Những yếu tố tác động kinh tế Mỹ
19h30 ngày 28/8 (giờ Việt Nam), dự kiến sẽ công bố lần 2 tăng trưởng kinh tế Mỹ quý II/2025. Con số công bố lần 1 cuối tháng 7 thì kinh tế Mỹ đã tăng trưởng 3%. Nhưng lần 2 này, Cục phân tích Kinh tế Mỹ sẽ tổng hợp nhiều dữ kiện hơn, để đưa ra một con số tăng trưởng sát với thực tế hơn. Đặc biệt, nếu nhìn vào những dữ liệu lần trước có thể thấy chi tiêu hộ gia đình và đầu tư tư nhân chỉ tăng có 1,2%, chậm lại so với quý trước đó, chứng tỏ người tiêu dùng nội địa Mỹ đang chi tiêu yếu hơn.
Khảo sát gần đây cho thấy, 88% số người tham gia cho rằng thuế quan sẽ làm tăng trưởng kinh tế chậm lại đáng kể hoặc vừa phải. Cũng 88% cho rằng thuế quan sẽ làm lạm phát trong nước tăng lên.
Và một điều nữa mà thị trường quan tâm đó chính là Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) sẽ làm gì với chính sách lãi suất trong những tuần tới và những tháng tới. Trong khi mới đây, Chủ tịch FED đã để ngỏ khả năng hạ lãi suất cơ bản.
Tại Hội nghị Jackson Hole vừa qua, phát biểu của ông Jerome Powell đã đề cập đầu tiên đến "Chính sách đang ở mức thắt chặt" rồi mới đến các yếu tố khác để FED có căn cứ điều chỉnh chính sách. Có thể hiểu rằng FED đang nhìn nhận chính sách thắt chặt thời gian qua đã được duy trì kiên định, thận trọng và cũng đến thời điểm để cân nhắc.
Vị Chủ tịch FED cũng đề cập thời điểm này năm ngoái là bước ngoặt cắt giảm mặt bằng lãi suất sau thời gian dài hơn 1 năm duy trì ở mức 5,25 - 5,5%. Quyết định này đưa ra khi lạm phát có dấu hiệu hạ nhiệt. FED có đủ căn cứ để điều chỉnh chính sách tiền tệ nhằm duy trì trạng thái cân bằng cho thị trường lao động.
Thế nhưng sức ép năm nay lại khác. FED cùng lúc đối mặt với 2 yếu tố: Rủi ro lạm phát gia tăng và thị trường lao động suy yếu. Tin tốt là tỷ lệ thất nghiệp của Mỹ vẫn ở mức thấp kỷ lục, doanh nghiệp không mấy quan tâm đến sa thải nhân viên. Nhưng họ lại không tuyển dụng thêm, khiến tăng trưởng việc làm theo tháng giảm mạnh, chỉ bằng 1/3 so với cùng kỳ năm ngoái. Về lâu dài thì đây chính là nguy cơ kéo giảm nhu cầu chi tiêu.
Còn về lạm phát, ảnh hưởng của thuế quan đối với giá tiêu dùng đã ngày càng rõ ràng. Câu hỏi đặt ra là ai sẽ gánh chi phí từ thuế quan? Việc tăng giá bán hàng đến tay người dân chỉ còn là vấn đề thời gian. Kết hợp cả 2 yếu tố này thì các chuyên gia kinh tế nhận định là nguy cơ stagflation - lạm phát kèm suy thoái đang hiện hữu.
Kinh tế Mỹ đang phải đối mặt với những thách thức mới
Cũng trong cuộc họp Jackson Hole, ông Jerome Powell đã nhận định về kinh tế Mỹ hiện đang phải đối mặt với những thách thức mới. Mức thuế cao hơn đáng kể giữa các đối tác thương mại của Mỹ đang định hình lại hệ thống thương mại toàn cầu. Từ quý II, kinh tế Mỹ có tín hiệu lạc quan nhờ doanh thu thuế quan tăng, thuâm hụt thương mại giảm.
Tờ Reuters trích dẫn thống kê của công ty dữ liệu tài chính FactSet cho thấy, biên lợi nhuận ròng của các doanh nghiệp thuộc nhóm S&P 500 đạt 12,8% trong quý II, vượt mức trung bình 5 năm. Thế nhưng, 7 ngành khác trong đó là ngành năng lượng và bất động sản, đã ghi nhận mức giảm so với cùng kỳ năm trước.
Rõ ràng chi phí thương mại tăng, hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ đắt hơn. Doanh nghiệp, chuỗi cung ứng đang phải chịu sức ép chi phí với chỉ số giá của nhà sản xuất PPI tháng 7 tăng đến 0,9%. Đây là mức tăng mạnh nhất theo tháng trong 3 năm qua.
Còn người dân phải thay đổi hành vi mua sắm trước các áp lực về giá cả. Báo cáo chỉ số giá tiêu dùng tại khu vực đô thị, giá thực phẩm tại nhà hàng tăng đến 3,9%. Còn thực phẩm tại nhà tăng 2,2% so với cùng kỳ năm ngoái. Cũng vì thế mà Chỉ số niềm tin tiêu dùng CCI tháng 8 giảm 1,3 điểm. Trong đó cả hai dữ liệu tình hình hiện tại và kỳ vọng đều suy yếu.
