(Ảnh minh họa: AP)
Trong hơn 30 năm qua, các nhà bảo tồn động vật hoang dã ở châu Phi coi việc cắt sừng của những con tê giác bị gây mê bằng cưa máy là hành động cần thiết để cứu loài động vật có nguy cơ tuyệt chủng mang tính biểu tượng này khỏi nạn săn trộm.
Nghiên cứu được công bố trên tạp chí khoa học Science mới đây đã phát hiện ra rằng việc cưa sừng tê giác đã dẫn đến sự suy giảm đáng kể nạn săn trộm tê giác ở các khu bảo tồn động vật hoang dã trong và xung quanh Vườn quốc gia Kruger ở miền Bắc Nam Phi. Đây là khu vực sinh sống của 25% số tê giác trên thế giới và chúng đặc biệt dễ bị săn trộm.
Kết quả của nghiên cứu kéo dài 7 năm kết thúc vào năm 2023 được coi là bằng chứng được mong đợi từ lâu rằng việc cắt sừng tê giác - cần phải thực hiện 1 đến 2 năm một lần vì sừng sẽ tiếp tục mọc ra - giúp những con tê giác sống sót, dù loài vật này mất đi một phần cơ thể của mình.
Các thị trường chợ đen ở một số vùng Đông Nam Á và Trung Quốc rất cần sừng tê giác để dùng cho các loại thuốc truyền thống. Và việc cắt sừng tê giác sẽ loại bỏ mục tiêu của những kẻ săn trộm.
(Ảnh: AP)
Ông Tim Kuipe là nhà khoa học về đa dạng sinh học tại Đại học Nelson Mandela của Nam Phi và tác giả chính của nghiên cứu. Ông cho biết nghiên cứu được tiến hành từ tháng 1/2017 đến tháng 12/2023, tập trung vào 11 khu bảo tồn trong khu vực Kruger và so sánh dữ liệu từ 8 khu bảo tồn đã cắt sừng tê giác với 3 khu bảo tồn không làm điều này. Nghiên cứu cũng phân tích dữ liệu từ các khu bảo tồn trước và sau khi cắt sừng tê giác.
Kết quả cho thấy việc cắt sừng liên tục làm giảm nạn săn trộm tê giác - theo ông Kuiper. Nghiên cứu phát hiện ra rằng việc cắt sừng hơn 2.000 con tê giác đã làm giảm 78% nạn săn trộm ở 8 khu bảo tồn nói trên, qua đó cho thấy sự can thiệp xâm lấn như vậy đạt hiệu quả.
Ông Kuiper nói: "Sừng là một phần quan trọng của tê giác. Vì vậy, việc cắt sừng là một 'điều ác cần thiết', nếu tôi có thể nói theo cách đó. Nhưng nó rất hiệu quả. Không còn nghi ngờ gì nữa, việc cưa sừng đã cứu sống hàng trăm con tê giác".
Nam Phi có số lượng tê giác đen và trắng lớn nhất. Namibia, Zimbabwe và Kenya cũng có quần thể tê giác đáng kể. Theo tổ chức Save the Rhino, hiện nay trên thế giới còn khoảng 17.500 con tê giác trắng và 6.500 con tê giác đen. Số lượng tê giác đen đã giảm từ 70.000 con trong năm 1970 xuống còn dưới 2.500 con vào thời điểm nạn săn trộm lên đến đỉnh điểm giữa những năm 1990.
(Ảnh: AP)
Việc cắt sừng tê giác bắt đầu ở miền Nam châu Phi từ năm 1989. Việc này không phải lúc nào cũng được chấp nhận. Các nhà hoạt động vì quyền động vật đã phản đối việc này. Bên cạnh đó, cũng có những câu hỏi từ các nhà bảo tồn về tác động của việc cắt sừng tê giác đối với sức khỏe của chúng và tương lai sẽ ra sao nếu có nhiều tê giác không sừng hơn.
Vanessa Duthe - nhà nghiên cứu về tê giác ở Nam Phi không tham gia vào nghiên cứu này - cho biết tê giác sử dụng sừng của chúng để tự vệ trước những kẻ săn mồi, tranh giành lãnh thổ và tìm kiếm thức ăn trong trường hợp của tê giác đen. Bà Duthe cho biết có bằng chứng cho thấy tê giác bị cắt sừng điều chỉnh chuyển động của chúng để sống trong phạm vi nhỏ hơn.
Theo bà Duthe, nghiên cứu đã phát hiện ra rằng việc cắt sừng tê giác không có tác động tiêu cực nào đến tỷ lệ sinh sản hoặc tỷ lệ tử vong của chúng.
Các nhà bảo tồn đồng thuận rằng việc cắt sừng sẽ không chấm dứt hoàn toàn được nạn săn trộm tê giác và ông Kuiper coi đó là giải pháp ngắn hạn đến trung hạn. Do đó, cần kết hợp với các nỗ lực khác như thực thi pháp luật hiệu quả hơn và hỗ trợ tốt hơn cho lực lượng kiểm lâm ở tuyến đầu.
Bình luận (0)