Hội nhóm công khai “nhận làm hàng giả”: Doanh nghiệp thời trang lao đao

Vừa tung sản phẩm mới đã bị nhái

Ông Nguyễn Hữu Tú, đại diện thương hiệu thời trang nội địa SBHN, cho biết thương hiệu của ông đang đối mặt nạn cá nhân, hội nhóm lập các hội kín hoặc công khai ngang nhiên nhận sản xuất các mẫu mã mới, bán chạy của đơn vị với giá rất rẻ. "Chỉ cần doanh nghiệp công bố bộ sưu tập mới, các tài khoản này lập tức đăng bài "nhận làm theo hình", chào giá thấp, giao nhanh", ông Tú nói. Theo doanh nghiệp, vấn nạn này khiến họ tồn kho hàng chục tỷ đồng, chi phí R&D và marketing đội lên còn khách hàng hoài nghi vì thấy nơi khác bán rẻ hơn rất nhiều.

Theo dõi trên các nền tảng mạng xã hội, công ty phát hiện gần chục nhóm với hàng trăm hoặc hàng nghìn người theo dõi công khai nhận sản xuất kinh doanh các mẫu mã thời trang của họ như: minhtrangfashiondesign, thuynguyen888666, palido.vn…. Tham gia vào một nhóm zalo có tên "ThuynguyenVip5" với gần 300 thành viên, các nhân viên phát hiện nhiều sản phẩm mới của họ vừa tung ra đã được sao chép, nhận sản xuất với giá bằng 30% giá công ty phân phối, nhận được sự quan tâm của các thành viên trong cộng đồng này.

Hàng nhái tràn lan, công khai làm giả và sao chép tinh vi là vấn nạn mà nhiều doanh nghiệp thời trang trong nước như SBHN đang phải đối diện.

Để bảo vệ thương hiệu, doanh nghiệp đã áp dụng các biện pháp như đăng ký bảo hộ (trong khả năng có thể), sử dụng kênh phân phối truyền thống để tạo độ tin cậy, đồng thời minh bạch thông tin qua truyền thông và kêu gọi cộng đồng tố cáo hành vi giả mạo. Tuy nhiên, với sự liều lĩnh của cá nhân vi phạm và cơ chế pháp lý lỏng lẻo, doanh nghiệp vẫn gặp nhiều khó khăn trong việc bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ và nhiều lần từ bỏ theo đuổi pháp lý kéo dài với các hội nhóm làm hàng giả, nhái.

Gian nan bảo hộ mẫu trong ngành thời trang

Theo luật sư Trương Thị Dạ Thảo - Văn phòng Luật sư Phan Law Vietnam, doanh nghiệp thời trang thường gặp vướng mắc lớn trong việc bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ, đặc biệt là mẫu mã sản phẩm do mất tính mới khi công bố mẫu rồi mới đăng ký, dẫn tới mẫu không đủ điều kiện bảo hộ. Bên cạnh đó, các sản phẩm thời trang thường theo trend nên tính sáng tạo mờ nhạt, dễ bị từ chối bảo hộ. Thủ tục đăng ký rườm rà, tốn thời gian, chi phí cao trong khi vòng đời mẫu thời trang ngắn, theo mùa.

Ngoài ra, theo ông Tú, hầu hết các mặt hàng thời trang hiện nay đều chọn xu hướng phân phối trên nền tảng thương mại điện tử hoặc mạng xã hội. Tuy nhiên mức độ gắn kết của các doanh nghiệp với các nền tảng lỏng lẻo dẫn đến phối hợp xử lý khi có vi phạm hiệu quả không cao, doanh nghiệp thường ít được phản hồi khi khiếu nại, yêu cầu nền tảng phối hợp xử lý.

Vấn nạn công khai nhận sản xuất hàng giả, nhái trên mạng xã hội đang là thách thức với các doanh nghiệp chân chính và nhà quản lý. Từ đầu năm đến nay, cả nước xử lý hơn 50.700 vụ buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, thu nộp ngân sách hơn 6.500 tỷ đồng, khởi tố gần 1.900 vụ/3.235 bị can. Trong đợt cao điểm 15/5–15/6/2025 đã có 10.437 vụ vị xử lý với 1.631 vụ là hàng giả/xâm phạm sở hữu trí tuệ. Những con số này cho thấy thực thi đang tăng nhiệt, nhưng độ phức tạp và tốc độ sinh sôi của vi phạm trên môi trường số vẫn gây khó cho doanh nghiệp thời trang – nhóm có vòng đời sản phẩm ngắn và phụ thuộc tốc độ ra mẫu.

Luật sư Dạ Thảo gợi ý lộ trình thực tế cho doanh nghiệp thời trang, đặc biệt là nhóm SME cần nộp đơn kiểu dáng công nghiệp để giữ tính mới trước khi công bố mẫu; nếu đã lỡ công bố, tận dụng "cửa sổ 6 tháng" theo Luật SHTT để nộp đơn khẩn cấp. Trường hợp chưa kịp công bố đã bị vi phạm, doanh nghiệp cần thu thập các bằng chứng để chứng minh quá trình sáng tạo, như bản vẽ phác thảo, bản thiết kế gốc, mẫu thử; ngày, giờ đăng tải, công bố trên mạng xã hội hoặc website,…Đồng thời, kiên trì tố cáo hành vi cạnh tranh không lành mạnh được quy định trong Luật Sở hữu trí tuệ.

Về phía doanh nghiệp, ông Tú kiến nghị quy trình tiếp nhận – xử lý phản ánh phải rõ ràng, nhanh, tăng phối hợp ngân hàng – nền tảng – quản lý thị trường – công an; đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức về tôn trọng quyền SHTT; cập nhật pháp luật theo hướng đơn giản hóa thủ tục, rút ngắn thời gian cấp văn bằng – đặc biệt với ngành đổi mẫu nhanh.