Phát hiện sự sống nở rộ trên bãi thải vũ khí Thế chiến II dưới đáy biển Baltic

(Ảnh: AP)

Trong một chuyến khảo sát bằng tàu lặn điều khiển từ xa tại vịnh Lübeck, ngoài khơi Đức, các nhà khoa học đã quan sát thấy cua, giun và cá bám đầy trên bề mặt những quả bom và đầu đạn từ Thế chiến II. Đây vốn là khu vực từng được dùng làm bãi thải vũ khí, nơi chứa khối lượng lớn chất nổ và hóa chất độc hại tưởng như không thể dung dưỡng sự sống.

"Chúng tôi dự kiến sẽ ghi nhận số lượng sinh vật biển thấp hơn nhiều so với nền đáy biển xung quanh", Tiến sĩ Andrey Vedenin (Viện Nghiên cứu Senckenberg, Đức) chia sẻ - "Nhưng kết quả lại hoàn toàn ngược lại".

Theo các ước tính, riêng vùng biển Đức đang chứa khoảng 1,6 triệu tấn vũ khí bị vứt bỏ sau hai cuộc thế chiến. Những tàn tích này có thể mang theo cả đầu đạn chứa hóa chất, phóng xạ và các chất nổ mạnh như TNT. Chúng không chỉ là mối đe dọa tiềm tàng đối với môi trường mà còn là minh chứng cho dấu vết dai dẳng của chiến tranh trên hệ sinh thái biển.

Tuy vậy, nghiên cứu mới công bố trên tạp chí Communications Earth and Environment mới đây lại cho thấy một bức tranh trái ngược: các cấu trúc nhân tạo, dù độc hại, lại trở thành "ốc đảo" hiếm hoi cho sinh vật định cư. Những rạn hải quỳ, sao biển và cả đàn cá nhỏ đã chọn bề mặt của bom V-1 - loại vũ khí bay mà phát xít Đức từng sử dụng - làm nơi trú ngụ.

Một trong những lời giải thích được đưa ra là do nền đáy biển Baltic khá nghèo nàn về bề mặt rắn. Từ thế kỷ 19 - 20, phần lớn đá và tảng lớn đã bị khai thác để phục vụ xây dựng, khiến đáy biển chủ yếu chỉ còn bùn và cát phẳng lặng. Trong bối cảnh đó, những khối kim loại gỉ sét từ vũ khí lại trở thành giá thể quý giá cho sinh vật bám vào.

Ngoài ra, khu vực chứa nhiều hóa chất độc hại vốn ít bị con người khai thác, vô tình tạo ra một không gian tương đối tách biệt, nơi sinh vật có thể sinh sôi trong "bong bóng" bảo vệ tự nhiên, bất chấp nguy cơ phơi nhiễm độc chất.

Các nhà khoa học hiện đang nghiên cứu mức độ mà sinh vật biển hấp thụ chất ô nhiễm từ bom mìn, cũng như theo dõi khả năng sinh sản của chúng trong môi trường này. Theo nhà sinh thái học James Porter (Đại học Georgia, Mỹ), điều đáng chú ý là: "Thông thường, không ai nghĩ đến việc nghiên cứu sinh thái học của… bom".

Đối với chuyên gia bảo tồn biển David Johnston (Đại học Duke, Mỹ), phát hiện này là minh chứng sống động cho sức mạnh thích nghi của tự nhiên. "Đây là một minh chứng tuyệt vời cho sức sống mãnh liệt, ngay cả trong những hoàn cảnh ít ngờ nhất", ông Johnston nói.

Từ những con tàu đắm thời Thế chiến I ở sông Potomac (Mỹ) đến kho vũ khí dưới đáy Baltic, thiên nhiên đang cho thấy "sự sống luôn tìm được cách để tái sinh, dù trên tàn tích của chiến tranh".