Tại nước ta, nạn tảo hôn tuy đã giảm nhưng vẫn tồn tại và là vấn đề nan giải ở nhiều vùng dân tộc thiểu số. Trong đó, tỷ lệ cao nhất thuộc về dân tộc Mông với gần 36%. Không chỉ là hành vi vi phạm pháp luật, tảo hôn còn gây hàng loạt hậu quả nghiêm trọng, đặc biệt ảnh hưởng đến sức khỏe của cả mẹ và con, thậm chí tác động xấu đến chất lượng dân số. Tuy nhiên, những hệ lụy này vẫn chưa được nhiều người dân nhận thức đầy đủ, khiến hủ tục tiếp diễn và đẩy các em gái tuổi vị thành niên vào gánh nặng cuộc sống quá sớm.
Mới 13 tuổi, em gái ở xã Khun Há (tỉnh Lai Châu) đã mang thai 6 tháng, nhưng chỉ phát hiện cách đây 2 tháng. Đáng lẽ năm nay em vào học lớp 8, song khi biết có thai sau khi quan hệ với bạn trai 18 tuổi, em tự quyết định bỏ học. Dù chưa đủ tuổi kết hôn, nhưng được gia đình hai bên đồng ý, cả hai về ở với nhau như vợ chồng. Cô bé chỉ mới dậy thì vào năm ngoái. Vài tháng nữa, em sẽ chính thức làm mẹ.
Tại trạm y tế xã, một em gái 17 tuổi mang thai 6 tháng đến khám cho con trai đầu lòng 10 tháng tuổi đang ho sốt, quấy khóc. Điều đáng nói, từ khi sinh con được 4 tháng, em mang thai lần hai nhưng hoàn toàn không hay biết. Chỉ đến khi thai nhi cử động mạnh, em mới đến cơ sở y tế kiểm tra.
Khu vực này có nhiều dân tộc thiểu số sinh sống, trong đó đông nhất là người Mông. Khoảng 5 năm trước, tỷ lệ tảo hôn lên tới khoảng 50%. Hiện con số này đã giảm nhưng tình trạng vẫn còn phổ biến. Số cặp đôi chưa đủ tuổi kết hôn rất khó thống kê đầy đủ, nhưng hậu quả dễ nhận thấy nhất là tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ.
Công tác tuyên truyền xóa bỏ hủ tục tảo hôn hiện đối mặt thêm khó khăn mới: phần lớn các trường hợp tảo hôn không còn do sự sắp đặt của cha mẹ hay tập tục, mà xuất phát từ việc chính các bạn trẻ tự nguyện đến với nhau. Thậm chí, đã từng xảy ra trường hợp khi chính quyền vận động hai thanh thiếu niên chưa đủ tuổi dừng việc kết hôn, cả hai đã dọa tự tử bằng lá ngón, khiến việc xử lý trở nên vô cùng phức tạp.
Tảo hôn tổn hại nặng nề sức khỏe
Khi các em gái tảo hôn, mang thai và sinh con sớm, họ phải đối mặt với hàng loạt hệ lụy nghiêm trọng về sức khỏe. Nếu may mắn bảo toàn tính mạng, thoát nguy cơ tử vong mẹ và con, các em vẫn thường trực nguy cơ tổn thương cơ quan sinh sản bởi cơ thể chưa phát triển hoàn thiện. Ngay cả với người trưởng thành, sinh nở đã khó khăn, huống hồ với các em vị thành niên. Thực tế, các bác sĩ sản khoa phải rất vất vả trong việc phối hợp với những bà mẹ nhí.
Tại nhiều khu vực miền núi, người dân đã bắt đầu đưa thai phụ, sản phụ đến các cơ sở y tế địa phương để khám thai và sinh nở. Tuy nhiên, các trường hợp tự sinh tại nhà vẫn còn tồn tại, và tình trạng các thai phụ, sản phụ dưới 18 tuổi không phải hiếm gặp.
Để giải quyết và tiến tới chấm dứt hủ tục lạc hậu như tảo hôn một cách căn cơ, bền vững, cần một chiến lược can thiệp tổng thể. Bên cạnh việc thay đổi nhận thức và cải thiện điều kiện kinh tế, việc vận động, phát huy vai trò của những người có uy tín trong cộng đồng dân tộc thiểu số — như già làng, trưởng bản, chức sắc tôn giáo — là rất quan trọng. Họ sẽ tham gia tuyên truyền, giúp trẻ em được phát triển toàn diện, tránh tình trạng trẻ vị thành niên phải gánh chịu hậu quả nặng nề của việc làm người lớn quá sớm.
Bình luận (0)