Khai thác từ một giếng dầu do Elkhovneft - công ty con của Tatneft - một trong những nhà sản xuất dầu khí lớn nhất của Nga (Ảnh: TASS)
Thông tin được hãng tin Reuters đăng tải ngày 26/8, được tiết lộ từ ít nhất 5 nguồn tin am hiểu sự việc. Theo đó, những đề xuất này được đưa ra như một phần "khuyến khích" để Moscow chấp thuận tiến trình hòa bình, đổi lại Washington sẽ nới lỏng một số biện pháp trừng phạt áp đặt lên Nga.
Một trong những nội dung đáng chú ý là khả năng tập đoàn dầu khí Mỹ Exxon Mobil tái gia nhập dự án dầu khí Sakhalin-1 tại vùng Viễn Đông của Nga. Exxon từng nắm 30% cổ phần vận hành dự án trước khi rút lui năm 2022, chấp nhận khoản lỗ 4,6 tỷ USD sau khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine. Vào năm đó, chính phủ Nga cũng đã tịch thu phần vốn của Exxon.
Cũng theo 3 nguồn tin khác, Exxon đã có nhiều cuộc thảo luận với tập đoàn dầu khí quốc doanh Rosneft về khả năng quay lại dự án này, song điều kiện tiên quyết là phải có sự phê chuẩn từ Văn phòng Kiểm soát tài sản nước ngoài (OFAC) của Mỹ.
Giàn khoan tự nâng Arkticheskaya của Nga ở biển Kara (Ảnh: Gazprom Nedra)
Đáng chú ý, cùng ngày diễn ra Hội nghị thượng đỉnh Alaska (15/8), Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ký sắc lệnh cho phép nhà đầu tư nước ngoài - bao gồm cả Exxon Mobil - có thể lấy lại cổ phần Sakhalin-1 nếu họ tích cực thúc đẩy việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt phương Tây.
Ngoài Sakhalin-1, các cuộc trao đổi còn đề cập đến khả năng Nga mua thiết bị của Mỹ cho các dự án khí tự nhiên hóa lỏng (LNG), đặc biệt là Arctic LNG 2 - dự án đang chịu nhiều vòng trừng phạt từ Washington. Hiện Novatek, chủ sở hữu chính của Arctic LNG 2, đã phải tìm đến công nghệ Trung Quốc để hoàn thiện giai đoạn thứ 3 của nhà máy, trong khi Mỹ muốn định hướng Nga quay lại sử dụng công nghệ phương Tây như một cách làm suy yếu mối quan hệ Nga - Trung.
Một nguồn tin khác tiết lộ với Reuters cho biết, thậm chí còn có đề xuất Mỹ mua các tàu phá băng chạy bằng năng lượng hạt nhân của Nga - lĩnh vực mà Moscow đang dẫn đầu thế giới.
Các cuộc bàn thảo được cho là đã tiến hành trong chuyến thăm Moscow của đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff đầu tháng 8, khi ông gặp trực tiếp Tổng thống Putin và đặc phái viên đầu tư Kirill Dmitriev. Một số ý tưởng sau đó cũng được đưa ra trong nội bộ Nhà Trắng và tại Hội nghị Alaska.
"Mục tiêu của Nhà Trắng là đưa ra một tuyên bố hoành tráng sau hội nghị, chẳng hạn một thỏa thuận đầu tư lớn" - một nguồn tin tiết lộ - "Đó là cách ông Trump muốn chứng minh thành quả".
Tổng thống Trump chào đón Tổng thống Putin tại Alaska ngày 15/8/2025 (Ảnh: AP)
Trên truyền thông, chính quyền Tổng thống Donald Trump - đang trực tiếp tham gia tiến trình đàm phán - cho biết vẫn đang làm việc với cả Nga và Ukraine nhằm hướng tới một cuộc gặp song phương để chấm dứt chiến sự. Mặc dù Washington và Moscow âm thầm bàn thảo các thỏa thuận năng lượng, ông Trump vẫn không dừng đe dọa sẽ áp đặt thêm lệnh trừng phạt nặng nề với Nga nếu tiến trình hòa bình không đạt tiến triển, đồng thời đe dọa áp thuế cao với Ấn Độ - khách hàng lớn của dầu mỏ Nga.
Theo giới phân tích, những thông tin Reuters đưa ra là đúng sự thật, các cuộc thảo luận mới có thể phản ánh sự chuyển hướng của Mỹ và Nga sang các thỏa thuận song phương, thay vì thông qua Liên minh châu Âu - nơi đã tuyên bố sẽ loại bỏ hoàn toàn khí đốt Nga trước năm 2027.
Về phía Nga, Tổng thống Putin gần đây nhiều lần ca ngợi Trung Quốc là "đồng minh chiến lược", trong khi Chủ tịch Tập Cận Bình và ông đã gặp nhau hơn 40 lần trong 1 thập kỷ qua. Giới phân tích cho rằng việc Washington muốn lôi kéo Moscow trở lại hợp tác năng lượng với Mỹ được coi là một phần trong chiến lược dài hạn nhằm hạn chế mối quan hệ Nga - Trung.
Trong hơn 3 thập kỷ qua, quan hệ năng lượng Mỹ - Nga đã trải qua nhiều thăng trầm, gắn liền với biến động địa chính trị toàn cầu.
Sau khi Liên Xô tan rã năm 1991, Nga mở cửa đón vốn và công nghệ từ phương Tây. Các tập đoàn Mỹ như ExxonMobil, Chevron, ConocoPhillips nhanh chóng tham gia, với dự án Sakhalin-1 (1995) trở thành biểu tượng hợp tác đầu tư nước ngoài lớn nhất trong lĩnh vực dầu khí Nga thời điểm đó.
Đầu thập niên 2000, Washington và Moscow thậm chí còn đề cập đến khái niệm "Đối tác năng lượng chiến lược", khi Nga là nguồn cung dầu khí khổng lồ còn Mỹ sở hữu công nghệ khai thác tiên tiến. Một số dự án khai thác tại Bắc Cực và Viễn Đông đã có sự tham gia trực tiếp của các công ty Mỹ.
Tuy nhiên, từ sau xung đột Nga - Gruzia (2008) và đặc biệt là sáp nhập Crimea (2014), quan hệ này nhanh chóng rạn nứt. Mỹ và phương Tây áp đặt hàng loạt lệnh trừng phạt, hạn chế cung cấp công nghệ khai thác dầu khí, buộc ExxonMobil phải dừng nhiều dự án chung với Rosneft.
Đến năm 2022, khi Nga phát động chiến dịch quân sự ở Ukraine, các tập đoàn năng lượng Mỹ đồng loạt rút lui; riêng ExxonMobil thiệt hại khoảng 4,6 tỷ USD khi rời Sakhalin-1.
Bình luận (0)