Hệ thống y tế châu Âu "căng mình" trong mùa hè khắc nghiệt

(Ảnh: Getty Images)

Từ bán đảo Iberia đến vùng Bắc Hải, mùa hè 2025 ghi dấu một chuỗi nắng nóng kéo dài và gay gắt bậc nhất trong nhiều năm qua. Nhiệt độ ngoài trời tại Tây Ban Nha, Pháp, Italy… liên tục vượt ngưỡng 40 - 46^oC khiến cháy rừng lan rộng, cảnh báo sức khỏe được kích hoạt trên diện rộng, kéo theo áp lực tăng vọt lên hệ thống cấp cứu, dịch vụ y tế công cộng và mạng lưới chăm sóc xã hội. Trong bối cảnh đó, các "kế hoạch hành động sức khỏe ứng phó nắng nóng" (Heat-Health Action Plans - HHAPs) của Văn phòng Khu vực châu Âu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO/Europe) trở thành "xương sống" cho mọi phản ứng ở cấp quốc gia và địa phương.

Tại Vương quốc Anh, mùa hè 2025 đã ghi nhận nhiều đợt nắng nóng cực đoan liên tiếp. Cơ quan An ninh Y tế Anh (UKHSA) cùng Met Office nhiều lần phát cảnh báo sức khỏe cấp vàng (amber - mức cho thấy nguy cơ tác động đáng kể đến sức khỏe và đời sống) cho phần lớn nước Anh, kêu gọi các cơ sở y tế kích hoạt phản ứng "thời tiết nóng tăng cường", chuẩn bị cho nhu cầu khám cấp cứu tăng và rủi ro tử vong ở nhóm dễ tổn thương. Các cảnh báo cập nhật trong khoảng thời gian từ ngày 11 - 13/8/2025 cho thấy sức ép đáng kể lên hệ thống y tế và chăm sóc xã hội, từ bệnh viện đến dịch vụ tại nhà.

Trong khi đó, Pháp cũng triển khai kế hoạch chống nắng nóng ở quy mô quốc gia trong giai đoạn từ ngày 1/6 - 15/9/2025 với bộ công cụ giám sát sức khỏe theo thời gian gần thực: từ iCanicule (tổng hợp ca say nắng, mất nước, hạ natri máu) đến các bản tin "Canicule & Santé" hàng tuần. Bản tin ngày 25/6/2025 đã ghi nhận sự gia tăng đáng kể các lượt tìm đến cấp cứu trong đợt cảnh báo bắt đầu từ ngày 20/6 - 13/8/2025.

Tại Italy, khi nhiệt độ vượt 40^oC và các thành phố lớn phát cảnh báo đỏ, số ca nhập viện cấp cứu ở một số khu vực tăng từ 15 - 20% so với bình thường, chủ yếu là người cao tuổi với biểu hiện mất nước và suy kiệt do nắng nóng. Các thước đo này buộc bệnh viện phải mở rộng khu quan sát ngắn ngày, tăng dự trữ dịch truyền và thiết bị làm mát tại Khoa Cấp cứu.

Hy Lạp cũng ban hành loạt biện pháp khẩn cấp trong tháng 7 vừa qua như: tạm dừng lao động ngoài trời từ 12h - 17h, mở không gian công cộng có máy lạnh và khuyến khích làm việc từ xa ở vùng dự báo vượt 40 - 43^oC. Các bước đi này nhằm giảm số ca bệnh nghề nghiệp do sốc nhiệt và ngăn các đợt "dồn toa" vào hệ thống cấp cứu khi nắng nóng đạt đỉnh.

Ở Tây Ban Nha, đợt nóng kéo dài 10 ngày, lên tới 46^oC trùng với cao điểm cháy rừng khiến nhà chức trách phải sơ tán hàng nghìn người. Khói mù và hạt mịn từ cháy rừng thường đã làm tăng thêm số ca nhập viện vì bệnh hô hấp - tim mạch. Các cơ sở y tế được khuyến nghị thiết lập "phòng mát" tạm thời tại khu cấp cứu, tăng cường theo dõi điện giải và chức năng thận đối với bệnh nhân nguy cơ cao.

Trên bình diện khu vực, WHO/Europe nhấn mạnh HHAPs là công cụ quyết định giúp giảm tử vong và phòng ngừa quá tải bệnh viện trong các đợt nóng, bao gồm việc xác định ngưỡng kích hoạt dựa trên cảnh báo khí tượng; phân công rõ trách nhiệm giữa khí tượng, y tế, phúc lợi, điện lực; lập kịch bản vận hành điểm làm mát; chuẩn chẩn đoán - điều trị say nắng; và truyền thông rủi ro đối với nhóm dễ bị tổn thương.