Những điều cần biết về “thức uống xanh” Matcha

(Ảnh: Shutterstock)

Matcha – bột trà xanh truyền thống Nhật Bản – đang trở thành một trong những thức uống được ưa chuộng nhất thế giới. Không chỉ là biểu tượng văn hóa, matcha còn được biết đến như một "siêu thực phẩm" với hàng loạt lợi ích cho sức khỏe.

Theo các nghiên cứu của Harvard Health và Real Simple, một ly matcha chứa khoảng 38–176 mg caffeine, tùy lượng bột và cách pha, so với 96–120 mg trong một ly cà phê thông thường. Dù lượng caffeine thấp hơn, matcha lại mang đến sự tỉnh táo kéo dài và ổn định nhờ có L-theanine – một loại amino acid giúp làm dịu hệ thần kinh, hạn chế cảm giác "bồn chồn" hay "giật mình" mà cà phê thường gây ra.

Matcha được trồng trong bóng râm, nhờ đó tích tụ lượng chlorophyll và polyphenol cao hơn trà xanh thường. Đặc biệt, hợp chất EGCG (Epigallocatechin gallate) trong matcha được chứng minh có tác dụng chống viêm, giảm stress oxy hóa, hỗ trợ tim mạch và phòng ngừa một số loại ung thư. Tạp chí Food & Wine và Vogue đều đánh giá matcha là một trong những nguồn chống oxy hóa mạnh mẽ nhất từ thực vật.

L-theanine trong matcha kích thích sản sinh GABA, serotonin và dopamine – những chất dẫn truyền thần kinh giúp tăng khả năng tập trung, đồng thời làm dịu căng thẳng và giảm mức hormone cortisol. Đó là lý do giới văn phòng, sinh viên hay chọn matcha như "đồng minh" trong các buổi làm việc hoặc học tập căng thẳng.

Theo EatingWell, matcha có thể cải thiện hệ vi sinh đường ruột, tăng cường độ nhạy insulin, thúc đẩy trao đổi chất và đốt mỡ hiệu quả. Nhiều người kết hợp matcha trong chế độ ăn kiêng như một cách duy trì năng lượng mà vẫn hỗ trợ giảm cân.

Một nghiên cứu tại Nhật Bản năm 2024 cho thấy, người lớn tuổi bị suy giảm nhận thức nhẹ, khi uống 2 g matcha mỗi ngày trong 12 tháng, không chỉ cải thiện trí nhớ mà còn nâng cao chất lượng giấc ngủ và khả năng nhận diện cảm xúc. Điều này cho thấy matcha không hoàn toàn là "thủ phạm" khiến bạn mất ngủ.

Caffeine trong matcha, dù ít hơn cà phê, vẫn là chất kích thích. Uống matcha vào buổi tối hoặc sát giờ ngủ có thể làm gián đoạn chu kỳ giấc ngủ, nhất là ở những người nhạy cảm với caffeine. Các chuyên gia khuyến nghị nên dừng uống matcha ít nhất 6 giờ trước khi đi ngủ.

Uống 2–3 ly matcha latte/ngày có thể nạp tới 150–200 mg caffeine. Kết hợp với lượng đường và sữa ngọt trong latte, điều này dễ dẫn đến tim đập nhanh, lo âu, tăng cân hoặc rối loạn tiêu hóa.

Người mắc bệnh tim mạch, phụ nữ mang thai, trẻ em, người đang mất ngủ mãn tính hoặc đang dùng thuốc chống đông cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng matcha.

Hợp chất catechin và EGCG trong matcha có thể ức chế hấp thu sắt không heme – dạng sắt phổ biến trong thực phẩm thực vật. Người bị thiếu máu hoặc ăn chay trường cần lưu ý điều này.

Uống quá nhiều matcha có thể gây buồn nôn, đau đầu, viêm niêm mạc miệng, thậm chí rụng tóc do thừa một số vi chất như vitamin A.

Nhiều người cho rằng matcha khiến họ khó ngủ, nhưng thực tế, L-theanine trong matcha lại giúp thư giãn và có thể hỗ trợ giấc ngủ ở một số trường hợp. Nếu uống vào buổi sáng hoặc đầu giờ chiều với liều lượng hợp lý, matcha hiếm khi gây mất ngủ.

Tuy nhiên, nếu uống vào buổi tối, đặc biệt với cơ địa nhạy cảm caffeine, bạn vẫn có nguy cơ trằn trọc hoặc ngủ chập chờn.

Matcha là sự kết hợp tinh tế giữa nghệ thuật thưởng trà và khoa học dinh dưỡng. Nó mang lại năng lượng bền bỉ, hỗ trợ trí não, tim mạch, tiêu hóa và thậm chí có thể cải thiện giấc ngủ ở một số người. Nhưng cũng giống như bất kỳ thực phẩm nào, lợi ích của matcha chỉ phát huy khi được dùng đúng thời điểm, đúng liều lượng.