Công dân có thể yêu cầu trích lục bản sao hộ tịch tại bất kỳ Trung tâm Phục vụ hành chính công nào mà không phụ thuộc nơi cư trú
Công cuộc sắp xếp, sáp nhập và tinh gọn bộ máy đã được thực hiện, trong đó, ngành Tư pháp được xác định là một trong những ngành trọng yếu tiếp tục được giữ lại để xây dựng bộ máy tổ chức từ cấp bộ đến cấp tỉnh. Điều này vừa là cơ hội để ngành Tư pháp sớm tiếp cận mô hình chính quyền địa phương mới, vừa là thách thức đòi hỏi sự đổi mới trong cơ chế pháp lý và nguyên tắc hành chính.
Trao đổi về vấn đề này với Thời báo VTV, ông Nguyễn Hữu Sơn, Phó Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Thái Nguyên, nhấn mạnh ba giải pháp trọng tâm mà Sở Tư pháp đã xác định để đồng hành cùng chính quyền địa phương hai cấp: "Sở Tư pháp chủ động nhận diện những lợi thế của mô hình chính quyền hai cấp, đồng thời đối mặt với những khó khăn, thách thức. Đặc biệt, việc thay đổi cách làm, thói quen cũ trong quản lý hành chính để tiếp nhận nhiệm vụ, thẩm quyền và nguồn nhân lực mới trong bối cảnh sáp nhập là yếu tố then chốt".
Ông Nguyễn Hữu Sơn, Phó Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Thái Nguyên
Ngành tư pháp tỉnh Thái Nguyên tiến hành rà soát toàn bộ các nhiệm vụ thuộc lĩnh vực tư pháp quản lý, bao gồm cả những nhiệm vụ giữ nguyên chủ thể thực hiện và nhiệm vụ phân cấp, phân quyền. Đồng thời, xác định rõ nguyên tắc phân cấp, phân quyền để tăng cường hướng dẫn, đào tạo nguồn nhân lực của từng cấp một cách phù hợp, nhằm đáp ứng tốt nhất yêu cầu của mô hình chính quyền mới.
"Đồng hành cùng chính quyền cấp xã được xem là kim chỉ nam cho tất cả các cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh, trong đó có Sở Tư pháp. Việc đồng hành không có nghĩa là làm thay, mà là sử dụng kinh nghiệm quản lý để phân tích, xử lý các tình huống pháp lý còn chồng chéo, chưa được quy định đầy đủ.
Đồng thời, khuyến khích chính quyền cấp xã chủ động phát hiện sớm các bất cập để xử lý kịp thời, hạn chế các điểm nghẽn trong giải quyết công việc liên quan đến người dân, doanh nghiệp, đảm bảo mục tiêu "gần dân, sát dân" - ông Nguyễn Hữu Sơn, Phó Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Thái Nguyên, nhấn mạnh thêm.
Khắc phục vướng mắc phát sinh số lượng hồ sơ thủ tục hành chính
Ngay sau khi Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2025, Nghị định số 120/2025/NĐ-CP và Nghị định số 121/2025/NĐ-CP được ban hành, Sở Tư pháp đã tập trung quán triệt, triển khai các nhiệm vụ đến các cơ quan, đơn vị trên địa bàn tỉnh, chủ động hướng dẫn các địa phương sắp xếp, chuyển giao nhiệm vụ để hiện thực hóa mô hình chính quyền hai cấp.
Tuy nhiên, việc triển khai vẫn còn vướng mắc do thời điểm thực hiện chính quyền địa phương hai cấp trùng với thời điểm sáp nhập tỉnh Thái Nguyên và tỉnh Bắc Kạn.
Ông Nguyễn Hữu Sơn chỉ ra rằng, dù các quy định về chính quyền hai cấp đã xác định rõ nhiệm vụ và phân cấp, phân quyền mạnh mẽ giữa các cấp, nhưng tổ chức bộ máy UBND cấp xã có sự thay đổi nhất định, đòi hỏi một số quy định cần được điều chỉnh để địa phương chủ động hơn. Ví dụ, trong lĩnh vực Chứng thực và Hộ tịch, cần quy định rõ hơn việc phân cấp chuyển thẩm quyền giải quyết cho các cơ quan chuyên môn hoặc đơn vị hành chính đặc biệt của UBND cấp xã như Văn phòng Hội đồng Nhân dân và Ủy ban nhân dân cấp xã hoặc Trung tâm Phục vụ hành chính công của UBND cấp xã.
Ngoài ra, do việc sáp nhập tỉnh, một số văn bản quy phạm pháp luật (QPPL) của hai tỉnh cũ vẫn còn hiệu lực nhưng chưa có sự thống nhất. Sở Tư pháp đã chủ động phối hợp với các Sở, ban, ngành rà soát, thống nhất phương án và xây dựng các văn bản QPPL mới, trình cơ quan có thẩm quyền ban hành, đảm bảo hệ thống văn bản QPPL của tỉnh đồng bộ và phù hợp với thực tiễn.
