Làng trong thành phố

Nhà rông ở làng Kon Kơ Tu.

Dòng chảy của ký ức

Chỉ cách trung tâm thành phố Kon Tum khoảng 3km về phía Đông Nam, làng Kon Kơ Tu (xã Đăk Rơ Wa) nằm yên bình bên dòng Đăk Bla chảy ngược - dòng sông được ví như dải lụa mềm uốn quanh những triền đất bồi phù sa màu mỡ. Kon Kơ Tu, theo tiếng Ba Na, nghĩa là “làng cổ”, “làng cũ”. Tên gọi ấy không chỉ gợi nhắc về cội nguồn mà còn là minh chứng cho sức sống bền bỉ của cộng đồng nơi đây.

Tương truyền, thuở sơ khai, làng từng trải qua giai đoạn khó khăn do dịch bệnh, khiến người dân phải tạm rời đi. Nhưng rồi nỗi nhớ làng, nhớ đất đã đưa họ trở lại. Từ cuộc hồi hương ấy, Kon Kơ Tu hồi sinh, tiếp tục viết nên câu chuyện về một cộng đồng đoàn kết, gắn bó với núi rừng, với sông nước.

Bản sắc vươn mình trong lòng phố

Dù mang tên “làng cũ”, nhưng Kon Kơ Tu hôm nay đã khoác lên mình diện mạo mới. Làng được UBND tỉnh Kon Tum công nhận là một trong 9 điểm du lịch tiêu biểu của địa phương. Cùng năm, thành phố Kon Tum tổ chức lễ ra mắt Làng du lịch cộng đồng Kon Kơ Tu - mở ra hướng đi mới trong phát triển kinh tế gắn với bảo tồn văn hóa truyền thống dân tộc Ba Na.

Từ khi được công nhận, người dân Kon Kơ Tu đã chủ động tổ chức mô hình hợp tác du lịch cộng đồng. Mỗi tổ nhỏ trong làng - từ tổ ẩm thực, tổ y tế, đến tổ cồng chiêng, múa xoang, đan lát, dệt thổ cẩm - đều hoạt động linh hoạt, bài bản. “Bây giờ, khách muốn trải nghiệm nét văn hóa nào, chúng tôi đều có thể giới thiệu, hướng dẫn tận nơi”, anh A Kâm - tổ trưởng tổ hợp tác du lịch làng Kon Kơ Tu - chia sẻ. Sinh ra và lớn lên tại làng, tốt nghiệp đại học chuyên ngành Sư phạm tiếng Anh, A Kâm đã từ chối nhiều cơ hội nơi thành thị để trở về làng, xây dựng du lịch cộng đồng theo cách của mình. Với số vốn hơn 300 triệu đồng, năm 2019, anh đầu tư cải tạo hai căn nhà làm homestay phục vụ khách du lịch, mỗi ngày có thể đón từ 40 - 45 lượt khách. Không dừng lại ở đó, A Kâm còn là người trực tiếp viết đề án phát triển du lịch cộng đồng của làng - sản phẩm đã được công nhận đạt chuẩn OCOP 3 sao cấp tỉnh. Anh chủ động quảng bá hình ảnh Kon Kơ Tu qua mạng xã hội, website, và tích cực học hỏi kinh nghiệm từ các địa phương khác. “Đi nhiều nơi giúp tôi thấy rõ tiềm năng của làng mình, đồng thời học được cách tổ chức, vận hành dịch vụ du lịch một cách chuyên nghiệp”, A Kâm cho biết.

Những gam màu đô thị - Khát vọng phát triển bền vững

Kon Kơ Tu là một lát cắt sinh động trong bức tranh đổi mới của thành phố Kon Tum. Với hơn 150 thôn, làng và tổ dân phố, thành phố đang từng ngày chuyển mình. Trong hơn một thập kỷ qua, chương trình xây dựng nông thôn mới đã đem lại nhiều kết quả tích cực. Tỉnh Kon Tum xác định du lịch là một trong những ngành kinh tế mũi nhọn giai đoạn 2020 - 2025 tầm nhìn đến năm 2030. Với định hướng đó, thành phố Kon Tum đang tập trung bảo tồn các làng đồng bào dân tộc thiểu số như Kon Kơ Tu, Kon Tum Kơ Pang, Kon Jơ Dri… vừa gìn giữ văn hóa truyền thống, vừa phát triển du lịch cộng đồng, góp phần định hình bản sắc đô thị Kon Tum trong tương lai.

Ông Nguyễn Xuân Biên - một du khách đến từ TP Hồ Chí Minh bày tỏ: “Với tôi, chuyến đi đến Kon Tum lần này là một hành trình đặc biệt - không chỉ bởi cảnh đẹp núi rừng Tây Nguyên hùng vĩ, mà còn vì tôi được đặt chân đến những ngôi làng trong lòng thành phố - nơi người Ba Na vẫn đang gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống giữa lòng thành phố hiện đại. Những ngôi làng ở đây mang hồn cốt Tây Nguyên; những ngôi nhà rông sừng sững giữa làng như một biểu tượng tự hào, không chỉ về kiến trúc mà còn về bản sắc. Những âm thanh cồng chiêng rộn rã, điệu múa xoang mềm mại, lời hát dân ca Ba Na ngân nga bên bếp lửa - tất cả như kéo tôi về một không gian văn hóa đầy linh thiêng và đậm chất cộng đồng”.

Giữa phố phường hiện đại, tiếng cồng chiêng vẫn ngân vang, những mái nhà sàn vẫn hiện diện, những người trẻ như A Kâm vẫn ngày ngày gìn giữ hồn làng bằng cả đam mê và trách nhiệm. Kon Tum không chỉ là nơi tụ hội của những con đường, mà còn là nơi lưu giữ và lan tỏa giá trị văn hóa bền lâu - từ những ngôi làng trong lòng thành phố.