Mẹ Sáu trăm tuổi và hai người con mãi mãi không về

Mẹ Việt Nam anh hùng Lê Thị Sáu - Ảnh: Hồ Văn Ngợi

Trong căn nhà nhỏ ở khối 13, phường Bến Thủy, TP Vinh (Nghệ An), cụ Lê Thị Sáu – Mẹ Việt Nam Anh hùng – đã bước qua tuổi 102, nhưng đôi mắt đục mờ của mẹ vẫn dõi về phía bậu cửa như chờ ai đó. Gần sáu mươi năm đã trôi qua, từ ngày hai người con của mẹ ra đi không trở lại. Hòa bình lập lại, nhưng mẹ thì chưa từng nguôi niềm thương nhớ.

"Nước mắt mẹ không còn"

Sinh năm 1923 tại xã Hưng Thủy (nay là phường Bến Thủy), mẹ Sáu là vợ công nhân bốc xếp Cảng Bến Thủy, còn mình thì làm ruộng, nuôi bốn người con (ba trai, một gái). Trong đó, người con gái thứ ba mất khi vừa tròn một tuổi. Nhưng nỗi đau ấy chỉ là khúc dạo đầu cho những mất mát lớn hơn mà cuộc đời mẹ phải gánh chịu.

Năm 1964, theo tiếng gọi non sông, con trai cả Lê Huy Minh xung phong nhập ngũ, hành quân vào chiến trường Quảng Trị. Cuối năm ấy, người con trai thứ hai – Lê Văn Trường – gia nhập dân quân tự vệ xã. Cả hai đều mang trong mình chí lớn, và cả niềm tin sẽ trở về trong ngày toàn thắng.

Nhưng năm 1965, một buổi trưa đẫm khói bom, Trường hy sinh khi đang làm nhiệm vụ bảo vệ đơn vị vận chuyển vũ khí tại Cảng Bến Thủy. Anh mới 18 tuổi. Mẹ Sáu như đổ sụp. Mỗi lần nhớ lại, mẹ lại mân mê kỷ vật cũ, rưng rưng: "Trường học giỏi, chăm chỉ lắm. Có lần bị tôi mắng không cho đi học, nó vẫn bơi qua sông Lam để đến trường. Thế mà nó ra đi, chưa kịp chụp tấm ảnh nào để thờ…".

Sáu tháng sau ngày Trường hy sinh, mẹ chưa kịp gượng dậy thì lại nhận thêm tin dữ: năm 1972, giấy báo tử của anh Lê Huy Minh được gửi về. Anh hy sinh tại mặt trận phía Nam khi đang là đại đội trưởng Trung đoàn 164. Anh nằm lại chiến trường, để lại người vợ trẻ mới cưới – chỉ sống bên nhau đúng một ngày. Đám cưới tổ chức mồng 4 Tết, mồng 5 anh nhận lệnh hành quân.

Mẹ Sáu kể, lần thứ hai cầm giấy báo tử trên tay, mẹ không còn khóc được nữa. "Lúc ấy bom vẫn rơi ở Bến Thủy, mà lòng tôi thì rơi mất một nửa. Tôi chỉ biết ngồi lặng, không còn cảm giác gì…"

Một đời làm hậu phương, một đời ôm thương nhớ

Những năm sau hòa bình, mẹ Sáu sống lặng lẽ cùng ký ức. Hai người con đi mãi không về, để lại khoảng trống không gì bù đắp được. Đêm về, mẹ vẫn mơ thấy Minh và Trường. Những giấc mơ chập chờn, những tiếng gọi lặng thầm vọng qua nếp nhà cũ.

Gắng sống để giữ gìn hương hồn các con, mẹ Sáu vẫn cần mẫn làm lụng, chăm lo cháu chắt. Người con trai út Lê Huy Thắng là điểm tựa của mẹ, nhưng bị tai biến, nằm liệt giường và đã từ trần vào tháng 10/2024. Mỗi lần có khách đến thăm, mẹ lại cố gượng dậy, rót nước, hỏi chuyện, đôi mắt già nhòa đi vì sương khói của cả một thế kỷ.

Mẹ Sáu luôn nhắc tới vợ anh Minh bằng giọng thương cảm: "Tôi thương con dâu lắm. Nó ở vậy mấy năm, tôi động viên mãi mới đi bước nữa. Mỗi người một phận, tôi cũng chẳng trách gì…"

Cuộc đời của mẹ Sáu là một bản trường ca bi tráng: chồng từng cầm súng đánh Pháp, các con vào sinh ra tử thời chống Mỹ, cháu nội hôm nay là sĩ quan trong quân đội nhân dân Việt Nam. Cả ba thế hệ đã sống trọn vẹn cho Tổ quốc.

Năm 2014, mẹ được phong tặng danh hiệu Mẹ Việt Nam Anh hùng. Năm 2017, Chủ tịch nước Trần Đại Quang đến thăm và chúc Tết. Mới đây, trong lần làm việc tại Nghệ An, Tổng Bí thư Tô Lâm cũng đã đến tư gia thăm hỏi, động viên mẹ.

Hai phần mộ liệt sĩ của anh Minh và Trường, nhờ chính sách người có công, đã được quy tập về quê nhà. "Giờ thì các con cũng đã được nằm trong đất mẹ…", mẹ Sáu chậm rãi nói.

Có những mất mát không tên, có những vết thương chẳng bao giờ lành. Nhưng từ những người mẹ như mẹ Sáu – người đã "nuốt nước mắt vào trong", tiễn con đi vì nghĩa lớn – ta hiểu được giá trị của hòa bình. Và hiểu hơn bao giờ hết: Tổ quốc này đã được dựng xây bằng máu, bằng nước mắt và cả sự hy sinh thầm lặng đến tận cùng.