Những thách thức với thị trường lao động châu Âu và Mỹ
Châu Âu và Mỹ đang đứng trước nghịch lý: Hàng triệu người thất nghiệp, trong khi nhiều ngành nghề lại thiếu nhân lực có kỹ năng. Mà để giải quyết được, nhiều doanh nghiệp đang phải tăng cường sự tham gia của máy móc, của trí tuệ nhân tạo AI, để bù đắp cho việc thiếu hụt người lao động.
Tính đến quý II, có hơn 1 triệu việc làm trống ở Đức, 750.000 việc làm trống ở Anh và 500.000 việc làm trống ở Pháp. Trong khi đó, cơ quan thống kê Eurostat ước tính có khoảng 13,1 triệu người thất nghiệp tại EU vào tháng 5 năm nay.
Việc làm trống thì nhiều, mà vẫn có người thất nghiệp. Điều đó chứng tỏ có một khoảng cách lớn giữa kỹ năng của người lao động và nhu cầu của người tuyển dụng.
Thống kê của công ty Manpower Group vào năm 2023, cho thấy: Có tới 75% doanh nghiệp tại 21 quốc gia châu Âu không tìm được ứng viên phù hợp, riêng ở Đức con số này lên tới 82%. Những ngành thiếu nhân lực nghiêm trọng gồm công nghệ thông tin, y tế, xây dựng và giao thông vận tải.
Thực trạng thiếu hụt lao động tại EU
Để giải quyết vấn đề này, ở tầng chính sách, EU đã có bộ khung pháp lý cho đào tạo ngắn hạn bằng kỹ năng, và mở rộng Thẻ Xanh lao động tay nghề cao với gần 90.000 trường hợp cấp mới năm 2023. Tuy nhiên, khoảng cách từ chính sách đến thực tế vẫn tồn tại.
Chị Helene Barbosa - một điều dưỡng người Brazil đã rời gia đình sang Đức sau một năm học tiếng và kỳ kiểm tra của viện Goethe.
"Tiếng Đức rất khó - nhất là khi làm việc với chuyên môn y khoa", chị Helene Barbos - Điều dưỡng bệnh viện tại Düsseldorf, Đức chia sẻ.
Nhưng ngôn ngữ chỉ là một trong những rào cản khi chị phải đăng ký xin giấy phép lưu trú, kiếm chỗ ở với mức tiền thuê gần 300 Euro (gần 10 triệu đồng/tháng) cho căn phòng chỉ hơn 10m2.
Các bệnh viện phải trả phí môi giới gần 10.000 Euro để "kéo" được điều dưỡng ngoại; trong khi cấp quản lý bệnh viện thừa nhận quy trình dài khiến nhiều người bỏ cuộc.
Bà Paula Schieffo - Cán bộ hỗ trợ điều dưỡng hội nhập cho biết: "Nếu giấy tờ không hoàn chỉnh, hồ sơ sẽ mắc kẹt và quy trình kéo dài hơn nữa".
Dù vậy, hệ thống y tế vẫn lệ thuộc vào lực lượng quốc tế. Các quản lý tại bệnh viện thừa nhận điều dưỡng người nước ngoài rất quan trọng; thiếu họ, bệnh viện khó mà đảm bảo vận hành.
Còn Yassine chọn đào tạo gần 4 năm để trở thành tài xế xe tải. Năm 2023, Đức thiếu khoảng 70.000 tài xế xe tải, vậy mà ứng viên nước thứ ba có thể vẫn phải chờ visa tới 2 năm. Doanh nghiệp "khát người" nhưng kế hoạch tuyển - đào tạo khó đoán và phức tạp.
Từ bệnh viện đến đường cao tốc, đường vào thị trường lao động EU bị kéo dài bởi ngôn ngữ, thủ tục và chi phí sống. Khi "độ trễ hội nhập" chưa được rút ngắn, vị trí trống sẽ tiếp tục chất chồng và đó mới là thực trạng khó khăn cốt lõi của thị trường lao động châu Âu hiện nay.
Mỹ đầu tư vào các chương trình đào tạo nghề
Còn tại Mỹ, theo số liệu của tổ chức ManpowerGroup, đến năm 2025, có tới 70% nhà tuyển dụng tại Mỹ không tìm được người phù hợp, tức 7 trong số 10 doanh nghiệp cảm thấy khó tuyển đủ người có năng lực thích hợp với vị trí công việc đang trống.
Và giải pháp được đưa ra cũng là những chương trình học nghề, mức lương cao hấp dẫn và cam kết đầu ra. Chính phủ liên bang đã phân bổ 244 triệu USD trong năm ngoái và 84 triệu USD năm nay để mở rộng và đa dạng hóa các chương trình học nghề (gọi tắt là RA) tại các bang.
