Đưa công nghệ số đến từng bản làng biên giới

Cán bộ Đồn Biên phòng Thu Lũm hướng dẫn người dân sử dụng điện thoại thông minh để cài đặt, trải nghiệm ứng dụng số. Ảnh: Nguyễn Quân

Phong trào "Bình dân học vụ số" ở Lai Châu đang góp phần thu hẹp khoảng cách số, biến công nghệ trở thành nhịp cầu nối đồng bào biên giới với thời đại mới, khẳng định vai trò tiên phong của Bộ đội Biên phòng trong công cuộc chuyển đổi số quốc gia.

Ngay sau khi Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng (BĐBP) tỉnh Lai Châu phát động phong trào "Bình dân học vụ số", gắn với tập huấn kỹ năng chuyển đổi số cho cán bộ, chiến sĩ, Đồn Biên phòng Thu Lũm đã nhanh chóng cụ thể hóa bằng những việc làm thiết thực. Với tinh thần chủ động, sáng tạo, đơn vị tổ chức hội nghị, mở lớp tập huấn, trang bị kiến thức và kỹ năng số cơ bản lẫn nâng cao. Đây không chỉ là giải pháp để nâng cao chất lượng quản lý, bảo vệ biên giới, mà còn là cách để chuyển đổi số lan tỏa thành phong trào trong nhân dân.

Các buổi tập huấn được xây dựng khoa học, sát thực tiễn, tập trung vào những tiện ích số và công nghệ mới. Đặc biệt, cán bộ, chiến sĩ còn thực hành ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) như ChatGPT, Text-to-Speech cùng nhiều công cụ thiết thực khác trong quản lý hồ sơ, tuyên truyền, xử lý nghiệp vụ. Nhờ đó, năng lực chuyên môn và hiệu quả công tác được nâng cao, tạo tiền đề để việc bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia ngày càng hiện đại và chủ động.

Từ "bình dân học vụ" đến tri thức số

Không dừng lại ở việc huấn luyện nội bộ, Đồn Biên phòng Thu Lũm xác định rõ mục tiêu: phổ cập tri thức số đến từng bản, từng hộ dân. Bởi chuyển đổi số chỉ thực sự thành công khi người dân – chủ thể quan trọng nhất – tiếp cận, hiểu và làm chủ công nghệ.

Chị Sừng Hà Na, người dân bản Gò Khà, chia sẻ: "Vừa qua, tôi được cán bộ đồn biên phòng tuyên truyền về chuyển đổi số. Nhờ vậy, nhận thức của bà con chúng tôi đã nâng lên, thấy rõ lợi ích khi sử dụng công nghệ trong cuộc sống hằng ngày."

Để tri thức số không bị bỏ lại trên giấy tờ, những người lính quân hàm xanh đã "vượt nắng, thắng mưa", đến từng bản, gõ từng nhà. Hình ảnh bộ đội và đoàn viên thanh niên cặm cụi cài đặt ứng dụng, hướng dẫn bà con sử dụng định danh điện tử VNeID, giải thích cách tiếp cận công cụ AI, hay giới thiệu "Hòm thư điện tử ẩn danh" để tố giác tội phạm, quét mã QR trong quản lý xuất nhập cảnh… đã trở thành minh chứng sinh động cho tinh thần tận tụy, hết lòng vì nhân dân.

Ông Phùng Xú Cà, cũng ở bản Gò Khà, xúc động nói: "Bà con đi làm nương suốt ngày, cán bộ biên phòng đã phải xuống tận bản vào buổi tối để vận động, tuyên truyền. Nhờ vậy, chúng tôi dễ hiểu, dễ nhớ hơn về phong trào bình dân học vụ số và thấy được lợi ích thiết thực của công nghệ."

