Phát hiện ngôi làng 7.000 năm tuổi dưới lòng thành phố cổ của Iran

(Ảnh: Tehran Times)

Phát hiện này đã mở ra những dữ liệu quý giá về thời kỳ đồ đá mới và tiến trình hình thành đô thị sớm tại khu vực Tây Nam Iran.

Theo hãng tin Mehr, ông Zabihollah Masoudinia, Trưởng nhóm khai quật khảo cổ tại Dehdasht, cho biết những dấu tích của ngôi làng cổ thuộc thiên niên kỷ thứ 5 - 6 trước Công nguyên đã được nhận diện ngay trong trung tâm khu di chỉ lịch sử Beladshapur. Đây là kết quả từ đợt khai quật đầu tiên từng được triển khai tại thành phố cổ này, sau khi nhóm nghiên cứu nhận được các giấy phép khảo sát chính thức.

Ông Masoudinia cho hay các lớp đất phía trên chứa nhiều dấu tích thuộc thời trung đại và Hồi giáo muộn. Tuy nhiên, khi bóc tách các lớp này, nhóm khảo cổ đã phát hiện những tầng văn hóa cổ xưa hơn với niên đại sơ bộ xác định vào khoảng thiên niên kỷ thứ 5 trước Công nguyên. Phát hiện này, theo ông, có thể mang ý nghĩa đặc biệt quan trọng, góp phần nâng tầm giá trị lịch sử của Dehdasht trong tiến trình phát triển văn minh khu vực.

Trên bề mặt di chỉ, nhiều cấu trúc kiến trúc thuộc các thế kỷ cuối của thời kỳ Hồi giáo vẫn còn hiện rõ. Để khảo sát sâu hơn, các nhà nghiên cứu đã thiết lập một xưởng khai quật nhỏ nhằm tiếp cận các lớp trầm tích thấp hơn, nơi được cho là còn lưu giữ dấu tích thời Seljuk và Safavid. Công tác khai quật đã mang lại nhiều mảnh gốm và hiện vật văn hóa có niên đại từ thiên niên kỷ thứ 6 - 5 trước Công nguyên.

Một phát hiện đáng chú ý khác là những mảnh đá được nung nóng, gợi ý về một kỹ thuật đặc biệt mà cư dân bản địa sử dụng để làm ấm các chất lỏng như sữa hoặc nước bằng cách thả đá nung vào bên trong vật chứa. Đây được xem là bằng chứng quan trọng giúp tái hiện đời sống sinh hoạt của cộng đồng cư dân tiền sử.

Ông Masoudinia cũng nhắc tới các ảnh chụp trên không từ năm 1956, cho thấy trước đây từng tồn tại một gò đất cổ gần khu vực Caravanserai của Dehdasht, nhưng sự phát triển đô thị qua nhiều thập kỷ đã khiến phần lớn gò này bị xóa bỏ. Dù vậy, dấu tích của ngôi làng thời kỳ Đồ đá mới vẫn được tìm thấy và phục dựng qua những cuộc khai quật mới nhất.

Kết quả nghiên cứu cho thấy nhiều tuyến phố, ngôi nhà và hẻm nhỏ hiện nay của Dehdasht thực chất được xây dựng ngay trên đỉnh gò cổ. Trong quá trình khai quật, nhóm khảo cổ còn phát hiện tàn tích hệ thống dẫn nước qanat ở khu vực phía Bắc thành phố, góp phần hoàn thiện bức tranh tổng thể về cấu trúc đô thị cổ nơi đây.