Bộ phim tài liệu VTV Đặc biệt Tình báo Quốc phòng Việt Nam - Bàn hùng ca 80 năm do Ban Chuyên đề - Khoa giáo, Đài THVN thực hiện đã lên sóng tối 15/10. 80 năm trôi qua, một lịch sử được viết bằng lòng trung thành tuyệt đối, trí tuệ sắc bén và sự hy sinh cao cả, ngành Tình báo Quốc phòng Việt Nam, những người lính trên mặt trận thầm lặng, đã trở thành "tai mắt" của mắt" của Đảng, Bác Hồ và quân đội, góp phần làm nên những chiến thắng oai hùng, từ cuộc kháng chiến chống ngoại xâm đến công cuộc bảo vệ hòa bình ngày nay. Mỗi bước đi của lịch sử dân tộc đều in dấu chân thầm lặng của họ, những người đã dâng hiến cả cuộc đời cho sự nghiệp bảo vệ đất nước.
Ngày 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Bản Tuyên ngôn độc lập khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Tuy nhiên, vận mệnh non trẻ của đất nước đứng trước muôn vàn thử thách, bị đe dọa bởi cả ngoại xâm và nội phản. Trong bối cảnh đó, để chủ động nắm bắt mọi động thái của kẻ thù và dẫn đường cho cuộc kháng chiến đi đến thắng lợi, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sáng lập một lực lượng đặc biệt - lực lượng tình báo. Ngày 7/9/1945, Bộ Tổng tham mưu - Cơ quan tham mưu chiến lược của quân đội ta được thành lập và sau đó ngày 25/10/1945, Phòng Tình báo thuộc Bộ Tổng tham mưu được thành lập tại số nhà 16 Ri Kiê (Riquier) nay là 18 Nguyễn Du, Hà Nội. Đồng chí Hoàng Minh Đạo giữ chức Trưởng phòng.
TẤM BẢN ĐỒ CÓ GIÁ TRỊ BẰNG VÀNG
Nằm ở Tây Bắc Việt Nam, Điện Biên Phủ là một thung lũng lòng chảo khép kín, rộng khoảng 20 km, được bao bọc bởi những dãy núi hiểm trở. Vị trí địa lý đặc biệt này là cửa ngõ chiến lược sang Lào, án ngữ tuyến giao thông Đông Dương và có thể cắt đứt tiếp tế của Việt Minh cho cách mạng Lào và Campuchia. Nắm bắt đặc điểm địa hình, thực dân Pháp không chỉ mơ tưởng mà đã bắt tay vào xây dựng Điện Biên Phủ thành một pháo đài "bất khả xâm phạm" với tham vọng là nghiền nát bất kỳ cuộc tấn công nào từ quân đội ta.
Bộ Chỉ hủy chiến dịch của ta đối mặt với một bài toán sống còn là làm sao nắm được toàn bộ bố trí trận địa địch trong lòng chảo hiểm trở khi bản đồ quân sự ta có lúc ấy chỉ chiếm tỷ lệ 1/100.000, quá thô sơ để triển khai pháo binh chính xác. Tiếp tục nghiên cứu sâu tình hình tương quan và bố trí lực lượng của địch, tháng 11/1953, Cục Quân báo thành lập Ban Quân báo chiến dịch gồm các bộ phận: Nghiên cứu, Cung tù binh, Binh địa và Đồ bản. Ban do Cục trưởng Cục Quân báo Lê Trọng Nghĩa làm Trưởng ban, Cục phó Cao Pha làm Phó ban. Lực lượng trinh sát kỹ thuật gồm một trung đội, 10 máy thu; lực lượng trinh sát bộ đội do đồng chí Nguyễn Việt phụ trách.
Đồng chí Trần Phận - Nguyên cán bộ trinh sát C62 - đã kế lại về quá trình lực lượng trinh sát tình báo đột nhập sân bay để lấy hai chiếc hòm được đánh dấu đặc biệt của Pháp. Trong hai chiếc hòm chứa 25 bản đồ vùng lòng chảo Điện Biên Phủ tỷ lệ 1:25.000 và 32 bức ảnh ghép cảnh bản đồ khu vực Điện Biên Phủ. Những bản đồ này có giá trị đặc biệt về quân sự, thể hiện tương đối đầy đủ và chi tiết các yếu tố địa hình, địa vật, bình độ, phục vụ kịp thời cho hoạt động tác chiến của ta. Đây là tài liệu quý phục vụ kịp thời Bộ Tổng tham mưu soạn thảo chi tiết, chính xác kế hoạch tác chiến, hiệp đồng giữa bộ binh và pháo binh. Nhờ sự kết hợp các phương thức nắm địch một cách sáng tạo và linh hoạt, tình báo đã phục vụ kịp thời cho Đảng ủy và Bộ Tư lệnh chiến dịch có cơ sở quyết định thay đổi phương châm "đánh nhanh, giải quyết nhanh" sang "đánh chắc, tiến chắc".
