Khủng hoảng khí hậu làm tăng tần suất cháy rừng do sét đánh

(Ảnh: AFP/Getty Images)

Điều này có thể gây ra hiệu ứng dây chuyền và làm ảnh hưởng trầm trọng hơn đối với sự an toàn công cộng cũng như sức khỏe cộng đồng - theo các chuyên gia và kết quả nghiên cứu mới.

Các vụ cháy rừng do sét đánh thường bùng phát ở những khu vực xa xôi hơn và do đó thường lan rộng thành các đám cháy lớn hơn so với các đám cháy rừng do con người gây ra. Điều đó có nghĩa là xu hướng cháy rừng do sét đánh nhiều hơn có thể cũng khiến cháy rừng trở nên nguy hiểm hơn. Theo đó, cháy rừng loại này tạo ra nhiều khói cháy rừng hơn, góp phần làm gia tăng các vấn đề về chất lượng không khí từ khu vực này sang khu vực khác, đặc biệt là trong vài năm qua.

Trong 40 năm qua, dông bão và các điều kiện thời tiết khác thuận lợi cho sét đánh đã xảy ra thường xuyên hơn ở nhiều khu vực miền Tây nước Mỹ - bao gồm phía Tây Washington, phía Tây Oregon, thung lũng Trung tâm California và các vùng cao hơn trên khắp dãy núi Rocky.

Xu hướng này không chỉ xảy ra ở Mỹ. Mùa cháy rừng năm nay được ghi nhận là tồi tệ nhất trong lịch sử châu Âu, một phần do các vụ cháy rừng do sét đánh ở Tây Ban Nha gây ra. Tại Canada, các đám cháy lớn trong năm nay đã thiêu rụi hơn 200% diện tích rừng so với mức thông thường. Phần lớn trong số này là do sét đánh.

Mặc dù xu hướng cháy rừng ngày càng trầm trọng đã được ghi nhận rõ ràng, hầu hết các mô hình khí hậu vẫn còn quá thô sơ để giải quyết mối liên hệ giữa sét và cháy rừng sẽ thay đổi như thế nào khi cuộc khủng hoảng khí hậu ngày càng trầm trọng.

Một nghiên cứu mới được công bố vào tuần trước là nghiên cứu đầu tiên sử dụng các kỹ thuật học máy để giải quyết vấn đề này. Nghiên cứu mới đồng thời xem xét những thay đổi trong tương lai về tần suất sét đánh và những thay đổi của các biến số thời tiết như nhiệt độ không khí, độ ẩm, gió và độ ẩm đất - những yếu tố có thể dự đoán khả năng cháy lan.

Hậu quả của việc ngày càng có nhiều vụ cháy rừng do sét xảy ra là rất đáng lo ngại. Trong khoảng 15 năm gần đây, khói cháy rừng đã khiến khoảng 1.000 người ở Mỹ tử vong mỗi năm. Thực trạng gia tăng các vụ cháy rừng do sét gây ra có thể khiến vấn nạn khói bụi ở Mỹ cướp đi sinh mạng của hơn 20.000 người mỗi năm vào giữa thế kỷ này.

Ngoài việc gia tăng nguy cơ cháy rừng, nghiên cứu phát hiện ra rằng tác động lớn nhất từ sự gia tăng dự kiến của dông bão và sét đánh ở một số khu vực phía Tây có thể là sự gia tăng lũ quét và lở đất, đặc biệt là ở những khu vực vừa bị cháy. Khói từ các vụ cháy do sét gây ra cũng có thể bao phủ các sông băng ở Canada, Greenland và châu Âu bằng các hạt đen, khiến chúng tan chảy nhanh hơn.

Cháy rừng do sét gây ra cũng có xu hướng làm giảm năng lực ứng phó khẩn cấp đối với các khu vực đô thị.