn mà còn làm hỏng xe, tăng chi phí sửa chữa." Một clip hài hước nhưng cay đắng về showroom bán xe giả khiến khán phòng bật cười, nhưng ngay sau đó là sự im lặng khi nhận ra sự tinh vi của các đối tượng. "Họ làm giả cả xe, dán nhãn thương hiệu lớn, chỉ rẻ hơn vài triệu đồng để lừa người mua," bà Quỳnh nói.

Nguyễn Viết Hồng, Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng TP Hồ Chí Minh, chỉ trích thói quen "tham rẻ": "Mũ giả rẻ bằng nửa hàng thật, nên nhiều người vẫn mua, nghĩ tiết kiệm được tiền." Ông phê phán sự thiếu minh bạch của một số doanh nghiệp: "Họ ngại công bố sản phẩm bị làm giả vì sợ mất uy tín, nhưng im lặng là tiếp tay cho hàng giả." Ông nhấn mạnh: "Những gì liên quan đến tính mạng, đừng bao giờ tham rẻ."

Cuộc chiến chống hàng giả, theo các diễn giả, là trách nhiệm chung. Ông Đạt kêu gọi: "Người dân không mua hàng giả là cách tốt nhất để triệt tiêu thị trường này." Ông cam kết bảo mật thông tin tố giác qua đường dây nóng. Thượng tá Bình đề xuất tăng mức phạt và đẩy mạnh tuyên truyền: "Nhận thức người dân vẫn còn hạn chế, nhiều người đội mũ giả chỉ để tránh phạt."

Bà Quỳnh chia sẻ rằng VAMM đang phối hợp với cơ quan chức năng, cung cấp công nghệ nhận diện hàng thật qua mã QR. Tuy nhiên, bà thừa nhận: "Tem chống giả cũng bị làm giả, nên người dân cần kiểm tra kỹ nhãn mác." Ông Hồng kêu gọi doanh nghiệp minh bạch hơn và đề xuất các chiến dịch giáo dục người tiêu dùng. Một khán giả trẻ, Minh Tuấn, hỏi: "Làm sao tôi biết mũ mình mua là thật?" Câu hỏi khiến các diễn giả gật đầu, đồng ý rằng cần đẩy mạnh truyền thông.

Tọa đàm khép lại với thông điệp từ MC Phương Thảo: "Mũ bảo hiểm chính hãng giảm 70% nguy cơ tử vong." Nhưng câu hỏi lớn vẫn ám ảnh: liệu người Việt có thể từ bỏ thói quen "tham rẻ" để bảo vệ chính mình? Hàng triệu xe máy vẫn lăn bánh, mang theo những chiếc mũ và phụ tùng không rõ nguồn gốc. Cuộc chiến chống hàng giả không chỉ cần nỗ lực của cơ quan chức năng, mà còn là lựa chọn của từng cá nhân. Một thị trường lành mạnh bắt đầu từ ý thức cộng đồng, từ việc đội mũ đạt chuẩn đến việc tố giác hàng giả. An toàn là vô giá, và đó là giá trị không thể đánh đổi.