Đánh giá của người tiêu dùng về tình hình việc làm hiện tại đã giảm tháng thứ tám liên tiếp. Họ bi quan hơn về tình hình việc làm và bớt lạc quan về thu nhập trong tương lai.
Doanh nghiệp Mỹ chật vật với chi phí tăng cao
Trong bức tranh kinh tế Mỹ hiện nay, những tiếng nói lo ngại đang vang lên từ nhiều ngành nghề, từ công nghiệp nặng, sản xuất ô tô cho tới đồ uống, bán lẻ.
Các mức thuế quan mới của chính quyền Washington không chỉ làm gia tăng chi phí sản xuất, mà còn khiến các doanh nghiệp, đặc biệt là những doanh nghiệp nhỏ, phải vật lộn để tồn tại. Khi chi phí leo thang từ thép, nhôm đến từng lon bia hay món đồ chơi trẻ em, sức khoẻ của nền kinh tế Mỹ đang bị thử thách.
Tại Detroit - trái tim của ngành công nghiệp ô tô Mỹ - những tác động từ chính sách thuế quan được cảm nhận rõ nhất. Việc áp mức thuế nhập khẩu 35% đối với hàng hóa từ Canada không thuộc Hiệp định thương mại USMCA, đang khiến các hãng sản xuất ô tô rơi vào tình cảnh khó khăn.
Ông Glenn Stevens Jr - Giám đốc điều hành, Detroit Regional Chamber cho biết: "Mexico và Canada là hai đối tác thương mại lớn nhất của Michigan trong ngành ô tô, nên bất cứ thay đổi nào về thuế quan với họ đều tác động trực tiếp, thậm chí là quá lớn, tới nền kinh tế Michigan và ngành công nghiệp ô tô".
ÔNG Mike Duggan - Thị trưởng Detroit nói: "Áp thuế với Canada không khác gì áp thuế ngay lên Michigan. Và tôi cho rằng các mức thuế này gây thiệt hại trực tiếp cho bang Michigan".
Không chỉ các doanh nghiệp vừa và nhỏ, những tập đoàn như Ford, General Motors hay Stellantis cũng phải ghi nhận "hàng tỷ USD thiệt hại do tác động từ thuế quan" trong các báo cáo tài chính. Người tiêu dùng Mỹ vì thế có nguy cơ phải trả giá cao hơn cho mỗi chiếc xe.
Nếu ngành ô tô là biểu tượng công nghiệp Mỹ, thì ngành sản xuất tại châu Âu cũng đang dõi theo sát sao các động thái này. Công ty WIWA tại Đức, chuyên sản xuất công nghệ sơn phủ, vốn phụ thuộc lớn vào thị trường Bắc Mỹ, bày tỏ lo ngại sâu sắc.
Ông Malte Weber - Quản lý, WIWA Đức cho biết: "Các mức thuế mà phía Mỹ đưa ra chắc chắn sẽ gây tác động khổng lồ đến hoạt động kinh doanh của chúng tôi tại Mỹ. Nó sẽ thay đổi hoàn toàn vị thế của chúng tôi tại thị trường này".
Bên cạnh lĩnh vực công nghiệp nặng, ngành nấu bia thủ công - vốn mang tính biểu tượng trong văn hoá tiêu dùng Mỹ - cũng đang gánh chịu sức ép lớn.
Ông Dan Justesen - Chủ tịch, Utepils Brewing (Minneapolis) cho hay: "Khi hỏi điều gì đang bị ảnh hưởng, thì thực sự là mọi thứ để tạo nên một ly bia đều bị tác động từ lon nhôm, nhãn dán, đến hoa bia, mạch nha và men".
Với việc nguyên liệu chính phải nhập khẩu từ Đức hay CH Czech, giá thành mỗi ly bia đang đội lên, đe doạ sự tồn tại của nhiều xưởng sản xuất nhỏ vốn chỉ trụ vững nhờ khách hàng địa phương.
Và ở thành phố New York, Mỹ, một cửa hàng đồ chơi gắn bó hơn bốn thập kỷ với cộng đồng nay buộc phải đóng cửa.
"Amazon và mua sắm trực tuyến đã lấn át, chúng tôi không thể cạnh tranh nổi và rồi tình hình chính trị cùng các mức thuế quan chính là cú đánh cuối cùng. Đó là cú sốc quyết định, buộc chúng tôi phải đóng cửa", bà Jennifer Bergman - Chủ cửa hàng West Side Kids, New York chia sẻ.
Bà Bergman cũng cho biết, trong khi các tập đoàn lớn như Walmart hay Target có thể dự trữ hàng để tránh thuế, những cửa hàng nhỏ như của bà không có khả năng chống chịu, khiến chi phí đội lên không thể gánh nổi.
Từ ngành công nghiệp nặng cho đến bán lẻ, những lo ngại về sức khoẻ của nền kinh tế Mỹ đang ngày càng rõ ràng. Thuế quan không chỉ là con số trong các thoả thuận thương mại, mà đã trở thành gánh nặng trực tiếp lên người sản xuất, người tiêu dùng và cả cộng đồng doanh nghiệp nhỏ vốn là xương sống của nền kinh tế.
Bình luận (0)