Nơi sắc cờ đỏ thắm hòa nhịp cùng lịch sử

Làng Từ Vân (Hà Nội) có truyền thống may cờ tổ quốc từ nhiều năm nay.

Cờ đỏ sao vàng đang được may, thêu, in liên tục tại Giáp Long và Từ Vân – hai làng nghề ven Hà Nội. Mỗi mũi chỉ, đường may không chỉ làm nên sản phẩm cho dịp Quốc khánh 2/9, mà còn nối dài câu chuyện hơn bảy mươi năm giữ nghề, giữ hồn Tổ quốc.

Dấu ấn từ những mùa lịch sử

Nằm bên dòng Nhuệ Giang, Từ Vân và Giáp Long (xã Chương Dương, Hà Nội) từ lâu đã nổi tiếng với nghề may và thêu cờ Tổ quốc. Làng Từ Vân đặc biệt tự hào khi hơn bảy thập kỷ trước, trong rừng cờ ngày 2/9/1945 tại Quảng trường Ba Đình lịch sử, có những lá cờ do chính tay người làng thêu. Khi ấy, vải đỏ được mua hoặc đổi từ các nguồn khác, còn ngôi sao vàng phải nhuộm từ củ nghệ, rồi chắp ghép, thêu tay tỉ mỉ.

"Nguyên tắc bất di bất dịch là ngôi sao phải ở chính giữa, cân đối tuyệt đối", ông Nguyễn Văn Kỳ, một nghệ nhân cao tuổi, nhấn mạnh. Đó cũng là chuẩn mực được truyền qua nhiều thế hệ, bất kể thời gian hay công nghệ thay đổi.

Sau Cách mạng Tháng Tám, các nghệ nhân trong làng mang nghề về truyền lại cho con cháu. Nhiều gia đình đã gắn bó với nghề suốt hàng chục năm. Như ông Nguyễn Văn Phục ở thôn Từ Vân, mỗi dịp Quốc khánh, gia đình ông phải tăng ca gấp đôi để kịp giao hàng, nhưng vẫn giữ nguyên quy chuẩn chất lượng. "Lá cờ của chính mình làm được treo ở những nơi linh thiêng, đó là niềm tự hào lớn nhất," ông nói.

Kỹ nghệ và sức sống của làng nghề

Để làm ra một lá cờ Tổ quốc đạt chuẩn, người thợ phải trải qua nhiều công đoạn: chọn vải bóng, dai, không nhăn; chọn chỉ vừa mềm vừa bóng; tính toán tỉ lệ chính xác của ngôi sao so với chiều dài và chiều rộng lá cờ. Với cờ dài 1,5 mét, từ tâm sao đến đầu cánh phải đúng 30cm – một con số không thể sai lệch.

Ở Giáp Long, nhiều xưởng đã trang bị máy cắt, máy in, máy may tự động, nâng cao năng suất. Nhưng với những đơn hàng đặc biệt – như cờ thêu tay hoặc đại kỳ treo ở cột cờ Lũng Cú (Tuyên Quang) hay đỉnh Fansipan (Lào Cai) – các thợ lành nghề vẫn làm thủ công, chăm chút từng mũi kim. Khung thêu phải lắp chắc, vải căng vừa đủ, mũi thêu đều và ngắn để sao vàng nổi bật dưới nắng.

Anh Nguyễn Văn Trung, chủ xưởng may cờ Trung Anh ở Giáp Long, cho biết: "Những dịp kỷ niệm lớn như 30/4, 2/9, đơn hàng tăng gấp rưỡi, thậm chí gấp đôi. Có đơn hàng nhiều, cả xưởng phải làm liên tục ngày đêm." Mỗi ngày, xưởng của anh có thể xuất xưởng gần 1.000 lá cờ, từ cỡ nhỏ treo trước hiên nhà đến cờ rộng hàng trăm mét vuông, ghép từ nhiều khổ vải.

Không chỉ tiêu thụ trong nước, cờ từ hai làng nghề còn được gửi ra đảo xa và đến tay kiều bào ở nhiều nước. Ở Trường Sa, Hoàng Sa, sắc đỏ sao vàng tung bay khẳng định chủ quyền. Ở xứ người, lá cờ giúp cộng đồng Việt vơi bớt nỗi nhớ quê hương.

Thế hệ nối tiếp và niềm tự hào

Tự hào về nghề, nhiều thanh niên ở Giáp Long và Từ Vân chọn gắn bó với khung thêu, bàn may ngay tại quê hương. Họ được các bậc thợ lành nghề truyền lại kỹ thuật: cách đo sao, căng vải, lựa chỉ… Có những bí quyết tưởng chừng nhỏ, như chống tay kim để đường thêu thẳng, hay căng khung vừa phải để chỉ không bị xơ, nhưng lại quyết định vẻ đẹp của sản phẩm.

Anh Đặng Hưởng, người đã có hơn 30 năm theo nghề, chia sẻ: "Tôi học từ ông ngoại, rồi truyền lại cho con gái. Đó không chỉ là nghề kiếm sống, mà là cách để góp phần vào những ngày lễ lớn của đất nước."

Với người dân nơi đây, sản phẩm làm ra không chỉ là hàng hóa. Đó là một phần linh hồn của Tổ quốc. Từ những hiên nhà Hà Nội đến cột cờ nơi biên giới, từ sân trường vùng cao đến đảo tiền tiêu, sắc đỏ sao vàng tung bay cũng chính là tình yêu và trách nhiệm của những người thợ may cờ ở Giáp Long và Từ Vân.

Giữa nhịp sống hiện đại, hình ảnh những bàn tay cần mẫn ở Giáp Long, Từ Vân là minh chứng rằng có những giá trị không phai theo thời gian. Mỗi lá cờ ra đời nơi đây không chỉ mang sắc đỏ và ngôi sao vàng, mà còn mang theo tình yêu đất nước, niềm tự hào dân tộc để mỗi dịp Quốc khánh, non sông gấm vóc lại rực rỡ trong màu cờ Tổ quốc.