Những tuyến bay gặp nhiều nhiễu động không khí nhất hành tinh

Hình minh họa các yếu tố gây nhiễu loạn như núi, bão và dòng tia (Ảnh: Leah Abucayan/CNN)

Chuyến bay của Delta Airlines từ Salt Lake City đến Amsterdam tuần trước đã phải hạ cánh khẩn cấp sau khi gặp nhiễu động nghiêm trọng, khiến 25 người nhập viện. Đây chỉ là một trong hàng loạt sự cố gần đây, bao gồm cả 1 ca tử vong trên chuyến bay từ London đến Singapore năm 2024.

Nhiễu động xảy ra khi dòng khí quyển bị xáo trộn, thường do địa hình như núi hoặc thời tiết như bão. Một số dạng có thể gây thiệt hại cấu trúc cho máy bay và làm hành khách bị thương. Theo số liệu từ Hội đồng An toàn Giao thông Quốc gia Mỹ, từ năm 2009 đến 2024, đã có hơn 200 trường hợp chấn thương nghiêm trọng do nhiễu động.

Trang dự báo Turbli đã phân tích hơn 10.000 đường bay để xác định các tuyến thường xuyên gặp nhiễu động nhất. Theo đó, tuyến bay ngắn giữa Mendoza (Argentina) và Santiago (Chile) qua dãy Andes được xếp là tuyến gặp nhiều nhiễu động nhất thế giới, do ảnh hưởng của các dãy núi lớn làm rối loạn dòng khí.

Tại Mỹ, các chuyến bay qua dãy Rocky, đặc biệt từ Denver và Salt Lake City, thường xuyên gặp nhiễu động. Ở châu Âu, các tuyến qua dãy Alps giữa Pháp, Italy và Thụy Sĩ cũng nằm trong nhóm bị ảnh hưởng nhiều nhất.

Ngoài ra, một loại nhiễu động đặc biệt khác là “nhiễu động không khí trong”, thường xảy ra gần dòng tia (jet stream) - các luồng gió mạnh ở độ cao máy bay hành khách thường di chuyển. Hiện tượng này khó dự đoán do không có dấu hiệu rõ ràng.

Nhật Bản là một trong những nơi có dòng tia mạnh nhất do sự chênh lệch nhiệt độ lớn giữa không khí lạnh từ Siberia và dòng biển ấm. Điều tương tự xảy ra ở Bắc Đại Tây Dương, đặc biệt trên tuyến bay giữa Bắc Mỹ và châu Âu - một trong những khu vực có jet stream mạnh nhất hành tinh.

Nghiên cứu cho thấy nhiễu động không khí trong đang tăng lên do biến đổi khí hậu. Một nghiên cứu năm 2023 ghi nhận nhiễu động nghiêm trọng trên Bắc Đại Tây Dương tăng 55% trong năm 2020 so với năm 1979. Tình trạng này dự kiến sẽ tăng gấp đôi hoặc gấp 3 vào cuối thế kỷ.

Ngoài ra, các cơn bão nhiệt đới, đặc biệt gần đường xích đạo, cũng là nguyên nhân gây nhiễu động nghiêm trọng, dù thường được phi công tránh bằng radar. Tuy nhiên, vẫn có những cơn bão không thể phát hiện trước. Một số chuyên gia nghi ngờ chuyến bay London - Singapore gặp sự cố năm 2024 có thể đã bị kẹt giữa hai khối bão lớn.

Dù vậy, các chuyên gia nhấn mạnh rằng máy bay hiện đại được thiết kế để chịu được nhiễu động và thắt dây an toàn là biện pháp hiệu quả nhất để phòng tránh chấn thương.