Không chỉ người lớn tuổi, nhiều bạn trẻ nơi biên giới cũng bắt đầu quan tâm đến công nghệ. Một học sinh trung học ở Thu Lũm chia sẻ mong muốn được học cách dùng AI để tra cứu tài liệu học tập, rèn luyện ngoại ngữ và thậm chí thử quảng bá nông sản của gia đình trên mạng. "Chúng em hy vọng có thêm lớp học dành cho thanh niên để biết cách ứng dụng công nghệ vào học hành và khởi nghiệp," em bày tỏ. Đây là tín hiệu tích cực, cho thấy chuyển đổi số không chỉ là câu chuyện của thế hệ trước, mà còn mở ra cơ hội cho thế hệ mới ở biên cương.

Vượt rào cản, gieo mầm tri thức số

Trên thực tế, quá trình triển khai phong trào "Bình dân học vụ số" tại Thu Lũm còn không ít thách thức. Địa bàn rộng, đồi núi hiểm trở, dân cư thưa thớt, giao thông khó khăn; tỷ lệ hộ nghèo cao; nhiều hộ chưa đủ điều kiện sắm điện thoại thông minh; một số bản xa còn chưa có sóng 4G… Tất cả trở thành rào cản trực tiếp trong việc tiếp cận công nghệ.

Thiếu tá Tẩn Lở Tông, Chính trị viên phó Đồn Biên phòng Thu Lũm, thẳng thắn cho biết: "Chúng tôi đã xây dựng kế hoạch cụ thể, tuyên truyền đến bà con bằng nhiều hình thức trực quan, dễ hiểu. Phương châm là 'mưa dầm thấm lâu', kiên trì, tận tình để thay đổi thói quen, nâng cao nhận thức của nhân dân."

Nhờ cách làm ấy, phong trào bước đầu đạt kết quả rõ nét. Nhiều hộ gia đình đã biết sử dụng điện thoại thông minh để định danh điện tử, liên lạc trực tuyến với chính quyền, tìm kiếm thông tin phục vụ sản xuất và đời sống. Một số hộ mạnh dạn đưa sản phẩm nông nghiệp lên mạng, kết nối thị trường. Từ chỗ xa lạ, công nghệ đang trở thành công cụ quen thuộc, giúp bà con biên giới mở rộng không gian sinh kế.

Quan trọng hơn, phong trào đã góp phần thắt chặt tình quân – dân, làm sáng rõ "lá chắn lòng dân" nơi phên dậu. Sự tin cậy dành cho cán bộ, chiến sĩ biên phòng được củng cố, tạo nền vững chắc để triển khai hiệu quả các chủ trương, chính sách.

Từ tri thức số đến sức mạnh quốc gia

Có thể khẳng định, "Bình dân học vụ số" do Đồn Biên phòng Thu Lũm khởi xướng đang đi đúng hướng. Phong trào vừa đem lại lợi ích trực tiếp cho người dân, vừa cụ thể hóa những chủ trương lớn như Đề án 06 của Thủ tướng về phát triển dữ liệu dân cư, định danh điện tử, và Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Ý nghĩa lớn hơn là phong trào đã khơi dậy tinh thần tự học, tự rèn, biến "cái khó" thành "cái khôn" nơi biên giới. Từng bước, khoảng cách số giữa miền núi – miền xuôi, giữa thành thị – nông thôn đang được thu hẹp. Nhờ vậy, xã Thu Lũm nói riêng và Lai Châu nói chung có thêm động lực phát triển, hội nhập.

"Bình dân học vụ số" không chỉ dừng ở phổ cập kỹ năng, mà còn mang tính biểu tượng: một minh chứng sinh động cho quyết tâm của Đảng, Nhà nước và lực lượng Bộ đội Biên phòng trong việc đưa công nghệ đến với từng người dân, bảo đảm không ai bị bỏ lại phía sau. Đó chính là cách mà một phong trào bình dị nơi biên cương có thể góp phần tạo nên sức mạnh quốc gia trong kỷ nguyên số.