Việt Nam nằm trong nhóm các quốc gia có mức độ đa dạng sinh học hàng đầu thế giới, đặc biệt phong phú về các loài bò sát và lưỡng cư, với nhiều loài đặc hữu chưa từng được ghi nhận ở bất kỳ nơi nào khác.
Chính vì vậy, loại hình du lịch xem bò sát và lưỡng cư ban đêm (hay còn gọi là herping) đã phát triển tại Việt Nam trong những năm gần đây. Hoạt động mới mẻ này không chỉ mang đến trải nghiệm độc đáo cho du khách mà còn mở ra hướng phát triển bền vững cho du lịch sinh thái ở các vùng rừng núi.
Anh Benjamin McShane (bên phải, quốc tịch New Zealand) mang trong mình tình yêu đặc biệt dành cho loài rắn. Từng đặt chân làm việc tại hơn 35 quốc gia, anh Benjamin luôn đăng ký tham gia các chuyến herping tại các quốc gia anh ghé thăm nhằm tìm kiếm những loài rắn độc đáo. Trong chuyến đi đầu tiên đến Việt Nam lần đầu tiên, anh đã đăng ký tham gia các chuyến herping ở Sa Pa, Hà Nội và TP Hồ Chí Minh, với mong muốn khám phá sự phong phú của hệ sinh thái nơi đây. Đồng hành cùng anh Benjamin trong chuyến herping tại núi Dinh (TP Hồ Chí Minh) là anh Phan Tấn Lộc, thành viên của Viet Herping. Đây là một nhóm các bạn trẻ thường tổ chức các chuyến đi herping nhằm gây quỹ cho hoạt động cứu hộ và tái thả rắn về môi trường tự nhiên cho tổ chức Viet Snake Rescuer (VSR). Một số chương trình đã được thực hiện với sự cho phép của các vườn quốc gia, khu bảo tồn.
Một chuyến herping kéo dài khoảng từ 3 - 5 tiếng, kéo dài từ 5 - 7km tùy thuộc vào thời tiết và tình trạng thể lực của người tham gia. Để đảm bảo an toàn chuyến đi được thuận lợi, Lộc thường đi khảo sát trước địa điểm, lựa chọn tuyến đường phù hợp để vừa có thể gặp nhiều loài, vừa đảm bảo được sự an toàn cho khách. Bên cạnh đó, anh cũng chuẩn bị sẵn đèn pin đội đầu, gói y tế cơ bản và thuốc xịt muỗi để hỗ trợ người tham gia trong suốt hành trình.
Sau khoảng 30 phút đi bộ, nhóm đã tìm thấy một cá thể cóc nhà. Anh Benjamin tỏ ra thích thú và chụp nhiều tấm hình để lưu giữ lại kỷ niệm. Anh Lộc cho biết, dù mục tiêu chính của chuyến herping là tìm, quan sát các loài bò sát và lưỡng cư, thế nhưng nhóm vẫn giới thiệu cho du khách các loài sinh vật khác mà họ bắt gặp trên đường đi như nai, culi, chuồn chuồn… Đây là cách để du khách quốc tế hiểu hơn về hệ sinh thái rừng đêm Việt Nam và trân trọng sự đa dạng sinh học phong phú nơi đây.
Di chuyển thêm khoảng 1km, nhóm bắt gặp một cá thể lục đuôi đỏ. Đây là một loài rắn có độc và phân bố phổ biến tại nhiều vùng núi rừng ở Việt Nam. “Tôi rất phấn khích vì đây là loài rắn yêu thích nhất của tôi. Thậm chí tôi đã xăm chân tôi hình con rắn này khi vừa đặt chân đến Việt Nam”, anh Benjamin nói.
Di chuyển trên địa hình núi rừng vào ban đêm khiến Benjamin không tránh khỏi những khó khăn, nhất là khi TP Hồ Chí Minh đang trong mùa mưa, đường núi rừng trở nên trơn trượt. “Tuy nhiên, thời tiết sau cơn mưa là một thời điểm lý tưởng để soi rắn vì đây là lúc bọn chúng bắt đầu đi kiếm ăn. Tôi thật sự rất thích điều đó”, anh Benjamin cho hay.
Trong nhóm đi còn có anh Trần Nguyên Phúc, một thành viên của VSR. Phúc đã thực hiện chuyến herping đầu tiên vào tháng 11/2020. Từ đó đến nay, anh đã tham gia khoảng 30 chuyến đi lớn nhỏ, bao gồm cả những lần một mình vào rừng. Phúc cho biết, herping không chỉ giúp anh quan sát và chụp ảnh các loài động vật, mà còn giúp anh phát hiện thêm nhiều loài chưa được ghi nhận trước đây, đồng thời cập nhật phân bố của chúng để phục vụ nghiên cứu khoa học. “Đây là một phần quan trọng trong công tác bảo tồn các loài rắn", anh Phúc nói.
