Không chỉ là nghi lễ dân gian, rước kiệu lá dịp Tết Trung thu còn là biểu tượng của tinh thần đoàn kết, của ý thức gìn giữ bản sắc văn hóa của người dân địa phương.
Tinh tế trong từng nhánh lá, sợi mây
Mỗi dịp Trung thu, người dân xã Phú Nghĩa (trước đây là Đông Phương Yên, huyện Chương Mỹ, TP. Hà Nội) lại náo nức chuẩn bị cho lễ rước kiệu lá – một hoạt động đặc biệt chỉ được tổ chức 5 năm một lần.
Không chỉ là nghi thức dân gian, lễ rước kiệu lá còn là biểu tượng sinh động của tinh thần "uống nước nhớ nguồn", thể hiện ý thức gìn giữ bản sắc văn hóa vùng ngoại thành Hà Nội trong bối cảnh đô thị hóa ngày càng mạnh mẽ.
Thân kiệu được trang trí bằng hình tượng tứ linh: Long – Lân – Quy – Phượng, thể hiện ước vọng bình an, sung túc và thịnh vượng.
Theo nghệ nhân Nguyễn Trọng Quân (thôn 1, xã Phú Nghĩa), để làm nên một chiếc kiệu lá hoàn chỉnh, người thợ phải tỉ mỉ qua nhiều công đoạn, từ chọn lá, ghép khung cho đến trang trí. Nguyên liệu được tận dụng từ thiên nhiên: lá lưỡi hổ, hạt nhãn, lá cọ, cành vạn tuế, bòng bong, mía dò, cau vua… Tất cả đều phải tươi xanh để giữ được màu sắc suốt lễ hội.
Trong đó, công đoạn làm đầu rồng được xem là khó nhất. Đầu rồng thường được tạo hình từ củ chuối, đẽo gọt tinh xảo để hiện rõ từng chi tiết. Thân kiệu trang trí hình tượng tứ linh: Long – Lân – Quy – Phượng, thể hiện ước vọng bình an, sung túc và thịnh vượng.
Lễ rước kiệu lá ở Phú Nghĩa không chỉ là một hoạt động dân gian, mà còn là biểu tượng sinh động của tinh thần “uống nước nhớ nguồn” và tinh thần đoàn kết cộng đồng.
Từ đầu tháng Tám âm lịch, các nghệ nhân trong thôn đã họp bàn, phân công người làm từng phần. Đến ngày 12 âm lịch, kiệu được trưng bày tại sân vận động thôn; đến đêm 14, lễ rước kiệu diễn ra trang trọng, từ đình làng ra sân vận động – nơi tổ chức đêm hội trăng rằm của các em thiếu nhi.
Mỗi kiệu bát cống có tám người khiêng, di chuyển trong tiếng trống, tiếng chiêng rộn ràng, hòa cùng ánh đèn lồng rực rỡ. Không khí lễ hội vừa linh thiêng, vừa rộn ràng như một bản hòa ca của truyền thống và niềm vui đoàn viên.
Kiệu lá sau khi hoàn thiện sẽ được trưng bày để người dân địa phương và du khách tới tham quan, chiêm ngưỡng.
Giữ lửa truyền thống bằng niềm tự hào quê hương
Anh Nguyễn Đắc Tĩnh (thôn 1, xã Phú Nghĩa) cho biết, lễ rước kiệu lá là công sức chung của cả cộng đồng. "Rất nhiều nghệ nhân trong làng cùng tham gia chế tác. Có cụ Trần Văn Giới, năm nay đã 80 tuổi, vẫn trực tiếp hướng dẫn lớp trẻ làm từng chi tiết nhỏ của kiệu. Cụ là người gắn bó với lễ hội này hàng chục năm nay," anh Tĩnh chia sẻ.
Chị Nguyễn Thị Huế (thôn Đồi 1, xã Phú Nghĩa) xúc động kể: "Trước kia, các thôn còn tổ chức thi làm kiệu lá – một truyền thống đẹp, hiếm có. Người già, người trẻ, các cháu nhỏ ai cũng háo hức góp công, góp sức. Nhờ vậy, chúng tôi thêm gắn bó và ý thức hơn trong việc giữ gìn bản sắc quê hương."
Công đoạn làm đầu rồng được xem là khó nhất. Đầu rồng được tạo hình từ củ chuối, sau đó đẽo gọt tinh xảo để hiện rõ từng chi tiết.
Chị Huế cũng mong muốn chính quyền cùng người dân địa phương chung tay phục dựng lại cuộc thi kiệu lá, để thế hệ trẻ có cơ hội tìm hiểu, tham gia và tự hào về văn hóa dân tộc.
Theo đại diện UBND xã Phú Nghĩa, chính quyền đang phối hợp với ngành văn hóa Hà Nội hoàn thiện hồ sơ đề nghị công nhận lễ rước kiệu lá là di sản văn hóa phi vật thể cấp thành phố, nhằm bảo tồn và phát huy giá trị lễ hội truyền thống này trong đời sống đương đại.
Tối 14 âm lịch, lễ rước kiệu được tổ chức từ đình làng ra sân vận động – nơi diễn ra đêm hội trăng rằm của các em thiếu nhi.
Lễ rước kiệu lá Phú Nghĩa – "đặc sản" văn hóa vùng Chương Mỹ – đang được người dân nơi đây gìn giữ bằng tất cả tình yêu và niềm tự hào. Mỗi mùa trăng rằm về, sắc xanh của những chiếc kiệu lá lại tỏa sáng, kết nối quá khứ với hiện tại, thắp lên niềm tin vào một tương lai văn hóa bền vững.
Bình luận (0)