Những giai điệu sống mãi với thời gian

"Em nghe chăng, trong lắng sâu nơi hồng trái tim mình

Hà Nội mùa thu, ôi xao xuyến trong lòng ta…"

Những ca từ da diết, nhớ nhung luôn khiến người yêu nhạc mê đắm, nhất là mỗi độ Hà Nội vào thu. Cố nhạc sĩ Vũ Thanh đã dệt nên ca khúc với những giai điệu tuyệt đẹp ấy. Sau hơn bốn thập kỷ, kể từ khi ra mắt khán thính giả, mỗi khi Hà Nội mùa thu ngân lên, lòng người vẫn chùng xuống, bâng khuâng.

Giai điệu của nỗi nhớ, niềm tin

Trong số những ca khúc bất hủ về thu Hà Nội, Hà Nội mùa thu của cố nhạc sĩ Vũ Thanh không chỉ là một bản nhạc, mà còn là ký ức, tâm sự của người nghệ sĩ suốt đời gắn bó với Hà Nội và âm nhạc. Cảm hứng về tiết mùa lãng đãng, thơ mộng khiến lòng người rung động, ngân nga những cảm xúc từ sâu thẳm trái tim mỗi khi những giai điệu nhẹ nhàng, man mác ấy được cất lên.

Khởi nghiệp như một nhà văn, thế nhưng âm nhạc mới thực sự là mảnh đất để nhạc sĩ Vũ Thanh gửi gắm cảm xúc, là ngôn ngữ phù hợp nhất để trò chuyện với cuộc đời.

Hà Nội mùa thu ra đời năm 1983, trong bối cảnh đất nước vẫn còn nhiều gian khó. Trong giai đoạn đó, phần lớn các tác phẩm âm nhạc phần lớn mang tính hùng tráng, cổ vũ, Hà Nội mùa thu lại có giai điệu trữ tình, dịu dàng, phản chiếu vẻ đẹp thanh thoát của Thủ đô vào thu. Chính sự đối lập này khiến tác phẩm nhanh chóng đi vào lòng công chúng, trở thành "bản nhạc nền" quen thuộc trên sóng phát thanh suốt thập niên 1980 -1990.

Nhạc sĩ Vũ Quang Trung - con trai nhạc sĩ Vũ Thanh chia sẻ hồi ức về nhạc phẩm của cha mình: "Hà Nội mùa thu có cảm hứng khởi đầu từ vẻ đẹp đặc trưng của mùa thu Hà Nội, nhưng ẩn sau đó là nỗi suy tư về đất nước, Thủ đô trong giai đoạn khó khăn. Giai điệu trong sáng, ca từ gợi mở, vừa riêng tư vừa chan chứa tình yêu Tổ quốc. Không phải ngẫu nhiên mà ngay khi ra đời, bài hát đã được đông đảo khán giả yêu thích và trở thành một trong những ca khúc nổi bật về Hà Nội".

Nhiều thế hệ nghệ sĩ đã thể hiện lại ca khúc: Hồng Nhung, Mỹ Linh, Thanh Lam, Trọng Tấn, gần đây là Tùng Dương, Bảo Trâm… Mỗi giọng hát khoác lên bài hát một sắc màu mới, nhưng đều giữ nguyên cảm xúc lắng đọng.

Những điều chưa biết về Hà Nội mùa thu

Hà Nội mùa thu là một trong nhiều tác phẩm ghi dấu ấn của cố nhạc sĩ Vũ Thanh. Trước đó, ông đã sáng tác Bài ca Hà Nội - một khúc nhạc hào sảng trong bối cảnh chiến tranh, khắc họa khí thế Thủ đô những năm tháng kháng chiến. Nếu Bài ca Hà Nội là tiếng trống rộn ràng, thì Hà Nội mùa thu lại là khúc nhạc trữ tình sâu lắng, tạo nên sự đối xứng đặc biệt trong sáng tác về Hà Nội của ông.

Điều đặc biệt mà có lẽ ít người biết, người đầu tiên thể hiện bài hát chính là vợ nhạc sĩ Vũ Thanh - ca sĩ Phương Nhung. Có thể nói, ca khúc vừa như một món quà ông dành cho người bạn đời, vừa là khúc nhạc tình tặng cho Hà Nội.

"Với ca khúc này, bố tôi đã được trao giải một chiếc xe đạp, ghi nhận là một trong những nhạc sĩ có nhiều ca khúc về Hà Nội được mọi người biết đến. Cho đến bây giờ, Hà Nội mùa thu vẫn thu hút người nghe, vẫn khiến nhiều nghệ sĩ đương đại hòa âm phối khí lại trong ngập tràn cảm xúc", nhạc sĩ Vũ Quang Trung cho biết.

Vốn xuất thân là một nhà văn, thế mạnh trong ca khúc của nhạc sĩ Vũ Thanh nằm ở ca từ. Những lớp tầng ý nghĩa được lồng ghép với giai điệu, tiết tấu âm nhạc nhuần nhuyễn, mượt mà. Trong sự nghiệp của mình, nhạc sĩ Vũ Thanh cũng để lại nhiều ca khúc được công chúng yêu mến qua nhiều thế hệ. Mỗi tác phẩm là một mảng màu riêng, nhưng đều toát lên chất nhạc gần gũi, giàu cảm xúc, kết hợp ca từ tinh tế - thế mạnh vốn có của một người từng khởi nghiệp từ văn chương.