Ngành y tế ghi nhận hơn 37.000 học viên RA, trong khi ngành giáo dục có hơn 3.000 học viên tại 37 bang. Riêng trong lĩnh vực bán dẫn, Đạo luật CHIPS cũng dành 200 triệu USD cho đào tạo, cùng các khóa học nhanh chỉ 10 ngày tại cao đẳng cộng đồng. Trong năm 2023, chương trình học nghề của chính phủ Mỹ đem lại mức lương khởi điểm trung bình 80.000 USD và tỷ lệ giữ việc lên tới 90%. Đây là số liệu trên trang web do Bộ Lao động Mỹ vận hành.
Tuy nhiên, ví dụ như trong ngành sản xuất, theo số liệu của Deloitte, Mỹ vẫn thiếu khoảng gần 4 triệu lao động từ giờ tới năm 2033. Riêng ngành xây dựng trong năm nay thiếu gần 500.000 lao động.
"Bán tự động" - Khi máy móc bù đắp một phần nhân lực
Với một số ngành nghề trọng yếu, vẫn còn thách thức trong việc tìm người lao động với kỹ năng phù hợp. Giải pháp trước mắt mà nhiều doanh nghiệp Âu Mỹ đang tìm đến đó là san sẻ bớt gánh nặng công việc cho máy móc. Đặc biệt ở những ngành thiết yếu như xây dựng hay dịch vụ.
"Bán tự động" đang nổi lên như lối thoát trước mắt cho bài toán thiếu hụt kỹ năng ở hai bờ Đại Tây Dương. Thay vì chờ đợi những chương trình đào tạo kéo dài nhiều năm, các nhà máy và công trường đang để máy móc làm phần nặng, còn con người "lái" quy trình.
Tại nhà máy ở Chelmsford, Anh, những khối kim loại được biến thành linh kiện chỉ trong vài giờ nhờ sự kết hợp giữa robot và phần mềm AI. Đây chính là công nghệ do CloudNC phát triển, với mục tiêu tái định nghĩa cách thức ngành công nghiệp gia công cơ khí vận hành.
Ông Theo Saville - Đồng sáng lập và Giám đốc điều hành CloudNC cho biết: "Phần mềm này sẽ chỉ dẫn robot cắt gọt kim loại, biến những khối kim loại thành sản phẩm hữu dụng. Đây là công việc trị giá hàng trăm tỷ USD trên toàn cầu. Từ chiếc điện thoại trên tay, máy bay bạn đi cho tới tàu ngầm dưới biển, tất cả đều bắt đầu từ những chiếc máy như thế. Và phần mềm của chúng tôi khiến việc vận hành và kiểm soát chúng trở nên dễ dàng hơn nhiều".
Theo đó, phần mềm có thể rút ngắn tới 80% thời gian sản xuất, một bước tiến mang tính đột phá trong bối cảnh đào tạo nhân lực ngành này mất nhiều năm và ngày càng khan hiếm.
Ông Theo Saville - Đồng sáng lập và Giám đốc điều hành CloudNC nói thêm: "Mức tiết kiệm thời gian trung bình khoảng 80%. Công việc vốn cần 5 giờ lao động thủ công nay chỉ còn chưa đầy một giờ bán tự động. Và theo từng năm, sự khác biệt này ngày càng lớn hơn".
Tại nước Mỹ, bán tự động cũng đang tái định nghĩa tốc độ xây dựng. Một công ty xây dựng đang triển khai "nhà máy robot di động" để sản xuất tường, vách cấu kiện gỗ ngay tại khu vực bị cháy rừng ở Pacific Palisades và Altadena. Robot đảm nhận khâu lặp lại: ghép panel, bắn đinh, kiểm tra kích thước; con người đảm trách lắp dựng trên nền móng và nghiệm thu.
Ông Sasha Jokic - Giám đốc điều hành, Công ty Cosmic Buildings cho biết: "Chúng tôi có thể dựng khung nhà nhanh gấp 10 lần và chi phí thấp hơn 80% so với quy trình truyền thống nhờ tự động hóa, còn lắp dựng hiện trường vẫn do đội thợ thực hiện".
Từ nhà máy cơ khí của Anh tới công trường nhà ở California, thông điệp chung đã rõ: Bán tự động không thay thế con người; nó nhân lên nhiều lần năng suất con người, giúp thị trường vượt qua điểm nghẽn kỹ năng và thiếu hụt lao động.
Tuy nhiên, phải nhấn mạnh rằng, máy móc và tự động hoá hiện tại vẫn chưa thể là lời giải cho mọi thách thức của thị trường lao động. Muốn thị trường việc làm hoạt động hiệu quả, thì chuẩn hoá tay nghề, an toàn lao động và tiền lương vẫn là những yếu tố quan trọng nhất.
Bình luận (0)