Hộp sọ người cổ đại ở Trung Quốc có thể làm thay đổi dòng thời gian tiến hóa của loài người

Hộp sọ chưa được phục dựng được lưu giữ tại Bảo tàng Tỉnh Hồ Bắc (Ảnh: Wikimedia Commons (CC0)

Hộp sọ người cổ đại này bị biến dạng nghiêm trọng trong quá trình hóa thạch, đến mức khó có thể đánh giá được tầm quan trọng của nó. Một phân tích mới đây cho thấy hộp sọ này thuộc về một nhánh sớm của một dòng gần với loài người chúng ta. Phát hiện này có thể làm thay đổi hiểu biết về cách thức tiến hóa của loài người diễn ra trong khoảng 1 triệu năm qua.

Các nhà nghiên cứu đã sử dụng kỹ thuật quét và tái tạo kỹ thuật số tinh vi để xác định hình dạng ban đầu của hộp sọ - có niên đại từ 940.000 đến 1,1 triệu năm, và so sánh nó với hơn 100 hóa thạch người khác. Họ cho biết đây dường như là thành viên lâu đời nhất được biết đến của một dòng tiến hóa bao gồm người Denisova bí ẩn - những người sau này đã lang thang khắp châu Á và giao phối với loài Homo sapiens (người hiện đại về mặt giải phẫu).

Theo nhà cổ nhân chủng học Ni Xijun (Đại học Fudan và Viện Cổ sinh vật học và Cổ nhân chủng học Động vật có xương sống, Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc) - người đứng đầu nghiên cứu, hộp sọ có tên gọi là Yunxian 2 dường như là của một người đàn ông khoảng 30 đến 40 tuổi.

Các loài trong dòng tiến hóa của loài người được gọi là hominin. Hộp sọ này trước đây được phân loại tạm thời là thuộc loài hominin Homo erectus - có tỷ lệ cơ thể giống với chúng ta nhưng kích thước não nhỏ hơn và các đặc điểm khuôn mặt khác biệt. Các nhà nghiên cứu cho biết phân tích mới cho thấy hộp sọ này có những đặc điểm cho thấy nó không phải là Homo erectus.

"Nó có hộp sọ dài, thấp và trán lõm phía sau một gờ trán cao, nhưng kích thước não ước tính là lớn nhất từ trước đến nay đối với bất kỳ hominin nào ở độ tuổi đó. Khuôn mặt to nhưng có xương gò má phẳng và hướng về phía trước, cùng một chiếc mũi lớn với sống mũi nhô ra, nhưng không có phần giữa mặt nổi bật như chúng ta thấy ở người Neanderthal" - nhà nhân chủng học và là đồng tác giả nghiên cứu Chris Stringer thuộc Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên ở London cho biết.

Hộp sọ đã bị nát một phần. Hình dạng hộp sọ bị biến dạng do áp lực và chuyển động trên mặt đất trong nhiều năm trong và sau quá trình hóa thạch.

Các nhà nghiên cứu đã xếp hộp sọ này vào một dòng hominin tập trung ở châu Á - bao gồm loài Homo longi, được biết đến từ các hóa thạch, bao gồm một hộp sọ được phát hiện gần thành phố Cáp Nhĩ Tân, Trung Quốc, cũng như người Denisova.

Hộp sọ có những đặc điểm chung với các thành viên khác của dòng này - chẳng hạn như vòm miệng rộng và đồ sộ, xương gò má phẳng và thấp, vùng mở rộng ở phía sau đầu và một số đặc điểm của vùng tai.

Sự tồn tại của người Denisova vẫn chưa được biết đến cho đến khi các nhà nghiên cứu công bố phát hiện hài cốt của họ trong hang động Denisova ở Siberia vào năm 2010, với các hóa thạch sau đó được khai quật ở một số nơi khác tại châu Á. Cả người Denisova và người Neanderthal đều trải qua những tương tác đáng kể với người Homo sapiens - bao gồm cả việc giao phối - trước khi biến mất ngay sau đó vì những lý do chưa được hiểu rõ. Do sự giao phối cổ xưa, nhiều người ngày nay ở châu Á và một số nơi khác mang DNA của người Denisova.

Những phát hiện này có thể thay đổi hiểu biết về hành trình tiến hóa của loài người trong khoảng 1 triệu năm qua, liên quan đến các thành viên của chi Homo - một nhóm các loài có họ hàng gần được gọi là Homo.