Nhà báo Pháp Béc-na Phôn khi có mặt tại Sở Chỉ huy chiến dịch quân viễn chinh Pháp tại Điện Biên Phủ đã viết: "Việt Minh thu được những tấm bản đồ tỷ lệ 1:25.000 khu vực Điện Biên Phủ mới in là một mất mát lớn hơn. Từ bản đồ này, pháo binh Việt Minh có điều kiện chỉ huy bắn với độ chính xác cao, gây thiệt hại nặng cho quân viễn chính Pháp sau này…".
Khi chiến dịch Điện Biên Phủ bước vào thời điểm quyết liệt nhất, bộ đội ta đã gặp phải sự phản kích điên cuồng của địch ở Đồi A1. Tổ trinh sát Tiểu đoàn 426 do đồng chí Nguyễn Ngọc Bảo, Tiểu đoàn phó chỉ huy đã mưu trí dũng cảm phát hiện ra hầm ngầm của địch, tạo điều kiện để công binh đặt khối lượng lớn thuốc nổ, đánh sập hầm ngầm cứ điểm A1, nhổ được "cái gai" nhức nhối nhất của chiến dịch; đồng thời là hiệu lệnh tổng công kích đưa Chiến dịch Điện Biên Phủ đến thắng lợi hoàn toàn.
9 năm kháng Pháp, ngành tình báo quân sự Việt Nam lột xác mạnh mẽ, từ lực lượng non trẻ trở thành mũi nhọn tinh nhuệ, sẵn sàng bước vào trận thế mới. Nhận diện sớm hiểm họa từ sự can thiệp của Mỹ tại miền Nam Việt Nam, Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh lập tức xây dựng lực lượng tình báo chiến lược, thâm nhập sâu vào vùng địch để nắm chắc tình hình, chuẩn bị cho cuộc chiến lâu dài. Tận dụng thời cơ 300 ngày tập kết và chuyển quân giữa hai miền, lực lượng tình báo cấp tốc tuyển chọn, huấn luyện cán bộ, hàng trăm điệp báo viên cơ cán được đưa vào Nam phối hợp với lực lượng tại chỗ hình thành thế trận tình báo vững chắc, sẵn sàng cho cuộc chiến giải phóng miền Nam thống nhất đất nước.
NHỮNG NGƯỜI VIẾT HUYỀN THOẠI
Chiến trường Sài Gòn giữa thập niên 1950 là một bàn cờ đầy biến động, các đảng phái tranh giành ảnh hưởng trong hỗn loạn. Trong bối cảnh đó, Ngô Đình Diệm - dưới sự hậu thuẫn của Mỹ - từng bước thâu tóm quyền lực, loại bỏ Bảo Đại và thiết lập một chế độ độc tài gia đình trị. Năm 1954, ông Trần Quốc Hương vào Nam Bộ, giữ chức Ủy viên rồi Phó Ban Địch tình của Xứ ủy Nam Bộ, phối hợp cùng các đồng chí Mai Chí Thọ, Cao Đăng Chiếm tổ chức huấn luyện tình báo. Trong giai đoạn này, nhiều hạt giống được lựa chọn để gieo vào đất đối phương với mục đích là chui sâu, leo cao vào bộ máy Ngụy quyền.
Căn cứ năng lực xuất thân và cá tính, mỗi người có một vai diễn phù hợp, từ nhà báo quốc tế, cố vấn chính trị, sĩ quan quân đội đến giáo dân mộ đạo. Lê Hữu Thúy được giao nhiệm vụ làm phái viên chính phủ bên cạnh lực lượng hòa hảo, rồi trở thành cánh tay phải của nhiều nhân vật chủ chốt, thực hiện kế sách phân hóa kẻ thù, kích động, gây mâu thuẫn giữa xã đảng phái để chúng chống đối, thanh toán lẫn nhau. Trong khi đó, Vũ Ngọc Nhạ lại được biết đến như ông cố vấn, người từng được anh em họ Ngô xem như người thân trong gia đình và tham gia bàn bạc những vấn đề cơ mật tại Dinh Độc Lập.
