Hà Nội hướng tới mục tiêu “Xây dựng môi trường xanh, sạch, đáng sống vào năm 2030”

Các giải pháp xử lý rác thải và ô nhiễm không khí đang được TP Hà Nội triển khai đồng bộ.

Mỗi ngày, trên địa bàn Thủ đô phát sinh khoảng 7.600 tấn chất thải rắn sinh hoạt, cùng hàng nghìn tấn chất thải xây dựng, công nghiệp, y tế, phân bùn bể phốt và bùn thải thoát nước. Dự báo đến năm 2030, lượng rác sinh hoạt có thể vượt 11.000 tấn/ngày, kéo theo áp lực lớn lên hệ thống thu gom, vận chuyển và xử lý. Nếu không thay đổi tư duy và mô hình quản lý, nguy cơ quá tải, ô nhiễm và suy giảm chất lượng sống của người dân là điều khó tránh khỏi.

Nhận diện rõ vấn đề, Hà Nội đang chuyển mạnh từ chôn lấp sang xử lý hiện đại, ưu tiên công nghệ đốt rác phát điện và tái chế. Hai nhà máy điện rác Sóc Sơn và Seraphin đi vào vận hành ổn định đã xử lý khoảng 6.250 tấn/ngày, góp phần đưa tỷ lệ chôn lấp trực tiếp xuống dưới 20% trong năm 2025. Thành phố đặt mục tiêu tiếp tục giảm tỷ lệ này xuống dưới 10% vào năm 2030, tiến tới xử lý gần như toàn bộ lượng rác phát sinh bằng công nghệ hiện đại, đồng thời tận dụng tro xỉ vào sản xuất vật liệu xây dựng, tạo chu trình tuần hoàn trong quản lý chất thải.

Thành phố cũng xúc tiến nhiều dự án xử lý mới tại Châu Can, Núi Thoong, cùng các khu xử lý bùn thải và dự án PPP đốt rác phát điện phía Bắc Nam Sơn. Với chất thải xây dựng, Hà Nội đang hoàn thiện hệ thống điểm tập kết, nghiền tái chế để giảm tình trạng đổ trộm, lãng phí tài nguyên và gây ô nhiễm cảnh quan.

Một bước chuyển mang tính nền tảng trong năm 2025 là phân cấp toàn diện công tác thu gom, vận chuyển rác sinh hoạt và duy trì vệ sinh môi trường cho cấp xã, phường. Từ tháng 12/2025, 126/126 xã, phường đã tiếp nhận nguyên trạng nhiệm vụ từ cấp huyện. Sở Nông nghiệp và Môi trường đóng vai trò điều phối, hướng dẫn quy trình, tách khối lượng các hợp đồng hiện hữu theo địa bàn, đồng thời ban hành hướng dẫn để các đơn vị cấp xã chủ động lập hồ sơ mời thầu từ ngày 1/1/2026. Cùng với phân cấp, thành phố đã ban hành hệ số điều chỉnh tăng lương cho công nhân môi trường, đồng thời hoàn thiện giá dịch vụ, định mức kỹ thuật, bảo đảm cả nguồn lực và cơ chế để nâng chất lượng vệ sinh đô thị.

Ở bình diện rộng hơn, Hà Nội không chỉ tập trung vào rác thải mà còn triển khai các giải pháp căn cơ nhằm cải thiện chất lượng không khí – lĩnh vực tác động trực tiếp đến sức khỏe người dân. Kết quả quan trắc cho thấy Thủ đô vẫn ghi nhận nhiều ngày chất lượng không khí ở mức kém, đặc biệt trong điều kiện thời tiết bất lợi như độ ẩm cao, ít mưa, lặng gió. Các nguồn phát thải chính đến từ giao thông, xây dựng, công nghiệp, đốt rác, đốt rơm rạ và các hoạt động dân sinh.

Để khắc phục tình trạng này, Thành phố đã ban hành Kế hoạch quản lý chất lượng không khí đến 2030, định hướng 2035; đồng thời điều chỉnh Nghị quyết về vùng phát thải thấp để phù hợp với Luật Thủ đô và Kế hoạch hành động quốc gia giai đoạn 2026 – 2030. Lộ trình cụ thể đã được xác lập: thí điểm vùng phát thải thấp trong vành đai 1 từ 1/7/2026; mở rộng đến vành đai 2 vào năm 2028 và đến vành đai 3 vào năm 2030. Đây là bước đi mang tính cấu trúc, yêu cầu đồng bộ về hạ tầng và phương tiện.

Cùng với đó, thành phố tăng tốc chuẩn bị hạ tầng giao thông xanh: phát triển mạng lưới buýt điện, trạm sạc, bố trí quỹ đất cho bãi đỗ và điểm trung chuyển, giúp người dân dễ dàng tiếp cận phương tiện thân thiện môi trường. Đây là điều kiện tiên quyết để chính sách hạn chế xe cá nhân trong vùng phát thải thấp đi vào thực tiễn mà không tạo áp lực cho nhu cầu đi lại.

Nhiều nhiệm vụ trọng tâm khác đang được Sở Nông nghiệp và Môi trường phối hợp triển khai: xây dựng mạng lưới quan trắc không khí – nước mặt tự động; hoàn thiện cơ sở dữ liệu môi trường kết nối với hệ thống quốc gia; ứng dụng công nghệ thông tin và trí tuệ nhân tạo trong giám sát nguồn thải và kiểm soát đốt rơm rạ; tăng cường thanh tra, kiểm tra các cơ sở sản xuất, công trường xây dựng. Đặc biệt, chính quyền xã, phường được giao trách nhiệm trực tiếp phát hiện và xử lý hành vi gây ô nhiễm, khép kín vòng kiểm soát từ cấp thành phố đến cơ sở.

Song hành với giải pháp kỹ thuật và thể chế, công tác truyền thông – vận động được xác định là yếu tố then chốt. Tuần lễ môi trường được phát động từ tháng 12, khuyến khích người dân giữ gìn vệ sinh nơi công cộng, phân loại rác tại nguồn, không đốt rác và hạn chế đốt rơm rạ. Các chương trình truyền thông về giao thông xanh, bảo vệ môi trường không khí và thích ứng biến đổi khí hậu sẽ được triển khai sâu rộng, gắn với vai trò của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị – xã hội.

Từ những quyết sách tầm chiến lược đến hành động cụ thể ở từng địa bàn, Hà Nội đang bước vào giai đoạn chuyển đổi mạnh mẽ trong quản lý môi trường, với Sở Nông nghiệp và Môi trường giữ vai trò nòng cốt tham mưu, điều phối. Dù còn nhiều thách thức phía trước, nhưng với sự vào cuộc rộng khắp của hệ thống chính trị và sự đồng lòng của người dân, mục tiêu xây dựng Thủ đô xanh, sạch, đáng sống đến năm 2030 hoàn toàn có thể trở thành hiện thực.

Trang thông tin có sự phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội.