Thực tế thách thức trong phát triển năng lượng tái tạo tại Việt Nam vẫn rất lớn. Dù có khoảng 6.000 MW điện gió ngoài khơi dự kiến vận hành vào năm 2030, nhưng nguy cơ chậm tiến độ đang hiện hữu. Với hơn 3.200 km bờ biển, Việt Nam sở hữu tiềm năng điện gió ngoài khơi 600 - 1.000 GW, tương đương gấp hàng chục lần nhu cầu điện hiện nay. Riêng vùng biển phía Nam đã tương đương tổng công suất của nhiều quốc gia cộng lại.
Thế nhưng đến nay, Việt Nam vẫn chưa vận hành được một MW điện gió ngoài khơi thương mại, dù điều kiện gió mạnh và ổn định quanh năm. Trong khi đó, chúng ta phải nhập tới 70% than và sắp tới là khí thiên nhiên hoá lỏng để phát điện.
Hơn 8 năm trước, một doanh nghiệp trong nước đã bắt đầu tiếp cận lĩnh vực điện gió ngoài khơi. Dù có kinh nghiệm xây dựng thủy điện và điện mặt trời, nhưng khi chuyển sang điện gió ngoài khơi, họ gặp hàng loạt vướng mắc: không có quy định về khảo sát, chưa có khung pháp lý về không gian biển, cũng chưa có cơ chế lựa chọn nhà đầu tư… khiến doanh nghiệp không biết bắt đầu từ đâu.
Ông Nguyễn Thanh Phương, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Thiết bị phụ tùng Sài Gòn, cho biết: “Khung pháp lý và chính sách dành riêng cho điện gió ngoài khơi vẫn còn thiếu và chưa đồng bộ. Việt Nam chưa có văn bản quy phạm pháp luật cụ thể nào điều chỉnh lĩnh vực này, mà chỉ được đề cập chung trong Quy hoạch điện VIII năm 2023".
Không chỉ doanh nghiệp trong nước gặp khó, nhiều nhà đầu tư quốc tế từng khảo sát tiềm năng gió ngoài khơi tại khu vực biển tỉnh Bình Thuận cũ (nay thuộc Lâm Đồng) cũng đã tạm dừng sau nhiều năm nghiên cứu. Dù có kinh nghiệm quốc tế và tiềm lực tài chính mạnh, họ vẫn không thể tiếp tục triển khai do thiếu hành lang pháp lý rõ ràng.
Ông Jonathan Cole, nguyên Tổng Giám đốc Tập đoàn Corio Generation, nhận định: "Chính phủ Việt Nam có thể xem xét thiết lập một số chính sách tiên phong, trong đó điều quan trọng là xây dựng khuôn khổ pháp lý về phân vùng, cấp phép phát triển điện gió ngoài khơi, đấu nối và bán điện vào hệ thống".
Ông Charles Lhermitte, Tổng Giám đốc vận hành Tập đoàn Qair Energy, cho biết: “Các doanh nghiệp nước ngoài phải đáp ứng từ an toàn hàng hải, bảo vệ môi trường đến kết nối hạ tầng, nhưng lại chưa có cơ quan đầu mối hướng dẫn cụ thể. Thiếu cơ chế bảo đảm quyền khảo sát dài hạn, thiếu cam kết về lộ trình triển khai".
Để tháo gỡ vướng mắc, Chính phủ đã trình Quốc hội gói cơ chế đặc thù cho điện gió ngoài khơi. Lần đầu tiên, một khung chính sách đầy đủ và mang tính vượt trội có thể được ban hành ngay tại kỳ họp này, tạo hành lang pháp lý để các dự án bước vào triển khai thực chất, hướng tới mục tiêu vận hành trước năm 2030.
Ông Hoàng Minh Hiếu, Ủy viên Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội, nhấn mạnh: "Dự thảo Nghị quyết lần này thể hiện rõ quyết tâm của Quốc hội trong việc tháo gỡ những nút thắt cho điện gió ngoài khơi — lĩnh vực được xem là nguồn năng lượng chiến lược của Việt Nam trong nhiều thập kỷ tới".
"Nghị quyết tạo ra khuôn khổ pháp lý đầy đủ, linh hoạt và có tính đột phá. Lần đầu tiên, những vấn đề mà doanh nghiệp và địa phương vướng mắc suốt nhiều năm — như cơ chế khảo sát vùng biển, xác định vị trí dự án, điểm gom công suất, hay lựa chọn nhà đầu tư có năng lực — được quy định rõ ràng" - Ông Hoàng Minh Hiếu, Ủy viên Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội cho biết thêm.
Khi các quyết sách được ban hành, điều quan trọng còn lại là tốc độ và sự quyết liệt trong triển khai. Chỉ khi đó, nguồn năng lượng từ gió biển mới có thể trở thành động lực thực sự, góp phần tạo bước bứt phá cho Việt Nam trong giai đoạn tới.
Bình luận (0)