Khi nhóm di chuyển sang một khu vực khác để tiếp tục tìm kiếm thêm các loài bò sát, Lộc phát hiện một cá thể rắn chàm quạp nằm dọc trên lối đi. Đây là loài rắn có độc, thường ẩn mình ở những khu vực có nhiều lá cây khô. Lộc cho biết thêm rắn chàm quạp thường khó phát hiện do màu sắc gần giống lá khô. Người đi trong rừng nếu không quan sát kỹ có thể vô tình giẫm phải. Đặc điểm này khiến loài rắn được gọi là “mìn sống”.
Nhóm dành khoảng 20 phút để chụp hình cá thể rắn chàm quạp. Benjamin cho biết anh ấn tượng khi trong chuyến đi tại núi Dinh vì hầu hết mọi người đều mang theo máy ảnh để ghi lại các khoảnh khắc trong suốt hành trình. “Tại các chuyến herping ở những quốc gia khác, chúng tôi thường chỉ dừng lại quan sát rồi tiếp tục di chuyển. Còn ở chuyến đi cùng Lộc, tôi có cảm giác như đang tham gia cùng một nhóm nhiếp ảnh chuyên nghiệp", Benjamin nói.
Một cá thể culi được nhóm tình cờ phát hiện trong chuyến herping tại khu vực núi Dinh.
Tham gia herping cùng nhóm VSR lần thứ hai, chị Bùi Thị Thanh Nhi (22 tuổi) cho biết bản thân đã có cái nhìn đúng đắn hơn về loài rắn. “Trước đó, mình có một số định kiến nhất định với loài rắn vì mình cho rằng chúng là loài động vật có hại và sẽ tấn công con người khi có cơ hội", chị Nhi nói. Sau khi đồng hành cùng VSR trong các chuyến herping, chị Nhi được các thành viên trong nhóm giải thích về tầm quan trọng của loài rắn trong tự nhiên. Việc trải nghiệm thực tế đã giúp chị có cái nhìn chính xác hơn về loài động vật này. Bên cạnh đó, chị Nhi cho biết cảm thấy hứng thú khi được các thành viên VSR hướng dẫn chụp ảnh rắn ở khoảng cách an toàn.
Trong khu vực núi Dinh còn có loài rắn cạp nia, một loài rắn nguy hiểm với độc tố mạnh. Để đảm bảo an toàn, trước mỗi chuyến đi, Lộc luôn phổ biến cho người tham gia nguyên tắc “Quan sát - Không can thiệp”. Người tham gia herping không được tùy tiện chạm vào rắn, không bắt rắn và chỉ được quan sát sau khi con vật đã được di chuyển lên móc chuyên dụng. “Tụi mình đã tổ chức nhiều chuyến herping ở các địa điểm khác nhau như Lâm Đồng, Đồng Nai, các khu bảo tồn và một số vườn quốc gia. Việc tiếp xúc với rắn luôn được nhóm kiểm soát chặt chẽ và cho đến nay chưa từng xảy ra tai nạn nào ngoài ý muốn", Lộc nói.
Anh Benjamin cho rằng nhiều người vẫn sợ rắn nói riêng và bò sát nói chung, nhưng nếu đi cùng người có kinh nghiệm và dành thời gian quan sát, du khách sẽ nhận ra loài vật này thực sự thú vị. “Chỉ cần giữ khoảng cách an toàn, bạn sẽ thấy chúng rất đẹp. Hoạt động này cũng giúp khám phá những vùng đất mà có thể trước đây bạn chưa từng đặt chân tới. Tôi nghĩ mọi người nên thử, ai cũng nên tham gia", Benjamin nói. Anh cho biết sẽ quay lại Viêt Nam và tiếp tục đăng ký đi herping khi có dịp.
Anh Benjamin trong chuyến herping xem rắn hổ mang ở Hà Nội.
Lộc cho biết, các buổi xem rắn là cơ hội nâng cao nhận thức cộng đồng và bảo vệ loài vật này. Anh lo ngại công tác bảo tồn hạn chế và nạn săn bắt bừa bãi có thể khiến một số loài quý như rắn lục Hòn Sơn đang dần biến mất. Chính vì thế Viet Herping và VSR luôn nỗ lực gìn giữ sự đa dạng rắn trong tự nhiên thông qua các hoạt động giải cứu rắn, gây quỹ bằng tổ chức các chuyến herping và tham gia giảng dạy tại buổi workshop nâng cao nhận thức về rắn. Các tour herping chủ yếu thu hút khách nước ngoài, với chi phí từ 150 - 3.300 USD. Mức chi phí sẽ thay đổi tùy thuộc nhu cầu của khách gian và số lượng tham gia.
Bình luận (0)