Mưa đỏ và những “đối thủ” ở đường đua Oscar

Theo kế hoạch, danh sách rút gọn 15 tác phẩm sẽ công bố vào ngày 16/12 tới, 5 phim được đề cử chính thức sẽ được Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh Hoa Kỳ công bố ngày 22/1/2026.

Hiện tượng phòng vé và dấu ấn lan tỏa

Tại Việt Nam, Mưa đỏ là hiện tượng điện ảnh bùng nổ suốt nhiều tháng qua, liên tiếp xô đổ các kỷ lục doanh thu, cán mốc hơn 710 tỷ đồng, thu hút khoảng 8,1 triệu khán giả - cao nhất trong lịch sử phim Việt. Những hiệu ứng mà phim mang lại rất sâu, rộng, tác động đến nhiều thế hệ, khơi dậy các giá trị, niềm tự hào về lịch sử, truyền thống. Từ thành công ấy, mới đây Hội nghị tổng kết công tác sản xuất, tuyên truyền phim Mưa đỏ đã đề xuất phương hướng, giải pháp, nhiệm vụ tiếp theo trong công tác tổ chức sáng tác, sản xuất, tuyên truyền các tác phẩm văn hóa - nghệ thuật về đề tài lực lượng vũ trang, chiến tranh cách mạng, người lính, xây dựng nền quốc phòng toàn dân trong thời gian tới…

Những dấu ấn của Mưa đỏ khiến phim nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ của công chúng khi được chọn gửi tới "đấu trường Oscar". Đây là sân chơi lớn nhất đối với những người làm điện ảnh toàn cầu và có những tiêu chí riêng trong việc thẩm định, đánh giá các tác phẩm. Mưa đỏ mang theo niềm hi vọng của khán giả Việt, tuy nhiên, ở mặt bằng tranh giải Oscar lần thứ 98, hạng mục dành cho Phim Quốc tế sẽ là cuộc đua gay cấn, khó dự đoán với sự xuất hiện của nhiều ứng cử viên nặng ký.

Liên hoan phim (LHP) Cannes và Venice 2025 được cho là mang tính dự báo cao và giới thiệu nhiều tác phẩm quốc tế xuất sắc cho giải thưởng Oscar năm 2026. Những cái tên nổi bật nhất trình làng tại đây cũng đã được các quốc gia lựa chọn.

Những ứng cử viên nặng ký

It Was Just an Accident - đại diện cho nước Pháp - là phim giành giải Cành cọ vàng 2025. Phim do đạo diễn Jafar Panahi thực hiện, xoay quanh tình huống hi hữu từ đó lật mở ra nhiều mối quan hệ, vấn đề nhức nhối, ở đó đề tài trả thù được kể với phong cách hài đen nhưng không kém phần khốc liệt. Tờ Indiewire xếp It Was Just an Accident vào danh sách 100 bộ phim hay nhất từ năm 2020 đến nay. Với bộ phim này, nước Pháp đang kỳ vọng sẽ giải được cơn khát Oscar kéo dài hơn 3 thập kỷ. Năm ngoái, Pháp có cơ hội rất lớn với Emilia Pérez nhưng thất bại cay đắng vào phút cuối do ảnh hưởng từ scandal của diễn viên. Năm nay, điện ảnh Pháp lựa chọn It Was Just an Accident, được đánh giá là khá mạo hiểm với những yếu tố nhạy cảm về chính trị nhưng cũng hứa hẹn sẽ mang lại sự đột phá.

Đối thủ nặng ký khác cũng đến từ mùa LHP Cannes 2025 - Sentimental Value của đạo diễn nổi tiếng Joachim Trier - được chọn làm đại diện cho Nauy. Phim giành giải Grand Prix, được cho là giải thưởng cao thứ nhì nhưng ở đường đua Oscar, Sentimental Value có phần hợp gu với ban giám khảo hơn khi khai thác câu chuyện gần gũi, sâu sắc về giá trị của tình cảm gia đình.

Dù Brazil đã thắng giải Oscar năm 2025, nhưng không vì thế mà đại diện của họ - The Secret Agent - mất đi cơ hội cạnh tranh trong năm 2026. Bởi đây là một trong những bộ phim đoạt nhiều giải thưởng nhất từ LHP Cannes (trong đó có giải dành cho Đạo diễn và Nam diễn viên chính). Tờ Variety xếp cả 3 bộ phim được vinh danh trên trong danh sách Top 5 phim dự đoán sẽ lọt vào vòng đề cử cuối cùng của Oscar 2026.

Không chỉ có LHP Cannes, LHP Venice 2025 cũng rất thành công trong việc lựa chọn, giới thiệu những tác phẩm điện ảnh xuất sắc đến từ các quốc gia cho Oscar. Nổi bật nhất trong số đó là No Other Choice đến từ đạo diễn Park Chan Wook, được chọn làm đại diện của Hàn Quốc. Quy tụ hai ngôi sao hàng đầu Lee Byung Hun và Son Ye Jin, phim dù không mang về giải thưởng ở Venice nhưng đã tạo nên hiện tượng thu hút sự quan tâm đặc biệt của truyền thông và có một hành trình dài "chinh chiến" ở hàng loạt LHP khác nhau. No Other Choice được kỳ vọng sẽ là một Parasite (Ký sinh trùng) mới cho điện ảnh Hàn Quốc trên đấu trường quốc tế.

Bộ phim thứ hai gây tiếng vang lớn tại LHP Venice 2025 là The Voice of Hind Rajab với tràng pháo tay dài kỷ lục lên tới hơn 20 phút. Phim giành giải thưởng của ban giám khảo và là đại diện tranh giải cho Tunisia. Với nội dung mang tính thời sự nóng bỏng về dải Gaza, đây chắc chắn sẽ là ứng cử viên hàng đầu cho danh sách đề cử Oscar hạng mục Phim quốc tế.

Cơ hội cho những sắc màu khác biệt

Trong khi Top 5 dự đoán của nhiều nhà phê bình thường tập trung vào 5 bộ phim đáng chú ý trên thì cơ hội vẫn để ngỏ cho một số đại diện mang những màu sắc tươi mới, khác biệt đến từ các quốc gia khác. Chẳng hạn như I, the Song của Bhutan - quốc gia với nền điện ảnh non trẻ, chỉ mới góp mặt ở đường đua Oscar nhưng từng có đại diện lọt vào vòng tranh giải chính thức. Hay bộ phim Phá địa ngục đại diện của Hồng Kông (Trung Quốc) với nhiều điểm hấp dẫn đặc sắc về văn hóa mai táng, những suy ngẫm về sinh tử đậm chất Á Đông.

Oscar vẫn được xem là sân chơi quá tầm đối với các nhà làm phim Việt nhưng không có nghĩa là người yêu điện ảnh không có quyền hi vọng và đặt niềm tin vào Mưa đỏ cũng như hành trình đáng nhớ mà tác phẩm này đã làm nên.