Phạm Xuân Ẩn theo con đường báo chí trở thành phóng viên quốc tế. Ông không chỉ là nhà báo giỏi mà còn là điệp viên chiến lược, người đã gửi về hàng trăm tài liệu tối mật, giúp Đảng ta nắm rõ từng bước đi của đối phương. Còn Đặng Trần Đức, người mang bí danh Ba Quốc, hoạt động ngay trong Phủ đặc ủy trung ương tình báo của Việt Nam Cộng hòa, nơi được xem là sào huyệt của tình báo Ngụy. Ông từng chép tay 35 bộ hồ sơ gián điệp cài cắm ở miền Bắc và chuyển về cấp trên giúp ta bóc gỡ toàn bộ mạng lưới đó. Với Phạm Ngọc Thảo, ông đảm nhận một vai diễn mà ở đó tất cả cùng chơi một ván bài với mọi lá bài đều lật ngửa. Trong suốt quá trình hoạt động, rất ít người biết đến thân phận của Phạm Ngọc Thảo - một nhà tình báo đặc biệt, đơn tuyến, độc lập tác chiến đến tận hơi thở cuối cùng.
Với khả năng thuyết phục sắc sảo và nghệ thuật gieo niềm tin vào đúng người đúng lúc, Phạm Ngọc Thảo từng bước vượt qua mọi nghi ngờ, leo lên những vị trí trọng yếu trong bộ máy chính quyền Sài Gòn, từ vai trò Tỉnh trưởng Kiến Hòa đến cố vấn chính trị, ông không chỉ củng cố vỏ bọc mà còn kích động mâu thuẫn nội bộ, làm rối loạn hàng ngũ lãnh đạo. Những cuộc đảo chính mà ông trực tiếp tham gia hoặc đứng sau điều phối đã rung chuyển chính trường miền Nam, khiến cả chế độ lẫn giới tình báo Mỹ phải dè chừng.
Đồng chí Nguyễn Văn Minh (tức Ba Minh) là một nhân viên văn thư tại Văn phòng bộ Tổng tham quân Ngụy với Phủ Tổng thống. Ông đã tiếp cận được hàng loạt tài liệu tuyệt mật. Sự tin cậy đặc biệt từ các đời Tổng Tham mưu trưởng dành cho ông thể hiện rõ qua một đặc cách hiếm có, ông là thượng sĩ duy nhất được vào phòng Tổng Tham mưu trưởng mà không cần xin phép trước. Chính thượng sĩ ấy đã tiếp cận được bức điện tối mật do Genrald Ford gửi Thiệu, kịp thời gửi cho bà Hai Kim chuyển vào căn cứ. Thông tin ấy vào thời khắc quyết định đã giúp Trung ương xác quyết hai vấn đề chiến lược. Mỹ không trở lại nữa mà chỉ viện trợ 700 triệu USD. Đây là một tin tức rất có giá trị, giúp quân ta hạ quyết tâm giải phóng hoàn toàn miền Nam thống nhất đất nước năm 1975.
Năm 1992, để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, Cục Tình báo được nâng cấp thành Tổng cục Tình báo Quốc phòng Việt Nam, thể hiện sự lớn mạnh và vai trò quan trọng của ngành tình báo trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước. Bước vào thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, nhiệm vụ bảo vệ tổ quốc ngày càng phức tạp, đòi hỏi Tình báo Quốc phòng phải chuyển mình mạnh mẽ. Từ chỗ tập trung vào quân sự, lực lượng đã phát triển thành tình báo chiến lược toàn diện, bao phủ các lĩnh vực chính trị, quốc phòng, an ninh, đối ngoại, kinh tế, khoa học công nghệ và văn hóa xã hội. Dưới sự chỉ đạo của Đảng, đặc biệt qua Pháp lệnh và Nghị định tình báo, Tổng cục đã có cơ sở pháp lý vững chắc để tổ chức lực lượng, mở rộng địa bàn, nâng cao chất lượng tin tức và hiệu quả tham mưu.
Trải qua 80 năm xây dựng, chiến đấu, chiến thắng và phát triển, bao thế hệ cán bộ, chiến sĩ ngành Tình báo Quốc phòng Việt Nam đã kế tiếp nhau kiên định, vững vàng, sẵn sàng hy sinh vì sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Đảng. 1139 liệt sĩ, 274 thương binh và gần 1000 đồng chí bị giam cầm trong các nhà tù của địch, đã góp phần viết nên trang sử truyền thống vẻ vang. Hai lần được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, được tặng thưởng Huân chương Sao vàng, Huân chương Hồ Chí Minh, Huân chương Độc lập, Huân chương Quân công hạng nhất và nhiều phần thưởng cao quý khác. Cùng với 38 lượt tập thể và 43 cá nhân thuộc Tổng cục II được tuyên dương danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân; nhiều tập thể, cá nhân được khen thưởng vì lập thành tích đặc biệt xuất sắc trong thực hiện nhiệm vụ.
Bình luận (0)