Chỉ sau 1 tháng thực hiện chính quyền hai cấp, lĩnh vực Tư pháp đã phát sinh số lượng hồ sơ thủ tục hành chính (TTHC) lớn tại các địa phương. Dù đã tập trung nguồn lực, nhưng do tổ chức bộ máy chính quyền cấp xã có nhiều thay đổi, các địa phương vẫn vướng mắc về biên chế công chức tham mưu, giải quyết nhiệm vụ công tác tư pháp và sự vận hành của các hệ thống phần mềm phục vụ giải quyết TTHC.
Để giải quyết những vướng mắc này, Sở Tư pháp đã và đang chủ động hỗ trợ, hướng dẫn các địa phương. Cụ thể là phối hợp xây dựng, tham mưu UBND tỉnh ban hành các quyết định công bố TTHC, các quy trình giải quyết TTHC. Rà soát, phối hợp đảm bảo cung ứng các dịch vụ công trực tuyến lĩnh vực Tư pháp.
Đặc biệt, việc đơn giản hóa TTHC của ngành Tư pháp hướng tới mục tiêu nâng cao chất lượng quản lý nhà nước, tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp. Hầu hết các TTHC đã được rà soát, tái cấu trúc để cung cấp dịch vụ công trực tuyến. Các TTHC khai thác được cơ sở dữ liệu đã được cắt giảm thành phần hồ sơ và thực hiện phi địa giới trong giải quyết.
Ví dụ, công dân có thể yêu cầu trích lục bản sao hộ tịch tại bất kỳ Trung tâm Phục vụ hành chính công nào mà không phụ thuộc nơi cư trú; thủ tục đăng ký kết hôn đối với công dân Việt Nam sinh sống trong nước đã bỏ yêu cầu cung cấp giấy xác nhận tình trạng hôn nhân, thay vào đó cán bộ sẽ tra cứu trên các cơ sở dữ liệu liên quan, ông Nguyễn Hữu Sơn cho biết thêm.
Nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ tư pháp cấp xã
Sau ngày 01/7/2025, đội ngũ cán bộ tư pháp cấp xã có sự sắp xếp và thay đổi cơ bản, sâu sắc. Số lượng công việc tăng lên do phân cấp, phân quyền, cùng với những biến động về nhân sự đã tạo ra bài toán khó cho ngành, đặc biệt trong các nhiệm vụ truyền thống như hộ tịch, chứng thực.
Để khắc phục những khó khăn về đội ngũ, ông Nguyễn Hữu Sơn đề xuất một số biện pháp như rà soát toàn diện đội ngũ cán bộ tư pháp cấp xã dù nay đội ngũ này thuộc biên chế Văn phòng HĐND & UBND cấp xã, ảnh hưởng ít nhiều đến công tác quản lý chuyên môn theo ngành dọc, nhưng cần tạo được các liên hệ đầu mối công tác Tư pháp với 92 đơn vị cấp xã để triển khai công tác chuyên môn kịp thời, hiệu quả.
Cần đánh giá tổng thể chất lượng để xác định rõ các điểm yếu trong tác nghiệp chuyên môn, từ đó bồi dưỡng đúng người, đúng việc, đúng nhu cầu.
Tăng cường tập huấn và coi giai đoạn đầu là giai đoạn trải nghiệm, cần trao đổi, đào tạo phù hợp với từng đối tượng bằng nhiều phương pháp, từ "cầm tay, chỉ việc" đến tập huấn chuyên sâu, định hướng tự nghiên cứu, tổ chức thực hiện và tự chịu trách nhiệm.
Ông Nguyễn Hữu Sơn, Phó Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Thái Nguyên, khẳng định: "Khi cơ chế phân cấp, phân quyền ngày càng có chiều sâu, đi vào thực tế thì càng đòi hỏi tính chịu trách nhiệm, dám nghĩ dám làm của mỗi cá nhân, tổ chức ở cơ sở". Đây không chỉ là yêu cầu với ngành Tư pháp mà còn với tất cả các cơ quan chuyên môn của UBND tỉnh để "bộ máy" chính quyền địa phương hai cấp vận hành trơn tru, thuận lợi và hiệu quả.
Về kế hoạch cụ thể, ngành Tư pháp Thái Nguyên đang rà soát đồng bộ, toàn diện tất cả các nhiệm vụ được giao, ưu tiên các TTHC tại cấp xã được phân cấp từ cấp tỉnh và cấp huyện trước kia. Chuyển đổi số hiện không chỉ là yêu cầu mà đang dần trở thành nhu cầu thiết yếu để đáp ứng nhiệm vụ.
Do đó, ngoài các kế hoạch chuyên đề về chuyển đổi số, Sở đang tăng cường ứng dụng chuyển đổi số một cách chủ động, biến nhiệm vụ này thành nhu cầu thiết yếu trong quá trình thực hiện chức trách, nhiệm vụ của mỗi cán bộ, công chức, viên chức ngành Tư pháp.
Bình luận (0)